7 MAVZU TURIZM MAHSULOTI BOZORNI XALQARO DARAJAGA KOTARISH

7 -MAVZU TURIZM MAHSULOTI BOZORNI XALQARO DARAJAGA KO‘TARISH

Reja 8. 1. O‘zbekistonda turizmni rivojlantirish istiqbolllari 8. 2. Turizm bo‘yicha xalqaro hamkorlik va turmahsulotlar o‘sishini ta’minlash 8. 3. O‘zbekistonda turizmning rivojlantirishga ta’sir etuvchi omillar

O‘zbekistonda turizmni rivojlantirish istiqbolllari. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan imzolangan farmon Amerika Qo‘shma Shtatlarining “Platinum Partners Ltd” kompaniyasi “O‘zbekturizm” Milliy Kompaniyasi Veb-portlarini vujudga keltirish borasida muzokaralar Turistlar oqimini ko‘paytirish, O‘zbekiston Respublikasida turizmni rivojlintirish

Turizmning ixtisoslashgan turlari Sayohat yo‘nalishlari ishlab chiqildi O‘zbekistonning o‘zida turizm rivojlanishini qo‘llabquvvatlovchi bir qator chora-tadbirlar Arxeologik ob’yektlarga sayohat yo‘nalishlarini tuzish

Mutaxassislar fikri O‘zbekistonda turizm o‘sishi Valyuta tushumi Marketing tadbirlarini amalga oshirish Turistlarga ko‘rsatiladigan qo‘shimcha xizmatlar turini ko‘paytirish

Milliy turistik tashkilotlarni moliyaviy qo‘llab-quvvatlash borasida quyidagi ishlar olib borilmoqda: Turizm sohasida kamaytirilgan foiz stavkalari bilan imtiyozli kreditlar Turizm obe’ktlarini qurish bilan bog‘liq tashkiliy ishlarga ssudalar berish Turizm sohasida faoliyat ko‘rsatayotgan mikrofirma, kichik va o‘rta korxonalarning moddiy –texnika bazalarini moliyaviy jihatdan qullab-quvvatlash

O‘zbekiston Respublikasiga ko‘proq chet el turistlarini jalb etish Axborot materiallarining soni va sifatini oshirish “Turizm revyu” va “Dunyo bo‘ylab” televizion ko‘rsatuvlarini muntazam ravishda tashkil qilish Xalqaro turizm ko‘rgazmalarida namoyish qilish

Turistlarni yanada ko‘proq jalb etish Mehmonxonalarda ko‘rsatiladigan xizmatlar sifaini jahon standartlari darajasiga ko‘tarish Turistik soha mutaxassislarini tayyorlashni yo‘lga qo‘yish Oliy o‘quv yurtlarini tamomlagan yosh mutaxassislar ma’lumotlar bankini yaratish

Turizm bo‘yicha xalqaro hamkorlik va turmahsulotlar o‘sishini ta’minlash Tashqi iqtisodiy faoliyat ko‘rsatkichlariga ko‘ra, turizm transport tashkilotlaridan ortda qolmoqda “O‘zbekiston havo yo‘llari” dunyoning 40 shahrida turistlarni jalb qiluvchi o‘z vakolatxonalarini ochdi Turizm bo‘yicha endi 5 mamlakatda vakolatxona ochilga

Xalqaro turizm bozorida quyidagi ustivor yo‘nalishlari mavjud Yirik xalqaro turtashkilotlarninng O‘zbekistonda mehmonxonalar qurishi; O‘zbekistonda turoperatorlar uyushmasini tashkil etish; Hukumatlararo to‘g‘ridan-to‘g‘ri bitimlar; Joylarni band qilib qo‘yish (bron qilish) ; Xorijiy o‘lkalarda respublika bo‘limlari va vakolatxonalarini ochish

O‘zbekistonda turizm rivojlanishi quyidagi sabablarga bog‘liq: Toshkent – O‘zbekistonning poytaxti, Markaziy Osiyodagi 2, 5 million aholi yashaydigan yirik shaharlardan biri G‘arbiy turistlarning oqimi hali aniq emas, infratuzilma va maishiy xizmatning ma’lum noqulayliklari bilan chiqishadigan 2 millionga yaqin turist O‘zbekistonga kelishni hohlaydi.

Xorijiy turizmning muvaffaqiyatli rivoji uchun quyidagilar zarur: Yangi moddiy-texnika bazasini yaratish; Madaniy va sport-sog‘lomlashtirish markazlarini qurish; Jahon andozasidagi kichik va o‘rta mehmonxonalarni, motel va kepinglar tizimini tuzish; Xizmat ko‘rsatish turini va sifatini oshirish; Turizm infratuzilmasi rivojiga xorijiy sarmoyani jalb qilish; Tarixiy yodgorliklarni ta’mirlash, madaniy merosni avaylab-asrash, ularni reklama qilish bilan shug‘ullanish; Turizm sohasidagi xodimlar malakasini oshirish, qayta tayyorlashni yo‘lga qo‘yish; O‘zbekistonning jahon turistik jamiyatiga qo‘shiluvchi va yirik turistik potensial targ‘iboti; “Buyuk Ipak Yo‘li” loyihasini rivojlantirish. 4 -jadvalda O‘zbekiston turizmining afzalligi va muammolari o‘z aksini topgan.

