6245 sayl Harcrah Kanunu Uygulamalar Hazrlayan B zzet

6245 sayılı Harcırah Kanunu Uygulamaları Hazırlayan B. İzzet TAŞCI Ankara, 2018

Harcırah Uygulamalarında Yasal Dayanaklar 6245 Sayılı Harcırah Kanunu, Bütçe Kanunu ve Bütçe Kanununa ekli H cetveli, Yurtdışı Gündeliklere Dair Bakanlar Kurulu Kararları, * Merkezi Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği, Yargı Kararları (Sayıştay, Danıştay, İdare Mahkemelerinin verdiği kararlar), • Maliye Bakanlığı Harcırah Kanunu Genel Tebliğleri, • Maliye Bakanlığı Görüşleri, • Bakanlığımız iç mevzuatı (Genelge, Genel Yazı) (Özel Düzenlemeler: Devlet Memurlarının Tedavi Yardımı ve Cenaze Giderleri Yönetmeliği, Seyahat Kartlarına İlişkin Genel Yazılar vs…) (*Resmi Gazetede yayımlanan 477 Sayılı Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bakanlar Kurulunun yetkileri Cumhurbaşkanlığı Makamına devredilmiştir. ) • • •

Harcırah Nedir? Asli olarak görevli bulundukları yerden başka bir yere; geçici veya sürekli olarak görevlendirilen, memur, hizmetli ve aile fertlerine veya «memur ve hizmetli olmadıkları halde» Harcırah Kanuna tabi kurumlarca geçici bir görev ile görevlendirilenlere durumlarına göre Harcırah Kanununda öngörülen kalemlerin; biri, birkaçı veya tamamının ödenmesidir.

Aile Ferdi: Memur ve hizmetlinin; harcırah verilmesini gerektiren olay sırasında; evlilik bağıyla bağlı olduğu eşi, Bakmakla yükümlü olduğu usul (üst soy, anne-baba, dede-nine) ve füruu (alt soy, çocuklar/torunlar)* ile memurun erkek ve kız kardeşlerini** ifade eder. (Sayıştay 1. Daire 1971 -4. 12. 1974/464 sayılı Kararı ve Maliye Bakanlığı 25. 11. 1992 tarihli ve 28421 sayılı görüş yazısına göre memurun üvey evlatlarına yol harcırahı ödenmez. ) Memurla doğrudan kan bağı olmayanlara (kayınvalide, kayınpeder gibi) harcırah ödenmez. (Sayıştay 3. Daire 1968 -171) Velayeti memurda olmayan çocuklara harcırah verilmez (SGK 1957/2355 -1) Yeğenler aile efradı sayılmaz ve harcırah alamazlar (Sayıştay 8. Daire 1070/240)

Memurun Emekli Aylığı Alan Anne ve Babası İçin Sürekli Görev Yolluğu Alamayacağı Hakkında Görüş • Maliye Bakanlığı 03/07/1987 tarihli ve 15515 sayılı görüş yazısında «…………. anılan maddede aile fertlerine hangi hallerde ‘bakmakla yükümlü’ olunacağı konusunda bir açıklama bulunmamaktadır. Bu nedenle, memur veya hizmetli tarafından bakılmadığı takdirde, kendi geçimlerini sağlayamayacak durumda oldukları, memur veya hizmetli tarafından beyan edilmesi halinde (emekli aylığı alanlar hariç) ana ve/veya baba için harcırah ödenmesi gerekmektedir. »

Harcırahın Unsurları Nelerdir? 1. Yol Masrafı 2. Yevmiye (Gündelik-Yurtiçi/Yurtdışı) 3. Aile Masrafı 4. Yer Değiştirme Masrafı

Geçici Görev Yolluğu Nedir Kanun kapsamında yer alan kurumlara ait bir görevin yerine getirilmesi amacıyla geçici olarak yurt içinde veya dışında başka bir yere (Memuriyet mahalli dışına) gönderilenlere ödenen; Yol Gündelik Bagaj ve Hamal Şehiriçi Ulaşım Konaklama giderlerden tamamı ya da bir kaçını ihtiva eder.

