8 powtrzenie literatura Lektury obowizkowe te utwory musisz

8 powtórzenie - literatura

Lektury obowiązkowe te utwory musisz znać!

Adam Mickiewicz Stepy akermańskie

Wpłynąłem na suchego przestwór oceanu, Wóz nurza się w zieloność i jak łódka brodzi, Śród fali łąk szumiących, śród kwiatów powodzi, Omijam koralowe ostrowy burzanu. Już mrok zapada, nigdzie drogi ni kurhanu; Patrzę w niebo, gwiazd szukam, przewodniczek łodzi; Tam z dala błyszczy obłok - tam jutrzenka wschodzi; To błyszczy Dniestr, to weszła lampa Akermanu. Stójmy! - jak cicho! - słyszę ciągnące żurawie, Których by nie dościgły źrenice sokoła; Słyszę, kędy się motyl kołysa na trawie, Kędy wąż śliską piersią dotyka się zioła. W takiej ciszy - tak ucho natężam ciekawie, Że słyszałbym głos z Litwy. - Jedźmy, nikt nie woła.

Geneza utworu Za działalność w tajnym zgromadzeniu młodzieży litewskiej – Towarzystwie Filomatów i Filaretów – Adam Mickiewicz został skazany na przymusowy pobyt w Rosji, bez prawa powrotu na ziemie polskie. Odbył wówczas podróż na Krym. Pod wpływem wrażeń z tej wyprawy poeta napisał w 1825 roku cykl osiemnastu utworów zatytułowanych Sonety krymskie. Pierwszym wierszem w tym zbiorze są Stepy akermańskie.

Bohaterem wszystkich sonetów jest Pielgrzym, który opisuje swój zachwyt nad naturą i kulturą Wschodu. Odmienność i piękno Orientu skłaniają go także do refleksji nad swoim losem – wygnańca i tułacza, tęskniącego za utraconą ojczyzną.

PODMIOT LIRYCZNY – można go utożsamiać z poetą, z którego biografii wiadomo, że odbył podróż na Wschód, a ponieważ wiedział, że nie może wrócić do kraju, bardzo za nim tęsknił. Podmiot liryczny odczuwa samotność i zagubienie na wielkim, bezkresnym obszarze stepu.

Liryka bezpośrednia, podmiot liryczny mówi wprost o swoim położeniu i odczuciach, wyraża swoja samotność i tęsknotę za rodzinnymi stronami. Sonet forma wiersza złożonego z czterech strof, dwóch cztero – i dwóch trzywersowych, z których dwie pierwsze mają charakter opisowy, a dwie ostatnie - refleksyjny

CZĘŚĆ OPISOWA zachwyt na przyroda Krymu • Podmiot liryczny to podróżny podziwiający egzotyczną krymska przyrodę: rozległy step, bujną i kolorową roślinność, ciszę. • Podróżnik porównuje jazdę przez bezkresny akermański step do żeglugi po niezmierzonym oceanie. CZĘŚĆ REFLEKSYJNA tęsknota za ojczyzną Piękno i egzotyka przyrody budzą tęsknotę podróżnego za ojczyzną, do której nie może powrócić. Z nadzieją nasłuchuje w ciszy odgłosów z ojczyzny, ale żaden głos stamtąd nie dobiega. Tym większe jest poczucie pustki i smutek

Wiersz wykorzystasz w wypracowaniach dotyczących: przyrody zachwytu nad pięknem natury podróży egzotycznego krajobrazu tęsknoty za ojczyzną osamotnienia

Adam Mickiewicz Śmierć Pułkownika

W głuchej puszczy, przcd chatką leśnika, Rota strzelców stanęła zielona; A u wrót stoi straż Pułkownika, Tam w izdebce Pułkownik ich kona. Z wiosek zbiegły się tłumy wieśniacze, Wódz to był wielkiej mocy i sławy, Kiedy po nim lud prosty tak płacze I o zdrowie tak pyta ciekawy. Kazał konia Pułkownik kulbaczyć, Konia w każdej sławnego potrzebie; Chce go jeszcze przed śmiercią obaczyć, Kazał przywieść do izby - do siebie. Kazał przynieść swój mundur strzelecki, Swój kordelas i pas, i ładunki; Stary żołnierz - on chce jak Czarniecki. Umierając, swe żegnać rynsztunki.