Respublikadagi mavjud imkoniyatlari quyidagilarning rivojlantirishini ta’minlaydi: Kongress turizmi Davlatlararo turizm Sport-sog‘lomlashtirish turizmi Diniy turizm Tanishtirish turizmi

Masalan: din tarixi va rivojlanishi; me’morchilik va shahar qurilishi san’ati; asosiy qazilmalar bo‘ylab arxeologik sayohatlar; respublika flora va faunasi; O‘zbekiston xalqlarining an’ana va urf -odatlari; O‘zbekiston xalqlarining amaliy san’ati.

O‘zbekistonda turizmni rivojlantirishning muhim omillari. Mezon Geografik joylashish Afvzalliklar O‘rta Osiyo Markazi Noqulayliklar Dengizga to‘g‘ridan –to‘g‘ri chiqib bo‘lmaydi Siyosiy ahvol Barqarorlik Qo‘shni Tojikiston va Afg‘onistondagi beqarorlik Iqtisodiy holat Iqtisodiyot tizimining qayta qurilishi Ijtimoiy ahvol Aholidagi mehmondo‘stlik, odamshinavandalik Joylashish vositalari (xona va xizmatlar) Restoranlar (oziq-ovqat va ichimliklar) Infratuzilmasi (aeroport, ko‘cha, aloqa, transport) Diqqatga sazovor joylarning infratuzilmasi Tarixiy joylar Zamonaviy yangi mehmonxonalar ochilgan va mehmonlarga xizmat ko‘rstmoqda Spirtli ichimliklar iste’mol qilishga qarshilik yo‘q Mehmonxonalarda kichik xodimlar masalasi yo‘lga qo‘yilmagan Yetarli darajadagi import mahsulotlarning yo‘qligi To‘g‘ridan-to‘g‘ri charter reyslar mavjud Umumiy daraja yuqori emas Qoniqarli Ularning ahvoliga e’tibor yetarli darajada emas Samarqand, Buxoro, Xiva, Buyuk Ipak yo‘lida joylashgan boshqa shaharlar Bebaho narsalar (shoh asarlar) haykaltaroshlik – badiiy manzara uslublar Turizm bilan yil bo‘yi shug‘ullanish imkoniyati Qayta ta’mirlash va tiklash zarur Xalq amaliy ijodiyoti Iqlim sharoitlari Tabiat Sport o‘yinlari Tog‘lar, cho‘llar, kengliklar Tennis kortlari, golf maydonlari, futbol maydonlari, tog‘ chang‘ilarida uchish uchun mo‘ljallangan joylar Suvenir sotiladigan do‘konlarning kamligi Quruq, issiq yoz Dengizlarning yo‘qligi Jiddiy rivojlantirish zarur

O‘zbekistonda turizmning rivojlantirishga ta’sir etuvchi omillar Millatlararo aloqalarni kengaytirish va mustahkamlash madaniy – tarixiy va diniy O‘zbekiston obidalarini dunyo miqyosida tashviqot qilish O‘zbekistonda 2005 yilgacha turizmni rivojlantirish davlat dasturi

“O‘zbekturizm” Milliy Kompaniyasi Chet el turistlari bilan ochiq konvertatsiyalanadigan valyutada hisob-kitob qilish Valyuta ayriboshlaydigan shahobchalar barpo etildi “O‘zbekturizm” Milliy Kompaniyasining tashkil topishi to‘g‘risidagi qarori “Turistik tashkilotlarning faoliyatini rivojlanishini tashkil etish” to‘g‘risidagi qarori

Milliy Kompaniyaning asosiy faoliyati uning nizomida ko‘rsatilgan vazifalar Turizm infratuzilmasining rivojlanishini yagona siyosatini amalga oshirish bunda xorij tajribasiga asoslanib, davlat dasturiga yo‘naltirish; Hududiy va xorijiy turizmning barcha turlarini amalga oshirish, turistlarga xizmat ko‘rsatish sifat darajasi va madaniyatini jahon standartlari darajasigacha ko‘tarish; Davlat daromadida turizmni ulushini sezilarli darajada ko‘paytirish; Turizmning barcha turlari rivojlanishi uchun huquqiy, iqtisodiy va tashkiliy asoslarni yaratish; O‘zbekiston hududida dam olish uylari, turistik bazalar, kempinglar va mehmonxonalar zanjirini rivojlantirish; Chet el kreditlarini va investitsiyalarini jalb qilish, qo‘shma korxonalarni tashkil qilish, chet el mamlakatlari va MDH mamlakatlari shuningdek kompaniya va firmalari bilan uzoq muddatli hamkorlik dasturlarini rivojlantirish; Chet el mamlakatlari va MDH mamlakatlari bilan turizmni rivojlantirish sohasida ikki tomonlama xalqaro aloqalarni olib borish;