Gündelik Oranı Nedir? Geçici bir görevle, memuriyet mahalli dışındaki bir yere gönderilenlerden, buralarda ve yolda; Öğle (saat 13. 00) ve akşam (saat 19. 00) yemeği zamanlarından birini geçirenlere 1/3 oranında, İkisini birlikte geçirenlere 2/3 oranında, Geceyi de geçirenlere tam gündelik verilir.

Gece ? ? 5237 sayılı TCK 6/e göre; …güneşin batmasından bir saat sonra başlayan ve güneşin doğmasından bir saat evveline kadar devam eden zaman…’dır. Sayıştay; gün içinde memuriyet mahalli dışına geçici görevle giden ve saat 01. 00/02. 00 gibi görev mahallinde dönen memurun, «geceyi» geçici görev yerinde geçirmiş olduğunun kabul edilemeyeceğine karar vermiştir. (Sayıştay 3 Daire: 1968/306 sayılı karar)

Geçici görev gündeliğinin verilebileceği azami süre: HK Madde 42 – (Değişik: 11/12/1981 - 2562/17 md. ) Geçici bir görev ile başka bir yere gönderilenlere, görev mahalline varış tarihinden itibaren bu Kanuna göre verilen gündelikler: a. Yurtiçinde bir yıllık dönem zarfında aynı yerde, aynı iş için ve aynı şahsa 180 günden fazla verilemez. İlk 90 gün için tam, takibeden 90 gün için 2/3 oranında ödenir. b. Yurtdışında ilk 180 gün tam ve müteakip günler için 2/3 oranında ödenir. Geçici görevlendirmelerde meydana gelecek ara vermeler bu müddetleri veya gündelik miktarını artırmaya neden olamaz. (Değişik: 16/6/1983 - 2851/3 md. ) Gündelikleri (harcırah kanununun) 33 üncü madde(si)nin (b) fıkrasına göre tespit edilenlerle, …. . hakkında bu madde hükmü uygulanmaz. (1)

Geçici Görev Yerinde Hastalık Geçici görevle bulunulan yerde hastalık nedeniyle görevin yerine getirilememesi durumunda; Görev yapılmayan günlerin (raporlu olunan günlerin) en çok 7 günü için gündelik verilebilir. Hastanede yatırılmak suretiyle tedavi masraflarının kurumlarınca ödenmesi halinde bu günler için gündelik verilmez. Memur, aslî görev yerinden ayakta tedavi için, memuriyet mahalli dışına gönderilmişse ayakta tedavi süresince harcırah alır.

Örnek Geçici Görev Memur Harcırahı 1/1 - (Ek göstergeli görev değil)-Memur (39, 85 TL/Gün yevmiye). Ankara-Gaziantep Geçici Görev/11 gece. • • • • Gidiş 02/01/2018 s. 08. 00 -Dönüş 12/01/2018 s. 23. 00 Otel Giriş: 02/01/2018 sabah 11. 00 Otel Çıkış: 12/01/2018 gece 21. 00 (11 gece) Gidiş Masrafları: İkametgah-Belko Durağı 20, 00 TL Taksi Belko Durağı-Hava Alanı: 11, 00 TL Otobüs Uçak Gidiş: 99, 00 TL Uçak Havaalanı-Görev Yeri: 0, 00 TL Resmi Araç Dönüş Masrafları: Otel-Havalanı : 0, 00 TL Resmi Araç Uçak Dönüş: 99, 00 TL Uçak Havaalanı-Belko Durağı: 11, 00 TL Otobüs Belko Durağı-İkametgah: 20, 00 TL Taksi Yol Bedeli: 260, 00 TL Gündelik ve Konaklama: Gündelik: 39, 85 TL/Gün x 11 gün = 438, 35 TL Konaklama: İlk 10 gün % 50 artırımlı yevmiye üzerinden 59, 77 TL/Gün üzerinden hesaplanacak. (10 gün *59, 77 TL/gün= 597, 70 TL + 10 günü geçen 1 gün için Gündeliğin % 50’si üzerinden 19, 93 TL/gün x 1 = 19, 93 TL Toplam Konaklama: 617, 63 1315, 98 TL Toplam: Bedel Üzerinden DV kesilerek Neti Memurun Saymanlıktaki Hesabına yatırılır.

