3 NTE FIKH HKMLER VE KAYNAKLARI 3 NTE

  • Slides: 65
Download presentation
3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Neler Öğreneceğiz? 1. Ehliyet 2. Hüküm 3. Azimet

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Neler Öğreneceğiz? 1. Ehliyet 2. Hüküm 3. Azimet ve Ruhsat 4. Fıkhi Hükümlerin Delilleri https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Mükellef olmak için bireyde bulunması gereken şartlar nelerdir?

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Mükellef olmak için bireyde bulunması gereken şartlar nelerdir? https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 1. Ehliyet • Ehliyet; insanın teklife muhâtap olması,

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 1. Ehliyet • Ehliyet; insanın teklife muhâtap olması, hak ve sorumlulukları yüklenecek durumda olmasıdır. Mükellef Teklif Ehliyet sahibi bir kimseye din tarafından yöneltilen emir ve yasaklardır. https: //dogm. meb. gov. tr/ Bu tekliflerden sorumlu olan kişilere denir. http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI se m i k n a l ef

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI se m i k n a l ef o Mükell ını t r a ş t e ehliy için ı ğ ı d ı ş ta tilen l e n ö y ne kendisi inî d den r e l k ü l ü yüküml ludur. sorum ükellef m n i ş i K için i s e m l i b a ol edilen f i l k e t e n kendisi lüğü ü l m ü k ü y güçte k e c e l i b yapa endi k u n o e v olması m p a y e l iradesiy gerekir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/ ellef k ü m n Kişini ine s i d n e için k olması dilen şeyi teklif e erekir. i g bilmes

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 1. 1. Ehliyetin Şartları • Ehliyetin temel şartı

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 1. 1. Ehliyetin Şartları • Ehliyetin temel şartı akıldır. • Akıl olmadan insanın mükellef olması mümkün değildir. • İnsan; buluğ çağına ulaştığında iyi ve kötüyü ayırt edebilme gücüne sahipse dinin ve hukukun emir ve yasaklarından sorumlu olmaya başlar. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI EHLİYET Eda Ehliyeti Vücup Ehliyeti Temyiz Öncesi Dönem

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI EHLİYET Eda Ehliyeti Vücup Ehliyeti Temyiz Öncesi Dönem https: //dogm. meb. gov. tr/ Temyiz Dönemi Büluğ Dönemi http: //dkab. meb. gov. tr/ Rüşt Dönemi

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI • İnsanların bir takım haklara sahip Vücup Ehliyeti

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI • İnsanların bir takım haklara sahip Vücup Ehliyeti olabilmesi ve onlardan yararlanabilecek durumda olmasıdır. • Buna hak ehliyeti de denir. • Böyle bir ehliyet için insanın hayatta olması yeterlidir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Biliyor musunuz? • Çocuğun vücup ehliyeti anne karnında

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Biliyor musunuz? • Çocuğun vücup ehliyeti anne karnında iken başlar ve doğumu ile tamamlanır. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Eda Ehliyeti • İnsanın sahip olduğu hakları kullanabilecek

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Eda Ehliyeti • İnsanın sahip olduğu hakları kullanabilecek durumda olmasıdır. • Buna fiil ehliyeti de denir. • Eda ehliyeti için kişinin temyiz gücüne sahip olması gerekir. • Temyiz gücü, akıl ile oluşur. • Büluğdan önceki temyiz gücü bazı mükellefiyetler ve haklar bakımından eksik sayılır. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Yedi yaşının altındaki çocuklar ve akıl hastaları, temyizden