A gdy konia już z izby wywiedli, Potem do niej wszedł ksiądz z Panem Bogiem; I żołnierze od żalu pobledli. A lud modlił się klęcząc przed progiem. Nawet starzy Kościuszki żołnierze, Tyle krwi swej i cudzej wylali, Łzy ni jednej - a teraz płakali I mówili z księżami pacierze. Z rannym świtem dzwoniono w kaplicy; Już przed chatą nie było żołnierza, Bo już Moskal był w tej okolicy. Przyszedł lud widzieć zwłoki rycerza, Na pastuszym tapczanie on leży W ręku krzyż, w głowach siodło i burka, A u boku kordelas, dwururka. Lecz ten wódz, choć w żołnierskiej odzieży, Jakie piękne dziewicze ma lica? Jaką pierś? - Ach, to była dziewica, To Litwinka, dziewica-bohater, Wódz Powstańców - Emilija Plater!

Śmierć Pułkownika to utwór, który powstał po klęsce powstania listopadowego pod wpływem opowieści uciekających z Polski powstańców. Wiersz został poświęcony postaci autentycznej, litewskiej szlachciance Emilii Plater, która brała udział w walkach powstańczych.

Utwór przedstawia ostatnie chwile życia dowódcy powstańców, który umiera w chacie leśnika. Przed śmiercią prosi, aby przyniesiono mu mundur, szablę, pistolety i przyprowadzono osiodłanego konia. Żegna się ze swoim rynsztunkiem tak, jak to czynili dawni rycerze. Przyjmuje z rąk księdza ostatnie sakramenty. Umiera w otoczeniu wzruszonych żołnierzy i prostego ludu. Dopiero w zakończeniu utworu podmiot liryczny ujawnia, że tym wspaniałym i mężnym wodzem jest kobieta – Emilia Plater.

Najważniejsze motywy: bohaterstwo męstwo i odwaga wzór patriotyzmu żołnierz poświęcenie dla ojczyzny

Rosyjski szturm na Warszawę w 1831 roku Georg Benedict Wunder, Rosyjski szturm na Warszawę w 1831 roku, 1831– 1846, staloryt, Muzeum Narodowe w Warszawie

https: //literat. ug. edu. pl/amwiersz/0060. htm Adam Mickiewicz Reduta Ordona

Utwór opowiada o wydarzeniach z powstania listopadowego rozgrywających się w Warszawie w czasie obrony fortu na Woli. Przebieg bitwy relacjonuje w "Reducie Ordona" adiutant polskiego generała. Obserwuje on wraz ze swoim dowódcą dramatyczne zmagania Polaków na polu walki, widzi zagładę reduty.

Adam Mickiewicz napisał "Redutę Ordona" po upadku powstania listopadowego, pod wpływem opowieści swojego przyjaciela i uczestnika walk Stefana Garczyńskiego. Opowiedział on poecie o obronie reduty na warszawskiej Woli- niewielka grupa polskich powstańców starła się wówczas z licznym wojskiem rosyjskim. Kiedy Polacy nie byli w stanie dłużej stawiać oporu nieprzyjaciołom, ich dowódca Julian Konstanty Ordon wysadził redutę, aby nie oddać jej w ręce Rosjan. Zginęło wówczas wielu żołnierzy. Mickiewicz upamiętnił w wierszu bohaterską postawę obrońców reduty oraz heroiczny czyn Ordona.

