7 BLM SULAMA SUYU KALTES VE SORUNLU TOPRAKLAR
7. BÖLÜM SULAMA SUYU KALİTESİ VE SORUNLU TOPRAKLAR 1
SULAMA SUYU KALİTESİ • Su örneklerinin alınması – Durgun olmayan kesimlerden 2 L • Kimyasal analizler – Elektriksel iletkenlik (kondüktivite) Direnç, ohm/cm Elektriksel iletkenlik, mhos/cm 2
Sulama Suyu Kalitesi
Tuzluluk Birimleri • meq/L • meq/ L x 100 = Micromhos/cm • Micromhos/cm x 0. 64 = ppm • 1000 Micromhos/cm = 1 d. S/m
Sulama Suyu Analiz Raporunda Bulunan Parametreler • • 1. p. H …. Asitlilik…. p. H metre cihazı ile ölçülür. 2. EC …. Tuzluluk. . EC metre cihazı ile ölçülür. 3. Anyon ve Katyonlar …. Kimyasal analiz ile bulunur. 4. SAR. . Sodyum Absorpsiyon Oranı …. . Hesaplanır. 5. % Na …. . Sodyum yüzdesi ……… Hesaplanır. 6. RSC … Kalıcı Sodyum Karbonat …. Hesaplanır. 7. Bor 8. Sediment Miktarı 5
1. p. H (Asistlilik) • Sulama sularındaki asitliliği ifade eder. • Sulama sularında optimum p. H değeri 6, 58, 0 arasında olması istenir
2. EC (Eriyebilir tuz konsantrasyonu) Elektriksel iletkenlik cihazı ile ölçülür. d. S/m , mmhos/cm, ppm, milimol gibi birimlerle ifade edilir. Yaklaşık olarak su içerisinde 640 ppm tuz konsantrasyonu olduğunda iletkenlik 1 d. S/m olmaktadır. • Elektriksel iletkenlik değerini Erimiş halde bulunan katı maddeler oluşturmaktadır. • Sulama sularında 150 -1500 ppm arasında tuzluluk bitkiler için tehlike arz etmezken, sular içerisinde bulunan toplam tuz konsantrasyonu 5000 ppm olduğunda ancak en dayanıklı bitkiler yetiştirilebilir.
3. Sulama Sularında Bulunan Katyon ve Anyonlar (Ca, Mg, Na, K ---- CO 3, HCO 3, Cl, SO 4, NO 3) • Sulama sularında katyonlar : Kalsiyum, magnezyum, Sodyum ve Potasyum. • Sulama sularında anyonlar : karbonat, bikarbonat, klor, sülfat, nitrat 8
4. SAR (Soyumun diğer iyonlara göre oranı) ( Sodium Absorption Rate) Sodyum miktarının artmasıyla topraklar bozulmaya başlar. Sodyumun %15 den yukarı çıkmasında önce dispersiyon olayı gözükür. Toprak gözenekleri tıkanır, geçirgenlik düşer, çorak topraklar meydana gelir. 9
5. %Na (Sodyum Yüzdesi)
6. RSC (Kalıcı Sodyum Karbonat ) USA sınıflamasına göre RSC • 1, 25 me/L den az emniyetli • 1, 25 -2, 50 arası marjinal • 2, 50 den fazla uygun değil
7. Bor Bitki gelişimi için gereklidir ancak birkaç ppm değerini geçince zehir etkisi yapar.
8. Suyun sediment miktarı Taşınan maddenin çeşidine göre yararlı yada zararlı olabilir. Önlemler buna göre alınmalıdır.
ve SAR EC ye göre sınıflandırma EC 14
– EC x 106 – EC x 103 µmhos/cm Sulama suyunda mmhos/cm (d. S/m) Toprakta • p. H – Sulama suyunda, p. H = 6. 5 - 8. 0 • Anyon ve katyonlar Anyonlar CO 3= HCO 3 SO 4= Cl- Katyonlar Ca++ Mg++ Na+ K+ Σanyon = Σ katyon ppm = mg/L = 64 (me/L) me/L = ECx 106 /100 ppm = 0. 64 (ECx 106) 15
• Sulama suyu kalite parametreleri – Sodyum yüzdesi Sulama suyunda Na < % 50 Toprakta Na < % 15 – Sodyum adsorpsiyon oranı Sodyum zararı SAR < 10 Düşük SAR = 10 -18 Orta SAR = 18 -26 Yüksek SAR > 26 Çok yüksek – Elektriksel iletkenlik, EC x 106 16
SORUNLU TOPRAKLAR • Tuzlu topraklar : - ECx 103 > 4 mmhos/cm, Na < % 15 • Sodyumlu topraklar : - ECx 103 < 4 mmhos/cm, Na > % 15 • Tuzlu-sodyumlu topraklar : - ECx 103 > 4 mmhos/cm, Na > % 15 • Borlu topraklar : - B > 1 ppm 17
SORUNLU TOPRAKLARIN ISLAHI • Mekanik uygulamalar : Derin sürüm, toprakaltı işleme, toprağa kum ilave etme, toprak profilini karıştırma • Biyolojik uygulamalar : Toprağa çiftlik gübresi ve diğer organik materyal verilmesi 18
• Kimyasal ıslah maddesi ve yıkama suyu uygulanması - Tuzlu ve borlu topraklarda yıkama suyu verilir. - Sodyumlu ve tuzlu-sodyumlu topraklarda önce jips verilir sonra yıkama suyu uygulanır. 19
- Slides: 19