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Yedi yaşının altındaki çocuklar ve akıl hastaları, temyizden yoksun yani gayri mümeyyiz kabul edilir. Bunların vücub ehliyeti tam olsa da ehliyetleri yoktur. Temyiz Öncesi Dönem Temyiz Dönemi Yedi yaşından büluğ dönemine kadarki zamanı kapsar. Bu dönemde bazı mükellefiyetler ve haklar bakımından çocuk eksik sayılır. https: //dogm. meb. gov. tr/ Dinin emir ve yasaklarından sorumlu olabilmek için tam eda ehliyeti gerekir. Bu ise ancak büluğ çağına girdikten sonra olur. Büluğ Dönemi Rüşt Dönemi Hukuki ehliyete sahip olmak için reşit olmak gerekir. Rüşt çağına ulaşanlar, kendi iradeleri ile hak elde edebilir. İşledikleri bir suçtan dolayı bedenî ve maddi olarak sorumlu olurlar. http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 1. 2. Ehliyeti Kısıtlayan Durumlar • Vücup ehliyeti,

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 1. 2. Ehliyeti Kısıtlayan Durumlar • Vücup ehliyeti, kişi hayatta ve hür olduğu sürece devam eder. • Eda ehliyeti bazı durumlarda kısıtlanabilir ve bazen de tamamen ortadan kalkabilir. • Eda ehliyetini kısıtlayan veya ortadan kaldıran durumlara ehliyet arızaları denir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Ehliyet Arızaları Semavi Arızalar Meydana gelmesi insanın iradesi

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Ehliyet Arızaları Semavi Arızalar Meydana gelmesi insanın iradesi dışında olan arızalardır. Çocukluk, akıl hastalığı, uyku, bayılma, unutma, bunalım gibi durumlar buna örnektir. Meydana gelmesinde insanın kendi iradesi ve fiili olan arızalardır. Müktesep Sarhoşluk, bilgisizlik, savurganlık, hata gibi Arızalar durumlar buna örnektir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Biliyor musunuz? • Bir kimsenin kendi iradesi ile

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Biliyor musunuz? • Bir kimsenin kendi iradesi ile yapmayı tercih etmeyeceği bir işi gerçekleştirmesi için zorlanmasına ikrah denir. • Gücü yettiği kadar kendisini savunmasına rağmen silah zoru vb. şekilde baskı altında kalarak istemediği bir işi yapmak zorunda bırakılmış kimse, Allah (c. c. ) katında tam olarak sorumlu tutulmaz. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Herhangi bir konuda karar verirken nelere dikkat edersiniz?

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Herhangi bir konuda karar verirken nelere dikkat edersiniz? https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 2. Hüküm • Bir şeyin iyice araştırılıp soruşturulmasından

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 2. Hüküm • Bir şeyin iyice araştırılıp soruşturulmasından sonra verilen karara hüküm denir. • Fıkıh terimi olarak hüküm, mükelleflerin fillerine bağlanan dinî vasıftır. • Allah’ın (c. c. ) ve Peygamberimizin emir, yasak ve serbest bırakma gibi konulardaki prensiplerinin tümüne denir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI • Fıkhi hükümleri koyan Yüce Allah ve Peygamberidir.

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI • Fıkhi hükümleri koyan Yüce Allah ve Peygamberidir. • Her ikisine de Şâri yani kanun koyucu denir. • Yüce Allah’ın koyduğu hükümleri, Peygamberimiz insanlara iletir, açıklar ve uygulayarak gösterir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Vad’i Hükümler İki hükmün arasındaki bağa denir. Örneğin

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Vad’i Hükümler İki hükmün arasındaki bağa denir. Örneğin kıraat namazın rüknüdür. Kıraat olmadan namaz geçerli olmaz. Teklifi Hükümler Kanun koyucunun mükelleften bir fiili yapmasını veya yapmamasını istemesi ya da onu yapıp yapmama arasında serbest bırakmasıdır. Teklifî Örneğin “. . . Allah alışverişi helal, faizi haram Hükümler kıldı. . . ” ayetidir. Serbest bırakma ve yasaklama hükmü beraber ifade edilmiştir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Biliyor musunuz? • İnsanların davranışları ile ilgili hükümlere

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Biliyor musunuz? • İnsanların davranışları ile ilgili hükümlere mükellefin fiilleri veya fıkhi hükümler adı verilir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 1 Mekruh Sünnet Mübah Farz FIKHİ HÜKÜMLER Müfsit