POLACY § nieliczni, maja tylko sześć armat, brakuje im amunicji § walczą, mimo że nikt nie wydał im rozkazu – obrona ojczyzny to dla nich obowiązek § mężni, odważni, ofiarni §dumni i honorowi – wolą zginąć, niż poddać się Rosjanom § biel w opisie reduty symbolizuje czystość i cierpienie Polaków § reduta porównana zostaje do motyla wrzuconego w mrowisko ROSJANIE § mają przewagę liczebną § wyposażeni w dwieście armat § walczą na rozkaz cara – bezlitosnego i mściwego tyrana (jest zaskoczony odwagą Polaków, ich opór rozgniewał go, dlatego pragnie bezwzględnie ich stłumić) § posłusznie i służalczo wykonują rozkazy cara § czerń w opisie carskiego wojska symbolizuje okrucieństwo i bezwzględność Rosjan (Jak sępy/ Czarne chorągwie na śmierć prowadzą zastępy) § wróg porównany został do robactwa żerującego na padlinie, a car – do szatana

Ordon zostaje przedstawiony w wierszu jako wzór mężnego żołnierza i bohatera poświęcającego życie dla ojczyzny. Kiedy powstańcy – mimo waleczności – przegrywają, ich dowódca podejmuje decyzję o wysadzeniu reduty, by nie oddać jej w ręce nieprzyjaciół. Pod gruzami giną nie tylko obrońcy, lecz także napastnicy.

Tytułowy bohater bez wahania decyduje się ponieść najwyższą ofiarę, ponieważ wolność kraju stawia ponad inne wartości. Mickiewicz, ukazując niezwykłą odwagę, determinację i ofiarność Ordona, uwzniośla jego czyn: Bo dzieło zniszczenia/ W dobrej sprawie jest święte. Jak dzieło tworzenia.

Ważne motywy: bohaterstwo męstwo odwaga poświęcenie dla ojczyzny śmierć na polu bitwy patriotyzm żołnierz obraz Polaków i Rosjan

Adam Mickiewicz Świtezianka

"Świtezianka" to ballada romantyczna, posiada następujące cechy: üprzenikanie się świata rzeczywistego (postać strzelca) i fantastycznego (postać rusałki) üakcja skoncentrowana wokół gwałtownych zdarzeń (miłosne uniesienia, zdrada, zemsta) ü nastrój grozy i tajemniczości (ciemny las, noc, wzburzona woda, mgły, tajemnicze błyski na tafli jeziora) ü ludowość ( ludowe wyobrażenia – w jeziorze mieszkają nimfy; ludowa moralność – nie ma winy bez kary) üpołączenie elementów epiki (opowieść narratora o losach strzelca), liryki (podział na strofy, podkreślenie atmosfery tajemniczości i oddanie emocjo bohaterów) i dramatu (dialogi)

Akcja utworu rozgrywa się w nieokreślonym czasie, nad brzegami jeziora Świteź, na Litwie Ballada jest oparta na ludowym podaniu związanym ze Świtezią. Opowiada o miłości, zdradzie i karze.

Streszczenie Młody strzelec spotyka się co noc nad brzegami Świtezi z tajemniczą dziewczyną. W końcu młodzieniec prosi ukochaną, by z nim zamieszkała w leśnej chatce. Przysięga jej dozgonną miłość i wierność. Kochanka ostrzega strzelca, że "kto przysięgę naruszy/ Ach, biada jemu , za życia biada!/ I biada jego złej duszy!" Kiedy strzelec wraca do domu brzegiem Świtezi, ze wzburzonych wód jeziora wyłania się piękna dziewczyna i namawia młodzieńca, by zapomniał o ukochanej. Strzelec ulega pokusie i łamie dane słowo. Kiedy zbliża się do rusałki, rozpoznaje w niej swoją kochankę- w obie dziewczyny wcieliła się Świtezianka, bogini jeziora. Zdradzona kochanka wymierza strzelcowi karę - ciało młodzieńca pochłania ziemia, a dusza błąka się obok modrzewia, pod którym spotykali się zakochani.

Wina i kara Należy liczyć się z konsekwencjami popełnionych czynów. W świecie, w którym żyją przedstawieni bohaterowie, panują sprawiedliwe zasady, odwołujące się do ludowej moralności – każdy, kto zawinił, zostanie ukarany. Złamanie przysięgi wierności zbrodnią, która zasługuje najsurowszy wyrok. jest na Strażnikiem moralnego porządku jest natura, która reprezentuje Świtezianka – to ona dokonuje zemsty za zdradę.

