5 1 su miktar hesab Temperature Celsius 25

5. 1 su miktarı hesabı Temperature Celsius 25% RH 50% RH 100% RH 40 20 0 -20 -40 0 10 20 30 40 50 60 70 80 Grams of water vapour / cubic metre of air g/m 3

5. Uygulamalar 5. 2 milsiz silindirlerin yük kapasitelerinin hesabı ve seçimi

Lintra Silindirler Kuvvetlerinizi belirledikten sonra uygulamanıza uygun olan yataklama yöntemi seçilir.

Lintra Silindirler İstediğiniz yataklama yöntemini seçip kuvvet ve moment değerlerini görmek için üzerini tıklayınız

Lintra Silindirler A 44000, M/44000 Serisi Çap Fy (Nt. ) Fz (Nt. ) Mx (Nm. ) My (Nm. ) Mz (Nm. ) 25 90 280 1 13 4 32 120 370 2 21 6 40 240 720 4 56 16 16 20 50 63 80

Lintra Silindirler M/46000 Serisi Çap Fy (Nt. ) Fz (Nt. ) Mx (Nm. ) My (Nm. ) Mz (Nm. ) 16 40 120 0, 3 3, 8 1, 1 20 90 280 0, 9 12 3, 6 25 110 350 1, 3 19 5, 6 32 150 460 2, 5 30 8, 9 40 300 900 5, 8 77 22 50 400 1200 9, 8 110 32 63 640 1900 18 240 70 80 780 2300 27 360 100

Lintra Silindirler M/46100 Serisi Çap Fy (Nt. ) Fz (Nt. ) Mx (Nm. ) My (Nm. ) Mz (Nm. ) 16 200 2 5, 5 20 470 6 18 18 25 590 9 28 28 32 780 17 43 43 40 1600 39 110 50 2000 65 160 63 3200 120 350 80 3900 180 520

Lintra Silindirler M/46200 Serisi Çap Fy (Nt. ) Fz (Nt. ) Mx (Nm. ) My (Nm. ) Mz (Nm. ) 25 590 1180 13 42 42 32 780 1560 25 64 64 40 1500 3000 58 160 50 2000 4000 97 240 63 3200 6400 180 520 16 20 80

Lintra Silindirler M/46800/M Serisi Çap Fy (Nt. ) Fz’ (Nt. ) Mx (Nm. ) My (Nm. ) Mz (Nm. ) 20 4500 5000 4500 350 410 370 25 4500 5000 4500 350 410 370 16 32 40 50 63 80

Lintra Silindirler M/46800/HM Serisi Çap Fy (Nt. ) Fz’ (Nt. ) Mx (Nm. ) My (Nm. ) Mz (Nm. ) 25 4500 5000 450 620 580 32 4500 5000 450 620 580 40 4500 5000 450 620 580 16 20 50 63 80

Lintra Silindirler M/46800/PM Serisi Çap Fy (Nt. ) Fz’ (Nt. ) Mx (Nm. ) My (Nm. ) Mz (Nm. ) 16 3000 100 300 4200 5000 4200 250 500 7200 8500 7200 600 1200 10000 1200 2400 20 25 32 40 50 63 80

5. 2 yük hesabı End

5. 2 yük hesabı

5. 2 yük hesabı

5. 4 silindir, valf ve frl seçimi l Teorik kuvvet l Silindir seçimi l Valf seçimi l Şartlandırıcı seçimi l Ek tablolar

Teorik Kuvvet “Çift Etkili Silindirler” l Çalışma prensibinde görüldüğü üzere pistonun ön ve arka yüzeyi farklı alanlarda olmaktadır.

Teorik Kuvvet Teorik olarak silindirin itme ve çekme kuvveti çalışma basıncıyla pistonun etkili alanının çarpımıyla hesaplanır. İtmek için etkili olan alan, piston çapının tamamıdır ”D”. Çekmek için etkili olan alan, piston rod çapının kesitle küçültülmüşüdür “D-d”. l l l D d

Teorik Kuvvet l Formülde, P bar ‘ 1 Newton’a dönüştürmek için 10’a bölünmüştür ve herbirim milimetre karedir (1 bar = 0. 1 N/mm 2) 2 İtme F = D P Newton 4 10 Açıklama D = Milimetre olarak silindir boru çapı P = Bar cinsinden basınç F = Newton cinsinden itme

Teorik Kuvvet l F çekme gücü pistondaki milden kaynaklanan alan kaybı yüzünden itme gücünden az olacaktır. Çekme F = 2 (D - 2 d )P 40 Açıklama D = Milimetre olarak silindir boru çapı d = Milimetre cinsinden piston rod çapı P = Bar basıncı F = Newton cinsinden çekme Newton

Teorik Kuvvet l Örnek; teorik olarak 8 bar basıncında ve 50 mm çapında olan bir silindirin itme ve çekme gücünü bulalım. İtme F 2 = = Çekme F = = 50. 8 40 1571 Newton 2(50 2 20 ). 8 40 1319 Newton

Teorik Kuvvet “Milsiz Silindirler” l Bu tip silindirlerde itme ve çekme kuvveti eşittir.