Yurtiçi Sürekli Yer değiştirme *Yer Değiştirme Masrafı, **Yol Mesafe Ücreti (Km Tazminatı) ve Yol Masrafı, ***Yevmiye (Gündelik), ****Aile Masrafı, Kalemlerinden oluşur.

Yer değiştirme masrafı olarak memurun; a. Kendisi için yurtiçi gündeliğinin 20 (yirmi) katıdır. b. Harcıraha müstehak aile fertlerinin her biri için yurtiçi gündeliğinin 10 (on) katıdır. (Bu miktar yurtiçi gündeliğinin 40 (kırk) katını aşamaz), Harcıraha müstehak memur veya hizmetlinin eski görev mahallinden yeni görev mahalline atanan «memur veya hizmetli eşine» yol mesafe ücretinin yarısı ödenir. Memur yanında götürmediği aile fertlerini daha sonra yanına alırsa, bu sefer harcırah beyanında bulunamaz. Aile fertlerinin başlangıçta memurun yanında yer değiştirmesi gerekir.

Memurlar kendi anne, baba veya kardeşleri gibi usul/füru (alt /üst soy) aile bireylerini bizzat kendi sürekli görev yolluğu beyanlarında bildirmek zorundadırlar. Erkek memur, eşinin annesi için harcırah alamaz, Bayan memur, kendi annesini, tayin olunan yere beraberinde götürmek şartıyla harcırah alır. Çocuklar için yapılan beyanda tüm çocukların bir memur tarafından beyan edilme zorunluluğu yoktur. Bir memurun beyan ettiği çocuğu diğer memur beyan edemez. Her iki memur toplamda ayrı 40 kat + 40 kat olmak üzere bu sınırı geçmemek şartıyla yer değiştirme masrafı alabilir. Bu sınırı geçen yer değiştirme masrafı ödenmez. Memurun eşi isteğe bağlı sigortalı olsa da veya normal sigortalı olsa da bu eşin görev yerine götürülmesi durumunda, memur, bu durumdaki eşi için sürekli görev yolluğu alır.

Örnek Yurtiçi Sürekli Görev Yolluğu Hesabı Memur Kendisi: 2. Derece (39, 85 TL Yevmiyesi) Memurun Eşi : 5. Derece (38, 75 TL Yevmiyesi) Memurun kendisi ve memur olan eşi, Ankara’dan Konya’ya «sürekli olarak» atanıyor. Ankara Konya mesafe 263 Km. Ankara Konya Otobüs Bileti Bedeli: 45 TL/kişi. 5 çocuklu, erkek memur kendi «öz anne ve babasıyla» ve «memur olan eşiyle» birlikte kalıyor.