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 1 Mekruh Sünnet Mübah Farz FIKHİ HÜKÜMLER Müfsit Vacip Haram Müstehap

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Farz • Şâri tarafından bağlayıcı ve kesin delil

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Farz • Şâri tarafından bağlayıcı ve kesin delil ile emredilen ve anlamında tereddüt bulunmayan hükümlerdir. • Kesin delillere dayanır. • Farzın yapılması kesin olarak gereklidir. • Farzı terkeden cezayı haketmiş olur. • Farz olduğunu inkâr eden kimse dinden çıkar. • Yapılması ibadet, terk edilmesi büyük günahtır. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Farz-ı Ayn Mükellef olan her Müslümanın bizzat kendisinin

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Farz-ı Ayn Mükellef olan her Müslümanın bizzat kendisinin yerine getirmesi gerekli olan farzlardır. Beş vakit namazın farzlarını kılmak ve Ramazan orucunu tutmak farz-ı ayndır. FARZ https: //dogm. meb. gov. tr/ Farz-ı Kifaye http: //dkab. meb. gov. tr/ Mükelleflerin hepsine emredilen fiillerdir. Müslümanların bir kısmı bunları yerine getirince diğerlerinden sorumluluk kalkar. Cenaze namazı kılmak, şahitlik yapmak.

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Vac ip • Allah veya Resulü tarafından yapılması

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Vac ip • Allah veya Resulü tarafından yapılması kesin olarak istenilen ancak dayanağı farz kadar kesin olmayan hükümlerdir. • Vacip hükmün mükellef tarafından yerine getirilmesi gerekir. • Vacibin inkârı, kişiyi dinden çıkarmaz. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/ sı a k a n d a a b s r r Fıtı ek, Ku da m mı’n ek r e v ra sm Bay an ke ktir. e b kur a örn bun

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Sün net • Peygamberimizin farz ve vacip kapsamı

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Sün net • Peygamberimizin farz ve vacip kapsamı dışında kalan, tavsiye ve örnek olma niteliği taşıyan söz, fiil ve takrirlerinin genel adıdır. • Yerine getirilirse sevap kazanılır. • Yerine getirilmezse herhangi bir cezai yaptırımı yoktur. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/ , k e m zı r e a v m ka t na una a d Sa nne ak b tir. sü ılm ek k örn

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Müekked Sünnet Farz ve vacip dışında Resulullah’ın devamlı

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Müekked Sünnet Farz ve vacip dışında Resulullah’ın devamlı olarak yaptığı ve zorunlu olmadığını göstermek için ara sıra terk ettiği fiillerdir. Sabah, öğle ve akşam namazlarının sünnetleri kılmak buna örnektir. SÜNNET https: //dogm. meb. gov. tr/ Resulullah'ın bazen eda edip bazen terkettiği sünnetlerdir. Gayrı Müekked Sünnet http: //dkab. meb. gov. tr/ İkindi ve yatsı namazının ilk sünnetini kılmak buna örnektir.

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Mü ste hap • Peygamberimizin bazen işleyip bazen

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Mü ste hap • Peygamberimizin bazen işleyip bazen terk ettiği ve İslam âlimlerinin dinî bakımdan uygun ve güzel bulup yaptığı şeylere müstehap denir. • İbadetlerin yapılışında farz, vacip ve sünnetlerin dışında kalan davranışlar müstehaptır. • Müstehabın yapılmasında sevap vardır. Terkinde ise kınama yoktur. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/ e v z a nam n bir e l i f a N arı l ç u r o nafile ı buna kısm tir. örnek

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Mü bah • Mükellefin yapıp yapmamakta serbest olduğu

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Mü bah • Mükellefin yapıp yapmamakta serbest olduğu fiillere mübah denir. • Helal ve câiz kelimeleri de mübah anlamında kullanılır. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/ k, e m , iç bi k e i Yem mak g una uyu ışlar b ran ktir. v a d e örn

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Har • am Allah (c. c. ) veya

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Har • am Allah (c. c. ) veya Resulü (s. a. v. ) tarafından yapılması kesinlikle yasaklanan hükümlere denir. • Bir fiilin haram niteliğinde olabilmesi için ayet ve sahih sünnet ile kesin ve bağlayıcı şekilde yasaklanması gerekir. • Haramın terkedilmesi ibadet, işlenmesi ise büyük günahtır. • Haramı inkâr eden kişi, dinden çıkar. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/ m ina a Ad ek, z z ai m f r , ü k öld pma buna ya ek ir. t yem rnek ö

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Haram Lizâtihi Doğrudan haram olanlardır. HARAM https: //dogm.