davomi Turistlarga xizmat ko‘rsatish ularni qabul qilish va jo‘natishga bog‘liq bo‘lgan vazirliklar, boshqarmalar, jamoat tashkilotlari, kichik korxonalar, chet el va xususiy firmalar faoliyatini yo‘naltirish va tartibga solish, respublikaning tabbiy – ekologik, tarixiy hududlarini saqlash borasida chora tadbirlar ko‘rish; Turistik markazlarni to‘g‘ri ishlatish, turizm tashkilotlari faoliyatini nazorat qilish, xo‘jalik turistik sub’yektlarini tashkil topishi va qayta tashkil qilinishini nazorat qilish; O‘zining chet eldagi byuro va vakolatxonalari orqali O‘zbekiston Respublikasini tarixiy va madaniy yodgorliklari, turizm sohasidagi imkoniyatlarini reklama qilish; Turistik ekskursiyaga jalb qilinayotgan tarixiy arxitektura obidalarini qayta ta’mirlash; Zahira, suhurta fondlarini shu jumladan xalqaro tamoyillarga asosan sug‘urta qilishni tashkil qilish va ishlanish; Kadrlar bilan ishlash dasturlarini ishlab chiqish va amalga oshirish, turizm infratuzilmasiga kadrlarni o‘qitish va tayyorlash uzluksiz tizimini tashkil qilish; Chet eldagi huquqiy organlar sudlar, arbitajlar, proko’raturalarda turistik korxonalarimiz manfaatlarini himoya qilish, ularning qiziqishlarini aks ettirish.

O‘zbekiston Respublikasining qonunlari 1999 yil 20 avgustda O‘zbekiston Respublikasining “Turizm to‘g‘risidagi” qonuni qabul qilindi 2003 yil 11 noyabrda O‘zbekiston Respublkasi Vazirlar Mahkamasining “Turizm faoliyatini litsenziyalash to‘g‘risidagi Nizomni tasdiqlash haqida”gi qarori qabul qilindi.

Turizm faoliyatini amalga oshirishda litsenziya talablari va shartlari quyidagilar hisolanadi: Turizm to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga, turizm sohasidagi xalqaro standartlariga va O‘zbekiston Respublikasi standartlariga majburiy tarzda rioya qilish; Eng kam oylik ish haqining kamida 400 baravari miqdorida shakllantirilgan ustav fondiga ega bo‘lish va boshqalar.

“O‘zbekistonda Turizmni rivojlantirish” Davlat Qo‘mitasining ma’muriy tuzilishi Rais birinchi o’rinbosari Xalqaro aloqalar bo’limi Rais o’rinbosari Marketing tadqiqotlar va reklama bo’limi Rais o’rinbosari ХSТU raisi kanselariya Xususiy sayyohlik tashkilotlar uyushmsi Huquqiy maslahatchi Kadrlar bo’limi Transport va mehmonxona xo’jaligi bo’limi Moliya va iqtisodiyot bo’limi Investitsiya va qurilish bo’limi Maxsus bo’limi Xo’jalik ishlar bo’limi

Dastlabki hisob Kitoblar respublikada turizmning to‘laqonli infratuzilmasini barpo qilish uchun qo‘shimcha mablag‘lar Respublikamizdagi tarixiy, me’moriy va arxeologik yodgorliklari Xalqaro marshrutlarga kiritilgan yodgorlik xorijiy turistlarda ayniqsa qiziqish uyg‘otmoqda Bunday yodgorliklar Toshkent shahrida, Samarqandda, Xivada

Samarqand, Buxoro, Xiva shaharlaridan tashqari Shahrisabz, Farg‘ona, Qo‘qon shaharlarida turizmni faol rivojlantirish Farg‘ona vodiysi o‘zining serhosil bog‘lari, paxta dalalari, ipakchiligi, tog‘ bilan o‘ralganligi Ipakchilik markazi hisoblangan Marg‘ilon shahrida “Ipak olami” marshrutlari ishlab chiqish

O‘zbekistondagi tarixiy, me’moriy va arxeologik yodgorliklari to‘rt guruhga bo‘lingan. 1. Turistlarda katta qiziqish uyg‘otuvchi yodgorliklar 2. Yil davomida faoliyat ko‘rsatmaganligi sababli turistlar tomonidan ba’zida ziyorat qilinishi mumkin bo‘lgan yodgorliklar 3. Ta’mirlanayotgan va hozirgi kunda turistlar tomonidan ziyorat qilinmayotgan yodgorliklar 4. Ta’mirlash ishlari olib borilayotganligi sababli yaqin 3 -5 yillar davomida faoliyat ko‘rsatmaydigan yodgorliklar

Iqtisodiy omillar bilan bir qatorda tarixiy –madaniy yodgorliklarning tarkibi Ochiq osmon ostidagi qadimgi muzey O‘rganish turizmni rivojlantirish Turistlarni jalb qilish uchun qo‘shimcha tadbirlar ishlab chiqish O‘zbekistonda dam olish, davolash va sport maskanlari Mehmonxona va ko‘rsatiladigan xizmatlar turini kengaytirish