Silindir Seçimi l l l 10 kg. lık bir kütleyi itecek silindiri boyutlandıralım. Bu örnekte baz alınması gereken itme kuvveti 10 kg. ağırlık ve onu taşıyan rulmanların sürtünme katsayısıdır. Sürtünme katsayısı 0, 1 ise; 10*0, 1=1 kg=10 Nt. Sistemimizde emniyet katsayısı olarak 2 seçilirse 10*2=20 Nt. luk kuvvet sağlayan bir silindir bizim işimizi görmektedir. Silindir seçim tablomuzdan çap: 8 mm. lik silindir bizim istediğimiz kuvvetleri sağlamaktadır. 10 kg.

Silindir Seçimi l l l 10 kg. lık bir kütleyi 30 derecelik açı ile itecek silindiri boyutlandıralım. Bu örnekte baz alınması gereken itme kuvveti 10 kg. ağırlığın açısal kuvveti ve onu taşıyan rulmanların sürtünme katsayısıdır. Sürtünme katsayısı 0, 1 ise; 10*Sin 60*0, 1=10*0, 9*0, 1 kg=0, 9 kg. =9 Nt. Kütlenin oluşturduğu açısal ağırlık; 10*Sin 30=10*0, 5=5 kg. =50 Nt. Sistemimizde emniyet katsayısı olarak 2 seçilirse (9+50)*2=118 Nt. luk kuvvet sağlayan bir silindir bizim işimizi görmektedir. Silindir seçim tablomuzdan çap: 16 mm. lik silindir bizim istediğimiz kuvvetleri sağlamaktadır. 10 kg. 10*Sin 60 10*Sin 30

Silindir Seçimi l l l 10 kg. lık bir kütleyi 45 derecelik açı ile itecek silindiri boyutlandıralım. Bu örnekte baz alınması gereken itme kuvveti 10 kg. ağırlığın açısal kuvveti ve onu taşıyan rulmanların sürtünme katsayısıdır. Sürtünme katsayısı 0, 1 ise; 10*Sin 45*0, 1=10*0, 7*0, 1 kg=0, 7 kg. =7 Nt. Kütlenin oluşturduğu açısal ağırlık; 10*Sin 45=10*0, 7=7 kg. =70 Nt. Sistemimizde emniyet katsayısı olarak 2 seçilirse (7+70)*2=154 Nt. luk kuvvet sağlayan bir silindir bizim işimizi görmektedir. Silindir seçim tablomuzdan çap: 20 mm. lik silindir bizim istediğimiz kuvvetleri sağlamaktadır. 10 kg. 10*Sin 45

Silindir Seçimi l l l 10 kg. lık bir kütleyi 60 derecelik açı ile itecek silindiri boyutlandıralım. Bu örnekte baz alınması gereken itme kuvveti 10 kg. ağırlığın açısal kuvveti ve onu taşıyan rulmanların sürtünme katsayısıdır. Sürtünme katsayısı 0, 1 ise; 10*Sin 30*0, 1=10*0, 5*0, 1 kg=0, 5 kg. =5 Nt. Kütlenin oluşturduğu açısal ağırlık; 10*Sin 60=10*0, 9=9 kg. =90 Nt. Sistemimizde emniyet katsayısı olarak 2 seçilirse (5+90)*2=190 Nt. luk kuvvet sağlayan bir silindir bizim işimizi görmektedir. Silindir seçim tablomuzdan çap: 25 mm. lik silindir bizim istediğimiz kuvvetleri sağlamaktadır. 10 kg. 10*Sin 30 10*Sin 60

Silindir Seçimi l l l 10 kg. lık bir kütleyi 90 derecelik açı ile itecek silindiri boyutlandıralım. Bu örnekte baz alınması gereken itme kuvveti 10 kg. ağırlığın yerçekimine maruz kalan kuvvetidir. Sürtünme katsayısı 0 olmaktadır. Kütlenin oluşturduğu dik ağırlık; 10 kg. =100 Nt. Sistemimizde emniyet katsayısı olarak 2 seçilirse 100*2=200 Nt. luk kuvvet sağlayan bir silindir bizim işimizi görmektedir. Silindir seçim tablomuzdan çap: 25 mm. lik silindir bizim istediğimiz kuvvetleri sağlamaktadır.