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Haram Lizâtihi Doğrudan haram olanlardır. HARAM https: //dogm. meb. gov. tr/ Haram Ligayrihi http: //dkab. meb. gov. tr/ Dolaylı olarak haram olandır.

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Me kru h • Allah (c. c. )

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Me kru h • Allah (c. c. ) ve Resulü’nün (s. a. v. ) hoş görmediği, zararlı fillere denir. • Haram ve mekruh kavramları; yasaklanan, hoş karşılanmayan veya çirkin olan fiilleri ifade eder. • Mekruh haram kadar kesin ve bağlayıcı değildir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/ şa o b kti mek a V çir en ge nzih acip k v (Te uh), i ter n kr r şey ime e m bi ahr a n n T ola ek ( h) bu. etm ekru ektir m örn

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Tahrimen Mekruh Harama yakın mekruh demektir. Tahrimen mekruhu

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Tahrimen Mekruh Harama yakın mekruh demektir. Tahrimen mekruhu işlemek cezayı gerektirir. Fakat inkâr eden dinden çıkmaz. Tenzihen Mekruh Helale yakın mekruh demektir. Tenzîhen mekruhu işlemek, cezayı ve kınanmayı gerektirmez. MEKRUH https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Mü fsit • Bir ibadeti bozan ve ya

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Mü fsit • Bir ibadeti bozan ve ya kısmen geçersiz kılan fiillere denir. • İlmihâl kitaplarında müfsit yerine 'bozan şeyler' ifadesi kullanılmaktadır. an z bo rucu. ı az r, o lar m a Na uml urum r du zan d bo https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI İslam dininin ibadetlerde sağladığı kolaylıklar nelerdir? https: //dogm.

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI İslam dininin ibadetlerde sağladığı kolaylıklar nelerdir? https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 3. Azimet ve Ruhsat • Azimet, ârızi (geçici)

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 3. Azimet ve Ruhsat • Azimet, ârızi (geçici) hallere bağlı olmaksızın başta konan asli hükümlere verilen addır. • Bu hükümler, kişinin sıkıntı ve zorluk gibi geçici durumlara bağlı olmadan, normal şartlarda herkesin uymakla mükellef olduğu temel hükümlerdir. Örneğin beş vakit namaz, Ramazan orucu azimet olarak farz kılınmış birer hükümdür. • Azimet; farz, vacip, haram, mekruh, sünnet, müstehap ve mübah gibi bütün teklifî hükümleri içine alır. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI • Ruhsat, Yüce Allah’ın kulların mazeretlerini ve onların

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI • Ruhsat, Yüce Allah’ın kulların mazeretlerini ve onların ihtiyaçlarını dikkate alarak koyduğu geçici hükümlerdir. • Azimet şeklindeki hükümleri yapmakta sıkıntı duyan mükellefi bu sıkıntıdan kurtarmak için konulan istisnalardır. • Ruhsat verilen hususlarda insan, azimet veya ruhsata göre amel etmekte serbesttir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/ Örneğin hasta veya yolcuların oruç tutmayı ertelemelerine ruhsat verilmiştir.

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Fıkhi bir hüküm verilirken sizce hangi kaynaklara başvurulmalıdır?

