7 Snf sosyal bilgiler OSMANLI DEVLETI Osmanl mparatorluu

7. Sınıf sosyal bilgiler OSMANLI DEVLETI

Osmanlı İmparatorluğu kuruluş dönemi � Osmanlı Beyliği'nin temelleri 13. yüzyıl ortalarında atıldı. Beyliğe adını veren Osman Bey ileri görüşlü, kararlı ve başarılı bir devlet adamı ve askerdi. Onun bu kararlılığı devletin çok sağlam temeller üzerine kurulmasını sağladı.

Osman Gazi � 1299 yılında Anadolu Selçuklu Devletinin uçbeyi olmaktan çıkıp bağımsızlığını ilan etmiştir. Moğol istilalarından kaçan Müslümanların, beyliğine sığınması ile siyasi ve askeri gücü artmıştır. Çöküş döneminde bulunan Doğu Roma İmparatorluğu'ndaki karışıklıkların da etkisiyle kısa sürede Anadolu ve Doğu Roma'nın hakimi durumuna gelmiştir.

Osman Gazi

Orhan Bey (1326 -1362) � Osmanlı Beyliği, Orhan Bey döneminde komşu Türkmen beyliklerinin topraklarında da genişlemeye başladı. Balıkesir, Çanakkale, Bergama dol aylarına sahip olan Karesi Beyliği toprakları da Osmanlı egemenliğine girdi (1345). Böylece Osmanlılar hem Karesi Beyliği'nin donanmasına, hem Rumeli'ye geçiş için önemli bir takım noktalara, hem de Rumeli topraklarını iyi tanıyan Karesi komutanlarına sahip oldular.

Orhan Gazi

I. Murat � I. Murat (1361 - 1389), Balkan fetihlerini hızla sürdürdü. 1363'te Edirne yakınlarında Sazlıdere denilen yerde, Osmanlı ilerlemesini durdurmak isteyen bir Bizans Bulgar ordusu yenilgiye uğratıldı ve bu zaferin ardından Edirne Osmanlıların eline geçti. Kısa bir süre sonra, Edirne'yi geri almak isteyen Macar - Sırp - Bulgar - Eflâk - Bosna birleşik ordusu Edirne yakınlarında, Sırpsındığı Savaşı'nda ağır bir yenilgiye uğratıldı (1364). I. Kosova Savaşı'ndan sonra savaş alanını gezerken bir Sırp askeri olan Milos Obilic tarafından hançerlenerek öldürülmüştür.

I. Murat � 14. yy. sonlarında Osmanlı sınırıTuna'ya ve Belgrad'a dayanmış bulunuyordu. Balkan devletlerinin ve onları destekleyen Avrupa devletlerinin Osmanlı ilerlemesini durdurma çabaları, I. Kosova Savaşı (1389), Niğbolu (1396), Varna (1444), II. Kosova Savaşı (1448) savaşları ile kırıldı.

I. Murat

I. Beyazit � Osmanlılar ile başta Karamanoğulları olmak üzere, Anadolu Türkmen beylikleri arasındaki mücadele, I. Murat'ın oğlu Yıldırım Beyazit(I. Beyazit)(1389 -1402)döneminde, tüm beyliklerin ortadan kalkması ve beyliklerinin Osmanlı topraklarına katılmasıyla sonuçlandı. Bu dönemde Osmanlılar, Türkmen beyliklerinin topraklarından başka, Kadı Burhanettin'in mülkü sayılan Sivas, Kayseri, Malatya ve Elbistan'ı da ele geçirmeyi başardılar; böylece Osmanlı sınırı doğuda Fırat'a kadar genişledi.

Fetret Devri � Bu durum, Osmanlılar'ı toprakları ellerinden alınan beylerin sığındığı Timur'la karşıya getirdi. Osmanlı yönetimine geçen Anadolu Türkmen beyliklerinin asker ve yöneticileri henüz büyük ölçüde eski beylerine bağlılıklarını koruyorlardı. Bunlar Ankara Savaşı(1402)sırasında Timur ordusunda bulunan eski beylerinin yanına geçtiler. Bu hem Ankara Savaşı'nda Osmanlıların yenilmesine, hem de 14. yy'da kurulmuş olan Anadolu siyâsi birliğinin dağılmasına neden oldu. Osmanlılar, Anadolu'nun siyâsi birliğini yeniden ancak 15. yy'ın ikinci yarısında, II. Mehmet döneminde kurabildiler.

I. Beyazit

Osmanlı Devleti Yükselme Dönemi � Sultan II. Murat'ın (1421 - 1444, 1446 - 1451) ölüp de yerine oğlu Fatih Sultan Mehmet (II. Mehmed) (1444 - 1446, 1451 1481) padişah olduğunda, artık Osmanlı Devleti, Ankara Savaşı'nın tüm sarsıntılarını atlatmış ve kuruluş dönemini tamamlamış bir imparatorluk olarak dünya tarihindeki yerini almaya hazır bulunuyordu. 1451'de II. Mehmed, atalarının pek çok defa girişip de başaramadıkları İstanbul'u alma işini düşünebilecek ve bunu gerçekleştirebilecek kadar kendini güçlü hissediyordu.