Sürtünme kanunları Sürtünme kuvveti; 1 -Sürtünen yüzeylerin cinsine bağlıdır. 2 -Sürtünen yüzeylerin alanına, büyüklüğüne bağlı değildir. 3 -Daima hareket yönüne zıt yöndedir. 4 -Cismin kütlesine, yerçekimine ve eğim açısına bağlıdır. 5 -Hareket eden cismin hızına bağlı değildir ve hareket bitinceye kadar devam eder.

Sürtünme kanunları Sürtünme Katsayısı f Sürtünme katsayısı, karşılıklı çalışan malzemelerin cinsi ve yük şartlarına bağlıdır. Stribeck cetveline göre, sürtünmeli çalışma, kuru, ıslak/kuru ve ıslak olarak sınıflanır. Karbon malzemelere ait sürtünme katsayısı aşağıdaki değerler arasındadır. Islak çalışma: f = 0, 01 – 0, 05 Islak / kuru: f = 0, 05 – 0, 10 Kuru çalışma: f = 0, 10 – 0, 25

Silindir Seçiminde yardımcı tablolar Silindir Çapı Silindir mil çapı İtme gücü Nt. (6 bar) Çekme gücü Nt. (6 bar) 8 3 30 10 4 12 25 Silindir Çapı İtme gücü Nt. (6 bar) Çekme yay gücü 47 39 10 37 3 6 67 50 12 59 4 16 6 120 103 16 105 7 20 8 188 158 25 10 294 246 20 165 14 32 12 482 414 25 258 23 40 16 753 633 32 438 27 50 20 1178 989 40 699 39 63 25 1870 1681 50 1102 48 80 25 3015 2721 63 1760 67 100 25 4712 4418 125 32 7363 6881 80 2892 86 160 40 12063 11309 100 4583 99 200 40 18849 18095 250 50 29452 28274 320 63 48254 46384

Valf Seçimi l l Bütün valflerin ana görevi hava hattını açıp kapatmaktır Bizim amacımız bu seçimi yaparken baz aldığımız kriterler sayesinde sistemimize en uygun valfi bulmaktır 4 2 14 12 5 1 3

Valf Seçimi l Valf seçimini yapılırken dikkat edilmesi gereken önemli hususlar: Valfin, l l l Dizaynı Kontrol Şekli Hava geçirgenliği Uygulama yeri Biz yapacağımız işlemlerle sistemimizde kullanılacak valflerin hava geçirgenliğini belirleyip ekteki tablo yardımıyla bağlantı ölçülerini seçmektir.

Valf Seçimi l Resimdeki gibi bir makine tasarladığımızı düşünelim. NORGREN

Valf Seçimi l Makinemizin görevi işlenmiş ürüne kod ve imalat tarihi yazmak olsun. l İlk silindir parçanın konumunu değiştirecektir. l İkinci silindir parçanın üzerine ürün kodunu yazacaktır. l Üçüncü silindir ise parçanın üzerine üretim tarihini yazacaktır.

Valf Seçimi l Makinemizin çalışma prensibine göre çevrim şeması, l l l A+ B+ B- C+ C- A- olmaktadır Sistem otomatik olarak makaralı valfler sayesinde çevrimini tamamlayacaktır. A Silindiri, Çap: 100 mm. Strok: 500 mm. B Silindiri, Çap: 63 mm. Strok: 250 mm. C Silindiri, Çap: 40 mm. Strok: 100 mm. Makinemizin çalışma prensibine göre pnömatik şemasına bakacak olursak,

Valf Seçimi Animasyon için resmi tıklayınız

Valf Seçiminde yardımcı tablo Silindir Çapı Mil Çapı + hacim lt/mm - hacim lt/mm (6 bar) Toplam debi lt/mm (6 bar) 10 4 0, 00054 0, 00046 0, 00100 12 6 0, 00079 0, 00065 0, 00144 16 6 0, 00141 0, 00121 0, 00262 20 8 0, 00220 0, 00185 0, 00405 25 10 0, 00344 0, 00289 0, 00633 32 12 0, 00563 0, 00484 0, 01047 40 16 0, 00880 0, 00739 0, 01619 50 20 0, 01374 0, 01155 0, 02529 63 20 0, 02182 0, 01962 0, 04144 80 25 0, 03519 0, 03175 0, 06694 100 25 0, 05498 0, 05154 0, 10652 125 32 0, 08590 0, 08027 0, 16617 160 40 0, 14074 0, 13195 0, 27269 200 40 0, 21991 0, 21112 0, 43103 250 50 0, 34361 0, 32987 0, 67348

Valf Seçimi l Bu projemizde valf seçimi yapılırken kullanılan silindirlerin hava sarfiyatını hesaplamalıyız, Çap: 100 mm strok: 500 mm silindir için, Silindirin + hareketi için: 500*0, 05498=27, 49 lt. Silindirin - hareketi için: 500*0, 05154=25, 77 lt. l Çap: 63 mm strok: 250 mm silindir için, Silindirin + hareketi için: 250*0, 02182=5, 46 lt. Silindirin - hareketi için: 250*0, 01962=4, 91 lt. l Çap: 40 mm strok: 100 mm silindir için, Silindirin + hareketi için: 100*0, 00880=0, 88 lt. Silindirin - hareketi için: 100*0, 00739=0, 74 lt. l