MEMURUN KENDİSİ İÇİN : 1. Yer Değiştirme Masrafı: Memurun Kendisi için: 20 Katsayı (Sabit) x 1 kişi x 39, 85 TL/Yevmiye= 797, 00 TL Aile Bireyleri İçin: 10 Katsayı (Sabit) x 4 kişi x 39, 85 TL/Yevmiye = 1. 594, 00 TL (Kişi Adedi x 10 katsayı çarpımı 40 katsayısını geçemez ) 2. Yol Masrafı: Memurun Kendisi için: 45, 00 TL (Otobüs Bileti) x 1 kişi= 45, 00 TL Aile Bireyleri İçin: 45, 00 TL(Otobüs Bileti) x 6 kişi (5 çocuk ama 4 çocuk olarak gösteriyor, diğer 1 çocuğu da gösterebilirdik ama memur olan diğer eş bu 1 çocuğu gösterirse bu çocuk için yer değiştirme masrafı da alır + 2 anne baba/Sınır yok alt ve üst soysa yanında götürüyorsan bilet parasını alırsın. Eş çalışmasaydı 1 eş + 5 çocuk+ 2 anababa toplam 8 kişi gösterecektik. ) = 270, 00 TL 3. Km Tazminatı/Yol Mesafe Ücreti: 0, 05 (Sabit) x 263 (km) x 39, 85 TL/Yevmiye= 524, 02 TL 4. Yevmiye/Gündelik: Kendisi için: 39, 85 TL/Yevmiye x 1 kişi= 39, 85 TL Aile Fertleri İçin: 39, 85 TL/Yevmiye x 6 kişi (Gösterilen 4 çocuk + anne ve baba. Harcıraha Müstahak Aile Fertlerinin Herbiri İçin Ödenir)= 239, 10 TL TOPLAM: 3508, 97 TL (Brüt rakamdan cari oran üzerinden DV kesildikten sonra ödenir)

MEMURUN , MEMUR OLAN EŞİ İÇİN 1. Yer Değiştirme Masrafı: Memurun Memur Olan Eşi için: 20 Katsayı x 1 kişi x 38, 75 TL/Yevmiye = 775, 00 TL Eş olan diğer Memurun beyan etmediği kalan çocuk için; 10 katsayı x 1 kişi x 38, 75 TL 7 Yevmiye = 387, 50 (40 Katsayıyı geçemez) 2. Yol Masrafı: Kendisi için: 45 TL(Otobüs Bileti) x 1 kişi = 45 TL Kalan 1 çocuk için: 45 TL (Otobüs Bileti) x 1 kişi = 45 TL 3. Km Tazminatı/Yol Mesafe Ücreti: (0, 05 x 263 x 38, 75 TL/Yevmiye)/2= 254, 78 TL 4. Yevmiye/Gündelik: Kendisi İçin: 38, 75 TL/Yevmiye x 1 kişi = 38, 75 TL Kalan 1 Aile Ferdi/çocuk için: 38, 75 TL/Yevmiye x 1 kişi = 38, 75 TL TOPLAM: 1584, 78 (Brüt rakamdan cari oran üzerinden DV kesildikten sonra ödenir)

• DANIŞTAY 2. Daire, EN: 2004/6912, KN: 2007/1670. Özet 6245 SAYILI HARCIRAH KANUNU'NUN 5. MADDESİNDE, HARCIRAHIN, YOL MASRAFI, YEVMİYE, AİLE MASRAFI VE YER DEĞİŞTİRME MASRAFLARINI İHTİVA ETTİĞİNİN BELİRLENMESİ KARŞISINDA; KADROSU MUĞLA'DAN ANKARA'YA ALINMAKLA BİRLİKTE, ANKARA'YA HİÇ GİTMEYEN VE GÖREV YAPMAYAN DAVACININ ATANMASININ, DAHA SONRADAN İKAMETGAHININ BULUNDUĞU YERE YAPILMASINDAN DOLAYI, KENDİSİNE HARCIRAH VERİLMEYECEĞİ HAKKINDA.

Harcırah Beyannamesinde; eşini ve çocuklarını yanında getirdiğini beyan eden ve yer değişimi esnasında; eşi ve çocukları fiilen yanında bulunan memurun, daha sonraki dönemlerde Harcırah Beyannamesinde beyan ettiği aile fertleri ile birlikte yaşama zorunluluğu yoktur. (Danıştay 12. Daire, EN: 2012/2639 , KN: 2015/5994 )

YURTDIŞINDA KONAKLAMA GİDERİ Yurtdışına geçici görevle gönderilen memurlara; Seyahat ve ikamet süresinin ilk on günü ile sınırlı olmak ve faturayla belgelendirmek şartıyla; faturada gösterilen günlük yatak ücreti, artırımlı gündeliklerinin %40’ını aşmışsa, aşan kısmın % 70’i ayrıca ödenir.