Natura Przyroda ukazana w balladzie jest niezwykła, mroczna i tajemnicza – tworzy tło dla dramatycznych wydarzeń, oddaje gwałtowne przeżycia bohaterów, buduje nastrój grozy i niesamowitości. Jest także potężną siłą, która ma wpływ na ludzkie losy.

Motywy: miłość wierność i zdrada dobro i zło wina i kara natura elementy fantastyczne przyroda

Adam Mickiewicz Dziady , cz. II

Zebrany w kaplicy wiejski lud świętuje noc dziadów. Ich przewodni Guślarz przyzywa kolejno duchy niewinnych dzieci, złego dziedzica i pięknej pasterki. Zjawy wygłaszają pouczenia. Utwór nawiązuje do pogańskiego obrzędu poświęconego zmarłym. Uczestnicy dziadów pragnęli modlitwą i poczęstunkiem ulżyć strapionym duszom. Akcja utworu rozgrywa się nocą z 1 na 2 listopada, w wigilię Zaduszek, w starej cmentarnej kaplicy na wsi.

Postacie realistyczne Guślarz kapłan, poeta, przewodniczy obrzędowi dziadów; przywołuje pokutujące dusze zaklęciami Chór • mieszkańcy wioski uczestniczący w obrzędzie • zapowiadają nadejście kolejnych duchów: Ciemno wszędzie, głucho wszędzie/ Co to będzie, co to będzie • powtarzają formułowane przez zjawy przestrogi

Postacie fantastyczne Józio i Rózia § wina: kochane i rozpieszczane przez matkę wiodły szczęśliwe, radosne życie pozbawione trosk i smutku § kara: nie mogą dostać się do nieba, gdyż nie zaznały w życiu cierpienia § przestroga: „Kto nie doznał goryczy ni razu, Ten nie dozna słodyczy w niebie. ” § nauka: aby osiągnąć pełnie człowieczeństwa, trzeba doświadczyć w życiu nie tylko radości, lecz także smutku

Postacie fantastyczne Widmo § wina: za życia okrutny właściciel wioski, Złego krzywdził swoich poddanych (kazał wychłostać na śmierć głodnego chłopa, który zerwał jabłka w jego Pana sadzie, wypędził na mróz kobietę z małym dzieckiem) § kara: cierpi wieczne męki – ptaki nocne (duchy poddanych, którym nie okazał litości i miłosierdzia) szarpią jego ciało, nie pozwalają mu się pożywić i ugasić pragnienia § przestroga: „Bo kto nie był ni razu człowiekiem, Temu człowiek nie pomoże” § nauka: prawdziwym człowiekiem jest ten, kto okazuje innym współczucie i miłosierdzie. Należy być wrażliwym na ludzką krzywdę, pomagać tym, którzy znaleźli się w potrzebie.

Postacie fantastyczne Dziewczyna § wina: żyła tylko dla siebie, lekceważyła – pasterka uczucia innych – nie odwzajemniła niczyjej miłości; ważniejsze były dla niej marzenia niż Zosia rzeczywistość § kara: doświadcza uczucia pustki między niebem a ziemią § przestroga: „Kto nie dotknął ziemi ni razu, Ten nigdy nie może być w niebie. ” § nauka: aby zaznać pełni człowieczeństwa, trzeba szanować uczucia ludzi, żyć rzeczywistością, a nie tylko marzeniami

Ważne motywy dobro i zło wina i kara człowieczeństwo cierpienie ludowość fantastyka rola przyrody

Adam Mickiewicz Pan Tadeusz

Przyczyny powstania Pana Tadeusza Ø wielka tęsknota za krajem dzieciństwa – Litwą Øchęć przeniesienia się do lat dziecięcych Øupadek powstania listopadowego, Øchęć ucieczki od kłótni Polaków na emigracji na temat przyczyn upadku powstania listopadowego, Øpragnienie przypomnienia i obudzenia nadziei, która towarzyszyła uczestnikom kampanii napoleońskiej. Ø przypomnieć historię Polski – poruszyć serca i sumienia Polaków. Ø myśl, by rozpropagować i przedstawić piękno litewskiej ziemi.