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Fıkhi bir hüküm verilirken sizce hangi kaynaklara başvurulmalıdır? https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. Fıkhi Hükümlerin Delilleri • Fıkhi hükümlerin belirli

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. Fıkhi Hükümlerin Delilleri • Fıkhi hükümlerin belirli ve meşru kaynaklara dayanır. • Bu deliller asli ve fer’i olmak üzere iki kısma ayrılır. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Asli Deliller Fıkhi Hükümlerin Delilleri Fer’i Deliller https:

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Asli Deliller Fıkhi Hükümlerin Delilleri Fer’i Deliller https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Asli Deliller Kitap (Kur’an-ı Kerim) Sünnet https: //dogm.

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Asli Deliller Kitap (Kur’an-ı Kerim) Sünnet https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 1. Asli Deliller 4. 1. 1. Kitap

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 1. Asli Deliller 4. 1. 1. Kitap • Bütün dinî ve fıkhi hükümlerin temel kaynağı Kur’an-ı Kerim’dir. • Bütün kaynaklar, bir şekilde Kur'an’a bağlıdır ve Kur'an bütün delillerin aslıdır. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 1. 2. Sünnet • Peygamberimizden Kur’an dışında

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 1. 2. Sünnet • Peygamberimizden Kur’an dışında nakledilen söz, fiil ve onaylarına sünnet denir. • Peygamberimizin sözlü sünnetlerine kavlî sünnet, uygulama şeklinde olanlara fiilî sünnet, onaylama tarzında olanlara ise takrirî sünnet adı verilir. • Resulullah’ın (s. a. v. ) dini açıklama ve öğretme maksadıyla ortaya koyduğu bu sünnetler dinin ikinci temel kaynağıdır. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI • Peygamberimizin bütün fiilleri dinde bağlayıcı ve dinî

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI • Peygamberimizin bütün fiilleri dinde bağlayıcı ve dinî hükümleri açıklayıcı niteliğinde değildir. • Bu yönüyle Resulullah'ın (s. a. v. ) fiilleri üç kısma ayrılmıştır: İnsan olarak yaptığı davranışlar Yeme, içme gibi günlük davranışlarıdır. Şahsına özel olan davranışlar Sadece ona özgü olan davranışlardır. Dinen yapılması zorunlu değildir. Peygamber olarak yaptığı davranışlar Onun dini öğretmek ve örnek olmak için yaptığı fiillerdir. Bunlar, fıkhi hükümlerin kaynağıdır. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Biliyor musunuz? • Hz. Muhammed’in (s. a. v)

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Biliyor musunuz? • Hz. Muhammed’in (s. a. v) peygamber olarak yaptığı davranışları, fıkıh usulünde delil olarak tanımlanır. • Bu davranışlar Resulullah'ın Kur'an'la birlikte miras bıraktığı sünnettir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Sünnetin kaynak olması için taşıması gereken özellikler Tebyin

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Sünnetin kaynak olması için taşıması gereken özellikler Tebyin Özelliği Teşri Özelliği Tekid Özelliği Takyid-Tahsis Özelliği Sünnetin bazen Kur’an-ı Kerim'in manası kapalı hükümlerini açıklamasıdır. Sünnetin bazen müstakil olarak hüküm koymasıdır. Sünnetin bazen Kur’an-ı Kerim'de yer alan bir hükmü tekrarlayarak pekiştirmesidir. Sünnetin bazen Kur’an’da yer alan genel hükümleri sınırlandırmasıdır. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. Fer’i Deliller • Kur’an ve sünnet

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. Fer’i Deliller • Kur’an ve sünnet dışında ikinci derece kaynaklardan hüküm çıkarmak için kullanılan delillere fer'i deliller denir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI İcma Kıyas Sahabe Kavli Seddi Zerâî Fer’i Deliller

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI İcma Kıyas Sahabe Kavli Seddi Zerâî Fer’i Deliller Örf Şer’u men kablena Mesalih-i Mürsele İstishâb İstihsan https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 1. İcma • Peygamberimizin vefatından sonra