Valf Seçimi l Bu projemizde valf seçimi yapılırken kullanılan silindirlerin hava sarfiyatını hesaplamalıyız, Çap: 100 mm strok: 500 mm silindir için, hacim 27, 49 lt. Silindirin bu hareketi 1, 5 sn. içerisinde yapması isteniyor İstenilen Valf debisi = 18, 33 lt/sn. = 1099, 80 lt/dak. Emniyet katsayısı ile birlikte 1, 5*1099, 80 = 1649, 70 lt/dak. l Çap: 63 mm strok: 250 mm silindir için, hacim 5, 46 lt. Silindirin bu hareketi 0, 5 sn. içerisinde yapması isteniyor İstenilen Valf debisi = 10, 92 lt/sn. = 655, 20 lt/dak. Emniyet katsayısı ile birlikte 1, 5*655, 20 = 982, 80 lt/dak. l Çap: 40 mm strok: 100 mm silindir için, hacim 0, 88 lt. Silindirin bu hareketi 1 sn. içerisinde yapması isteniyor İstenilen Valf debisi = 0, 88 lt/sn. = 52, 80 lt/dak. Emniyet katsayısı ile birlikte 1, 5*52, 80 = 79, 20 lt/dak. l

Valf Seçimi l Katalogdan kullanılacak seri belirlendikten sonra istenilen debiyi istenilen sürede sağlayacak valf kodu belirlenir, Çap: 100 mm strok: 500 mm silindir için, İstenilen Valf debisi 1649, 70 lt/dak. ve bunu karşılayabilecek Ürün kodu: V 62 C 5 DDA-X 5020 l Çap: 63 mm strok: 250 mm silindir için, İstenilen Valf debisi 982, 80 lt/dak. ve bunu karşılayabilecek Ürün kodu: V 61 B 5 DDA-X 5020 l Çap: 40 mm strok: 100 mm silindir için, hacim 0, 88 lt. İstenilen Valf debisi 79, 20 lt/dak. ve bunu karşılayabilecek Ürün kodu: V 60 A 5 DDA-X 5020 l

Şartlandırıcı Seçimi l Şartlandırıcı seçimi yapılırken sistemimizin en yoğun çalışma anı belirlenir, l Sistemin çalışma anında valfler sırası ile 1649, 70 lt/dak, 982, 80 lt/dak, 79, 20 lt/dak hava geçirgenliğine ihtiyaç duymaktadırlar. l Şartlandırıcı seçimi sistemin en yoğun anına göre yapılır ki bu bizim sistemimizde 1649, 70 lt/dak. = 27, 50 lt/sn. l Ekteki kataloglardan seçimimize artık başlayabiliriz.

Valf Seçimi l Bu tarz bir sistemde bizim önerimiz, l l Filtre ve Regülatör olarak: B 74 G-3 GK-AP 3 -RMN Bu seçim yapılırken debi ve regülatör basıncı göz önünde bulundurularak, otomatik tahliyeli olması ve koruma kavanozlu olması tercih edilmiştir. Yağlayıcı olarak: L 74 M-3 GP-QPN Bu seçim yapılırken debi ve yağlama şekli göz önünde bulundurularak, koruma kavanozlu olması tercih edilmiştir.

Ek Tablolar Valf Boyu Akış lt/dak. Hortum Silindir M 5 250 6/4 40 1/8” 750 8/6 63 1/4” 1250 10/7 80 3/8” 2500 12/8, 5 125 1/2” 4250 16/12 160 3/4” 6000 22/17 250 1” 10000 26/18 320 Bu tablonun oluşturulma şartları, Silindir hızı: 500 mm/sn. Silindir yükü: %50 kapasite Basınç: 5 bar Hortum boyu: 1 m.

Ek Tablolar Cv Kv C m 3/h lt/dak A S Cv 1 0, 869 4, 08 59, 1 985 16, 3 21, 5 Kv 1, 15 1 4, 69 67, 9 1132 18, 7 24, 7 C 0, 245 0, 213 1 14, 5 241 4, 11 5, 27 m 3/h 0, 017 0, 015 0, 069 1 16, 67 0, 276 0, 364 lt/dak 0, 001 0, 0088 0, 0041 0, 06 1 0, 016 0, 022 A 0, 061 0, 053 0, 243 3, 62 60, 4 1 1, 31 S 0, 046 0, 040 0, 189 2, 75 45, 8 0, 761 1

5. Uygulamalar End