Bohaterowie, których trzeba zapamiętać: Sędzia Soplica Tadeusz Soplica Jacek Soplica (ksiądz Robak) Telimena Wojski Stolnik Horeszko Ewa Horeszkówna Zosia Horeszkówna Hrabia Gerwazy (Klucznik) Podkomorzy Asesor Rejent Żyd Jankiel Kapitan Ryków Major Płut

Najważniejsze motywy Wewnętrzna przemiana Jacka Soplicy Jacek Soplica przeżywa wewnętrzną przemianę pod wpływem wstrząsu, jakiego doznał po popełnieniu zbrodni. Chce odpokutować swoje winy. Z mściwego awanturnika, dbającego o własne interesy, staje się pokornym mnichem, gorliwym patriotą. Poświęca swoje życie ojczyźnie. Staje się mężnym żołnierzem i emisariuszem politycznym.

Najważniejsze motywy Miłość Związek Tadeusza i Zosi jest przykładem miłości szczęśliwej, spełnionej. Młodych łączy uczucie, które opiera się na wzajemnym zrozumieniu i szczerości. Ich ślub kończy spór między Soplicami a Horeszkami. W utworze pojawia się miłość nieszczęśliwa, tragiczna – Jacka Soplicy i Ewy Horeszkówny. Stolnik nie pozwolił na małżeństwo córki z młodym szlachcicem. Rozpacz mężczyzny jest tak wielka, że doprowadza do tragedii –

Najważniejsze motywy Tradycje i obyczaje Mieszkańcy Soplicowa pielęgnują obyczaje i tradycje szlacheckie. Życie szlachty zostaje opisane bardzo szczegółowo – staropolska gościnność, grzeczność, uczty, tradycyjne potrawy, polowania, grzybobrania, zaręczyny, rady szlacheckie i zajazdy. Mickiewicz zdawała sobie sprawę, że ten świat odchodzi już w przeszłość.

Najważniejsze motywy historia Polski Wydarzenia historyczne (konfederacja barska, powstanie kościuszkowskie, konstytucja majowa, wojny napoleońskie) nie tylko stanowią tło opowieści, lecz także maja istotny wpływ na życie mieszkańców Soplicowa i okolic. Są przywoływane we wspomnieniach Jacka Soplicy, Gerwazego, obecne w kulcie narodowych pamiątek. Szlachta deklaruje miłość do ojczyzny.

Najważniejsze motywy przyroda Oddaje nastroje i przeżycia bohaterów, a także jest aktywnym uczestnikiem wydarzeń, które dzieją się w Soplicowie. Natura bywa w utworze tajemnicza, ale nie jest groźna. Człowiek żyje z nią w harmonii. To ona wyznacza w Soplicowie rytm dnia i czas zajęć.

Jest to utwór dużych rozmiarów (składa się z 12 ksiąg), pisany wierszem (trzynastozgłoskowcem) Przedstawia losy bohaterów na tle ważnych dla całego narodu wydarzeń historycznych (kampania napoleońska) Wprowadza bohatera zbiorowego (szlachtę) i ukazuje bogate tło obyczajowe (uczty, grzybobranie, polowania, tańce) W większości utworu narrator jest obiektywny, zachowuje dystans wobec przedstawionych wydarzeń, wypowiada się w 3. osobie Rozpoczyna się inwokacją (rozbudowana apostrofą do ojczyzny) Utrzymana w podniosłym nastroju Zawiera rozbudowane porównania (homeryckie) i szczegółowe opisy (np. opis serwisu Wojskiego, opis tabakiery księdza Robaka)

Ten utwór jest ważny, bo: § jest dziełem głęboko patriotycznym, kształtującym dawniej i obecnie narodową tożsamość Polaków; §odsłania najpiękniejsze karty naszej narodowej historii; § przybliża klimat zbiorowych emocji w czasach, kiedy Polska żyła nadzieją na odzyskanie niepodległości przy boku armii napoleońskiej; § odtwarza niepowtarzalną atmosferę dawnej Polski szlacheckiej wraz z jej urzekającym krajobrazem i światem kultywowanych obyczajów; §stanowi przykład nowożytnej epopei i w tym względzie jest dziełem absolutnie doskonałym.