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 1. İcma • Peygamberimizin vefatından sonra müçtehidlerin dinî bir konunun hükmü hakkında görüş birliği içinde olmalarıdır. • Fıkıhta önemli bir delildir. https: //dogm. meb. gov. tr/ İcmanın gerçekle müçtehi dlerin gö şmesi için rüş birliğ konunun i ettiği dinî bir k görüş bi o nu olma rliğinin P eygambe sı, vefatınd rimizin an sonra olm birliği ed enlerin M ası, görüş üslüman müçtehi ve t olması gerekir. http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI • İcma ikiye ayrılır: İcmaya konu olan dinî

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI • İcma ikiye ayrılır: İcmaya konu olan dinî meselede, müçtehidlerin açıkça ve teker görüşlerini ortaya koymalarına denir. Sükûti İcma Sarih İcma Bir müçtehit, bir grup müçtehit tarafından verilmiş dinî hükümden haberdar olduğunda susup aksine bir görüş belirtmezse bu davranış, o müçtehidin ortaya çıkan icmayı dolaylı yönden onayladığı anlamına gelir. Buna sükûti icma denir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Dinî bir mesele üzerinde icma ederken Müçtehidlerin kitap,

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Dinî bir mesele üzerinde icma ederken Müçtehidlerin kitap, sünnet veya kıyas gibi bir delile dayanmaları gerekir. Buna icmanın dayanağı denir. https: //dogm. meb. gov. tr/ İcma, bazen manası açık ve kesin olan ayetin anlamını pekiştirmek için yapılır. Bazen de icma farklı anlamlara gelebilecek bir ayetin manasınırlayarak kesinleştirmek için yapılır. http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 2. Kıyas • Kur'an, sünnet veya

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 2. Kıyas • Kur'an, sünnet veya icmada hükmü bulunmayan meseleye, aralarındaki illet birliği sebebiyle bu kaynaklardan birinde yer alan meselenin hükmünü vermektir. https: //dogm. meb. gov. tr/ e hadislerde v n ’a r u K , Örneğin diği hâlde n le r li e b ü m şarabın hük nmemiştir. le r li e b ü m k ü biranın hükmün a ir b it h e t ç Mü irayı şaraba b in ç i k e m il belirleyeb kıyaslama n a ıl p a Y. ir d te n bütün kıyas etmek e r e v k lu ş o sarh neticesinde sayılmıştır. m a r a h r le e d alkollü mad http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 3. Sahabe Kavli • Resulullah’ın (s.

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 3. Sahabe Kavli • Resulullah’ın (s. a. v. ) ashabından nakledilen içtihadi görüş ve fıkhi fetvalardır. • Dinin maksatlarını ve inceliklerini en iyi bilenler sahabilerdir. Bu yüzden verilen fıkhi hükümlerde sahabilerin görüşleri dikkate alınmalıdır. https: //dogm. meb. gov. tr/ Kitab, sün net ve icm ada hü bulunmad ığı zaman H küm Mâliki, Şâf anefi, iî, ve Hanb eli mezheb fakihleri “İ i lleti akıl ile bilinemey ecek hükü mlerde sahabe ka vli, kesin h üccettir. ” demişlerd ir. http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 4. İstihsan • Müçtehidin özel bir

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 4. İstihsan • Müçtehidin özel bir delile veya sebebe dayanarak genel kuraldan ayrılıp özel bir hükmü tercih etmesidir. • İstihsan yönteminde müçtehit, genel hükümden özel bir hükmü istisna etmektedir. https: //dogm. meb. gov. tr/ ip içen iy y k a r n a unut sı istihsa a m a Örneğin lm ozu orucun e cunun b r u ö r g o la in a n ur kimse. Genel k berimiz ir m t a it g b y a e s P cak yoluyla e rekir. An e g içen kims ı s ip a iy y lm u k z a r o b unuta tur. Ebû n ş e u ik m r lu u ç y re ” bu “Oru ıyasa gö amlasın. k m ı, a t d y u a n s a orucu hadis olm çenin orucunun u B “ in n ip i Hanîfe’ tarak yiy verirdim. ” u n u ip d üm amel e ğına hük a c la u z o b kledilir. dediği na http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 5. Mesâlih-i Mürsele • Sözlükte mesâlih-i