Fatih Sultân Mehmed Han Dönemi (1451 -1481) � � � � Murat'ın ölümünden sonra 19 yaşındaki oğlu fatih ilk iş olarak İstanbul'un fethi için hazırlıklar başlatır. İstanbul'un Fethi (29 Mayis 1453) Fethin Sebebleri: 1) Bizans'ın sürekli olarak avrupa devletlerinin Osmanlı alehine kışkırtılması 2) Bizans'ın Anadolu beylikleri ve şehzadelerini Osmanlı yönetimi alehine kışkırtarak karışıklık çıkartması 3) İstanbul'un boğazı üzerinde bulunan Bizans’ın Osmanlı ticareti için büyük bir denge oluşturması 4) Osmanlı sınırları içerisinde kalan Bizans topraklarının bütünlüğünü bozması 5) Bizans engelinin ortadan kaldırarak balkan fethlerinin dahada kolaylaştırmak istenmesi

Fatih Sultân Mehmed Han

Yavuz Sultân Selim Han Dönemi (1512 -1520) � Kardeşleri Ahmet ve Korkud’u yenerek Şah İsmail’e karşı Çaldıran’da kazandığı zaferden (1514) sonra Tebriz’e kadar ilerledi. Dönüşünde. Dulkadiroğulları Beyliği ile Turnadağ Muharebesi yapıldı(1515). Bunu gören Ramazanoğulları Beyliği savaşmadan teslim oldu ve Anadoluda Türk birliği sağlandı. Bundan sonra Yavuz Sultân Selim Memlûkler’e karşı harekete geçti. Yavuz Sultân Selim, Batı’da tehlike görmemesi nedeniyle doğu sınırlarını kontrol altına almak istemiştir. Bu sebeple doğuya yönelik fetih politikası izlemiştir.

Yavuz Sultân Selim Han (15121520)

Kanunî Sultan Süleyman Han Dönemi (1520 -1566) � Kanunî Sultân Süleyman, Yavuz döneminde duraklayan Batı’ya karşı gazâ siyâsetini yeniden yürürlüğe koydu. Belgrad’ın zaptı (1521)Orta Avrupa’da; Rodos’un zaptı (1522) ise Akdeniz’deki etkinlikleri için Osmanlı Devleti’ne elverişli bir konum kazandırdı. Macar ordusunu Mohaç’ta yok eden (1526) Kanunî Sultân Süleyman, Macaristan’ın başkenti Buda’ya (Budin) girdi ve Macaristan'ı Zapolya'nın krallığında himâyesine aldı.

Kanunî Sultan Süleyman Han Dönemi (1520 -1566) � Mohaç Şavaşı (Meydan Muharebesi) tarihin en kısa süren şavaşıdır. Bu, Osmanlı Devleti’ni Macaristan egemenliği için Habsburglar’la karşıya getirdi. Kanuni, Zapolya’yı korumak için 1529’da Viyana’nın kuşatılmasıyla sonuçlanan seferi, 1532'de de Alman Seferi'ni yaptı. 1541’de ise Osmanlı egemenliğindeki Macaristan topraklarını bir Osmanlı eyaleti (Budin Eyaleti) yaparak ilhâk etti; ölen Zapolya’nın oğluna, kendisine bağlı olması koşuluyla Erdel Prensliği’ni verdi. 1543’teki Macaristan seferi sırasında ise Estergon Kalesi’ni zapt etti.

Osmanlı İmparatorluğu gerileme dönemi � Osmanlı Devleti Gerileme Dönemi, Osmanlı tarihinde Karlofça Antlaşması’ndan (1699) başlayarak, Yaş Antlaşmasına kadar (1792) geçen süreye denir.

Gerileme Dönemi Padişahları � II. Mustafa (1695 – 1703) � III. Ahmet (1703 – 1730) � I. Mahmut (1730 – 1754) � III. Osman (1754 – 1757) � III. Mustafa (1757 – 1774) � I. Abdülhamit (1774 – 1789) � III. Selim (1789 – 1807) � IV. Mustafa (1807 – 1808)

Sorular � 1. ) Osmanlı Devleti hangi yılda kim tarafından kurulmuştur? � A)1257 - Fatih Sultan Mehmet Han � B)1299 - Kanuni Sultan Süleyman Han � C) 1299 - Osman Bey � D) 1453 - Orhan Bey

� 1. ) Osmanlı Devleti hangi yılda kim tarafından kurulmuştur? � A)1257 - Fatih Sultan Mehmet Han � B)1299 - Kanuni Sultan Süleyman Han � C) 1299 - Osman Bey � D) 1453 - Orhan Bey