Yurtdışı Geçici Görevlendirmelerde Yabancı Para Cinsinden Harcırah Miktarında Esas Alınacak Kur Harcırah için avans verilmiş ise; avansın TL cinsinden tutarı, yabancı para cinsinden avans miktarının tahakkuk tarihindeki T. C. Merkez Bankasınca ilan edilen efektif satış kuruyla çarpılması suretiyle bulunur. Avans mahsup işlemlerinde ise, ilgiliye ödeme tarihindeki TCMB efektif satış kuru esas alınır.

Harcırah için avans verilmemiş ise; yurtdışı gündeliklerinin Türk Lirası cinsinden tutarı, yabancı para cinsinden gündelik miktarının beyanname düzenleme tarihindeki TCMB tarafından ilan edilen döviz satış kuruyla çarpılması suretiyle bulunur.

Emekli Olan Personel 01/07/2012 tarihinden itibaren 375 Sayılı KHK’nin 1. maddesinin D fıkrasında yer alan 12. 105 olan gösterge rakamı 13. 558 olarak uygulanacaktır. Emekli olan personele ödenecek olan tazminat tutarı: GöstergerakamıXAylık. MaaşKatsayısı ile bulunur. EMEKLİ OLAN PERSONELE YAPILAN YOLLUK ÖDENMESİ İÇİN GEREKLİ BELGELER Personelin Dilekçesi Sosyal Güvenlik Kurumu Aylık Bağlanma Yazısı

Harcırah İtasında Beyan Esası • 6245 sayılı Kanunun 59. maddesinde yer alan “Harcırah itası ve avansların mahsubu muamelelerinde aksi sabit oluncaya kadar memurun beyanına itibar olunur. ” şeklindeki düzenlemeyle aksi sabit oluncaya kadar harcırah işlemlerinde memurun beyanı esas alınmaktadır.

Avans ve Mahsup İşleri • 20/02/2005 tarih ve 16 Sıra Nolu Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliğinin “Faiz Başlangıç Tarihi” başlıklı bölümünde; “Geçici görev yolluğu avanslarının süresinde mahsup veya iade edilmemesi nedeniyle doğan alacaklarda; Görev ifa edilmiş ise, asıl görev yerine dönüşünden itibaren bir ay sonraki tarihten itibaren, faiz uygulanmak suretiyle tahsil edilecektir. ” hükümlerine yer verilmiştir. • Danıştay 10. Dairesi 24/11/1976 tarih, Esas: 1976/73, Karar: 1976/2512 sayılı kararında; “…davacıya …geçici görevli bulunduğu süre için ödenen avansın görev yerine dönmesi üzerine mahsubunun yaptırılmadığı dava dosyasında mevcut bilgi ve belgelerden anlaşılmasına binaen mahsubu yapılmayan … lira avansın Harcırah Kanununun 59 uncu maddesinin üçüncü ve müteakip fıkralarında öngörüldüğü biçimde adına borç çıkartılması ve maaşlarından kesilmesine dair adı geçen hakkında davalı idarece yapılan işlemde kanuna aykırılık görülmediğinden yasal dayanaktan yoksun olan davanın reddine karar verildi. ” • Zamanında kapatılmayan avanslar için uygulanacak faiz oranları ise her yıl yayımlanan parasal sınırlar ve oranlar tebliğinde gösterilmektedir.