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 5. Mesâlih-i Mürsele • Sözlükte mesâlih-i mürsele, herhangi bir kayda bağlanmayan maslahatlar anlamına gelmektedir. • Mesalih-i mürsele, insanlara bir yarar sağlayan veya onlardan bir zararı uzaklaştıran ancak geçerli olup olmadığına dair delil bulunmayan maslahatlardır. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI MASLAHATLAR Mutaber Maslahatlar Dinin, canın, aklın, neslin ve

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI MASLAHATLAR Mutaber Maslahatlar Dinin, canın, aklın, neslin ve malın korunması gibi Mülga Maslahatlar Kumar oynatmak, tefecilik gibi https: //dogm. meb. gov. tr/ Mürsel Maslahatlar Koruyucu hekimlik tedbirlerine başvurmak gibi http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 6. Örf • Çoğunluğun veya bir

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 6. Örf • Çoğunluğun veya bir toplumun benimseyip alışkanlık hâline getirdiği iyi ve faydalı şeylerdir. • Dinî hükümlerin bir kısmında örf bir delil olarak kullanılmıştır. • Hakkında nas olmayan birçok konuda örfe başvurulur. https: //dogm. meb. gov. tr/ Örneğin insanla r arasında yap ılan sözleşmelerde ki belirsizlikleri n açıklığa kavuşturulmas ında, ücretlerin ve çalışma saatlerinin beli rlenmesinde, k iralık evin masraflarının k ime ait olduğu nun belirlenmesind e, yeminlerin t espitinde, gerek toplumd a ve gerekse a ile içinde hak ve vazifele rin dağılımında örfe başvurulmakta dır. http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 7. Sedd-i Zerâi • Kötülüğe giden

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 7. Sedd-i Zerâi • Kötülüğe giden yolların kapatılmasıdır. • Bazı fiiller aslında yasak olmadıkları hâlde kötülüğe götürdüğü için yasaklanır. https: //dogm. meb. gov. tr/ Örneğin balık avlamak aslında helal bir eylemdir. Fakat balık neslinin tükenmesine sebep oluyorsa bazı mevsimlerde balık avı yasaklanabilir. http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 8. İstishâb • Bir zamanda mevcut

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 8. İstishâb • Bir zamanda mevcut olan durumun değiştiğine dair delil bulunmadıkça hâlen varlığını koruduğuna hükmetmektir. • Bir kişinin suçu ispat edilinceye kadar suçsuz olduğunun kabulü, kazanılmış haklarının korunması ve kesin olan bir şeyin şüphe ile ortadan kalkmayacağına hükmetmek, bu yöntem ile olmaktadır. https: //dogm. meb. gov. tr/ Örneğin ken disinden uzu n süre haber alınam ayan ve ölüp ölmediğine d a ir b ilgi de bulunmayan kişinin kayb olmadan önce edindiğ i haklar koru nur ve malı mirasçıl arına dağıtılm az. http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 9. Şer’u Men Kablena • “Bizden

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. 2. 9. Şer’u Men Kablena • “Bizden öncekilerin şeriatı/ şeriatları” anlamına gelen şer’u men kablena tabiri, Hz. Muhammed’den (s. a. v. ) önceki peygamberlere gönderilen dinî hükümler anlamındadır. https: //dogm. meb. gov. tr/ lkiyete rak ü m k a la in, ort nüşümlü o nceki ğ e n r Ö alın dö hakkında ö n’da m n a l ’a o e) konu sı (mühâye lamaya Kur ini ygu ılma erliliğ kullan lerdeki bir u ükmün geç kte h in irli ilâhî d ılmıştır. Bu memekle b e bir p l d atıf ya uğu belirti dığına dair re bu d l ı koru aldır ere gö eşrî k l h n i k e t a ı f ük a t yürürl yoktur. Baz manlara d üslü ma açıkla âyeenin M österir. üh ğını g atıf m kılındı http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Ünitemizi Değerlendirelim 1. Ehliyeti kısıtlayan durumlar nelerdir? 2.

