5 unitatea Planoaren geometria eta poligonoak KONTZEPTUEN MAPA

5. unitatea: Planoaren geometria eta poligonoak

KONTZEPTUEN MAPA PLANOAREN GEOMETRIA PLANOA MARRAZTEKO TRESNAK SIMETRIAK ANGELUA ELEMENTUAK PUNTUA ELEMENTUAK ZUZENA SEGMENTUA PLANOERDIA SAILKAPENA ALDEAK ERPINAK POLIGONOAK LAUKIA TRIANGELUA ERREGULARRAK

AURRETIKO EZAGUTZAK l Berrikusi aurretiko kontzeptu hauek OSOKO ZENBAKIEKIN EGINDAKO ERAGIKETAK l ANGELUAK l NEURRIAK l NOZIO GEOMETRIKOAK l ZENBAKI HAMARTARRAK l

PLANOA Zuzena bi puntuk mugatzen dute, Ak eta Bk l Zuzen baten P puntuak mugarik gabeko bi zuzenerdi mugatzen ditu l Zuzen baten C eta D puntuek C eta D muturrak dituen segmentua mugaten dute l Plano baten R zuzenak bi planoerditan banatzen du l

ANGELUAK l Angelua: jatorri bera duten bi zuzenerdiren artean dagoen planoaren eremua. Zuzenerdiei alde esaten zaie eta jatorriari erpin.

MARRAZTEKO TRESNAK l ERREGELA: segmentuan neurtzeko eta lerroak marrazteko l ESKUAIRA: zuzen paraleloak eta perpendikularrak egiteko (45º, 90º) l KARTABOIA: zuzen paraleloak eta perpendikularrak egiteko (30º, 60º, 90º) l KONPASA: zirkunferentziak, zirkunferentzia-arkuak marrazteko eta segmentuak garraiatzeko. l ANGELU GARRAIAGAILUA: angeluak neurtzeko eta egiteko

ERDIBITZAILEA ETA ERDIKARIA l ERDIBITZAILEA: segmentu baten erdiko puntutik igarotzen den eta harekiko perpendikularra den zuzena da. Erdibitzailearen puntuak segmentuaren muturren distantzia berera daude. l ERDIKARIA: angelu bat bi angelu berdinetan banatzen duen zuzena da. Erdikariaren puntuak angeluaren aldeen distantzia berera daude.

POLIGONOAK: TRIANGELUA l Triangelua hiru aldeko poligonoa da. Angeluen batura 180º da.

TRIANGELUAREN ELEMENTUAK l Triangelu baten erdibitzailea zentro bakar batean ebakitzen da: ZIRKUNZENTROAN l Triangelu baten erdikariak puntu bakar batean ebakitzen dira: INTZENTROAN l Triangelu baten erdibidekoak puntu bakar batean ebakitzen dira: BARIZENTROAN l Triangelu baten garaierak dituzten zuzenak puntu bakar abtean ebakitzen dira: ORTOZENTROAN.

POLIGONOAK: LAUKIA l Laukia lau aldeko poligonoa da. Angeluen batura 360º da.

POLIGONO ERREGULARRAK l Poligono erregularra da alde eta angelu guztiak berdinak dituena. n alde eta l luzera duen poligono erregular baten perimetroa hau da: l P perimetroa eta a apotema duen poligono erregular baten azalera hau da: l l Poligono baten simetria-ardatza bi zatitan banatzen duen zuzena da. Horrela, bata bestearen gainean tolestean bat egiten dute.