Memurun Gerçeğe Aykırı Harcırah Beyanı 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun “Yolluk giderleri ve gündelikleri” başlıklı 177 nci maddesinde “… Devlet memurlarından bir görevin ifası için sürekli veya geçici olarak görev yerinden ayrılanların yol giderleri ve gündelikleri, yolluklar hakkındaki özel kanun hükümlerine göre ödenir. ” denilmiştir. Harcırah ödemelerinde, aksi sabit oluncaya kadar ilgili memurların beyanlarına göre işlem yapılır. 6245 sayılı Harcırah Kanununun “Hilafı hakikat beyanname verenler” başlıklı 60 ncı maddesinde de, harcırah ödemelerinde gerçeğe aykırı beyanname verilmesi halinde ilgili memur hakkında yapılacak işlemler düzenlenmiştir. Ödenecek harcırah miktarını artıracak şekilde (maddi hatalar hariç) gerçek dışı beyanname veren memurlar hakkında, kurumları tarafından 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümlerine göre soruşturma yapılır. Yapılan soruşturma neticesinde harcırah beyanında gerçeğe aykırılık olduğunun tespit edilmesi durumunda, ilgili memur hakkında 6245 sayılı Kanunda belirtilen yaptırımlar uygulanır. Fazla ödenmiş olan harcırah miktarı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Kanunu hükümlerine göre memurdan tahsil edilir. Memur hakkında TCK kapsamında ayrıca “evrakta sahtekarlık” suçundan 4483 sayılı Kanunun çerçevesinde Ön İnceleme yapılır.

Meri Bütçe Kanunu gereği…: 6245 sayılı Harcırah Kanunu kapsamında bulunan kurum ve kuruluşlar ile özel hükümler gereğince Harcırah Kanunu kapsamı dışında yer alan tüm kamu kurum ve kuruluşlarında, istihdam edilme şekline bakılmaksızın; ilk defa veya yeniden göreve alınanlar ile bunların aile fertlerine bu nedenlerle harcırah ödenmez, bu amaçla başka bir adla ödeme yapılamaz.

Memur ve Hizmetli Olmayanlar Memur veya hizmetli olmadıkları halde Harcırah Kanuna tabi kurumlarca geçici bir görev ile görevlendirilenlere verilecek yol masrafı ve gündelik, bunların bilgi seviyeleri ve faaliyet sahaları ile mahalli şartlar dikkate alınarak 4‟üncü dereceye kadar olan memurlardan herhangi birine verilen yol masrafı ve gündeliğe kıyasen ilgili kurumca takdir olunur. Mesela bir işçinin aylığı en yakın hangi memur aylığına denk geliyorsa bu memura kıyasen kendisine harcırah verilir. Ancak bu harcırah bedeli hiçbir şekilde 4. derecedeki memurun alacağı harcırah miktarını geçemez. (Harcırah Kanununun 4. Maddesi 2. Fıkrası ile 7 ve 8. maddelerine istinaden)

Örnek Olay A isimli memur, B şehrine daimi olarak atanmıştır. Bir süre sonra ilgili hakkında; «A isimli memur şahsın; B isimli şehre ailesini ve çocuklarını götürmediği, Kardeşi için de harcırah aldığı, Gerçeğe aykırı otobüs bileti bedeli beyan ettiği, İlgilinin; B şehrinin C ilçesine gittiği geçici görevlerde bir arkadaşının evinde kaldığı halde, otelde kalmış gibi fatura kestirerek geçici görev yolluğuna eklediği» D isimli şahıs tarafından İl Sağlık Müdürüne gönderilen bir mektupta iddia edilmiştir. Konuyla ilgili sizin incelemeci/muhakkik olarak görevlendirildiğinizi varsayarak; hangi raporları nasıl yazacağınızı ve bu raporlarda hangi adli, idari ve mali tekliflerde bulunacağınızı izah ediniz.

Sabırla dinlediğiniz için teşekkür ederim… B. İzzet TAŞCI bizzet. tasci@saglik. gov. tr