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Ünitemizi Değerlendirelim 1. Ehliyeti kısıtlayan durumlar nelerdir? 2. Fıkhi hükümlerden mekruh, mübah, haram ve müstehap nedir? Örneklerle açıklayınız. 3. Azimet ve ruhsat ne demektir? 4. Asli deliller nelerdir? 5. Sedd-i Zerâî nedir? Örnek vererek açıklayınız. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Cevaplayalım 1. Ehliyet; insanın teklife muhatap olması, hak

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Cevaplayalım 1. Ehliyet; insanın teklife muhatap olması, hak ve sorumlulukları yüklenecek durumda olmasıdır. Tekliflerden sorumlu olan kişilere mükellef denir. Bir kişinin mükellef olabilmesi için… Bu parçanın aşağıdaki ifadelerden hangisiyle devam etmesi doğru olmaz? A) B) C) D) E) Teklif edilen şeyi bilmesi gerekir. Akıl sağlığının yerinde olması gerekir. Teklif edilen şeyi kendi iradesiyle yapması gerekir. Teklif edilen yükümlülüğü yapabilecek güçte olması gerekir. Dinin bütün emir ve yasaklarını araştırıp öğrenmesi gerekir. https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 2. Vücup ehliyeti, kişi hayatta ve hür olduğu

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 2. Vücup ehliyeti, kişi hayatta ve hür olduğu sürece devam ederken eda ehliyeti bazı durumlarda kısıtlanabilir veya tamamen ortadan kalkabilir. Bu durumlara ehliyet arızaları denir. Ehliyet arızaları kişinin iradesi dışında olması veya olmaması açısından ikiye ayrılır. Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisinin arıza nedeni diğerlerinden faklıdır? A) B) C) D) E) Akıl hastalığı Bayılma Bilgisizlik Bunalım Unutma https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 3. Allah ve Resulü’nün hoş görmediği zararlı fiillerdir.

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 3. Allah ve Resulü’nün hoş görmediği zararlı fiillerdir. Yasaklanan, hoş karşılanmayan veya çirkin olan fiilleri ifade eder. Haram kadar kesin ve bağlayıcı değildir. Hakkında bilgi verilen hüküm aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) E) Mübah Müfsit Mekruh Müstehap Müekked Sünnet https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. • • ---- hükmüne örnek: Vakti boşa

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 4. • • ---- hükmüne örnek: Vakti boşa geçirmek. ---- hükmüne örnek: Ramazan orucunu tutmak. ---- hükmüne örnek: Fıtır sadakası vermek. ---- hükmüne örnek: Faiz yemek. Verilen örnekler eşleştirildiğinde aşağıdaki hükümlerden hangisi dışarıda kalır? A) B) C) D) E) Farz Haram Mekruh Müstehap Vacip https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 5. Müçtehidin özel bir delile veya sebebe dayanarak

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI 5. Müçtehidin özel bir delile veya sebebe dayanarak genel kuruldan ayrılıp özel bir hükmü tercih etmesidir. Bu yöntemde müçtehit genel bir hükümden özel bir hükmü istisna etmektedir. Örneğin bir şey yiyip içmek orucu bozarken unutarak bir şey yiyip içen bir kimsenin orucunun bozulmadığının hükmünün verilmesi bu yöntemle belirlenmiştir. Hakkında bilgi verilen fer’i delil aşağıdakilerden hangisidir? A) B) C) D) E) İstishâb İstihsan Seddi Zerâî Mesalih-i Mürsele Şer’u Men Kablena https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Hazırlayanlar Furkan ÖZÜDOĞRU, Hatice Büşra PAKSOY, Dilek MENKÜÇ

3. ÜNİTE /FIKHİ HÜKÜMLER VE KAYNAKLARI Hazırlayanlar Furkan ÖZÜDOĞRU, Hatice Büşra PAKSOY, Dilek MENKÜÇ Redaksiyon Suna AKKURT Tasarım ve Düzenleme Hanife KOYUTÜRK https: //dogm. meb. gov. tr/ http: //dkab. meb. gov. tr/