2009 Boena LubliskaKasprzak Prezes Polska Agencja Rozwoju Przedsibiorczoci

2009 Bożena Lublińska-Kasprzak Prezes Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Prezentacja Raportu o stanie sektora MSP w Polsce Warszawa, 8 czerwca 2009 r.

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Raport o stanie sektora MSP w latach 2007 - 2008 • • XII edycja Raportu. Raport przygotowywany co roku w oparciu o dane GUS, opracowywane specjalnie na potrzeby publikacji oraz wyniki badań tematycznych prowadzonych przez PARP. Podstawowe osie tematyczne Raportu 2009 n 20 -ta rocznica wolnej Polski, n 5 lat Polski w Unii Europejskiej, n MŚP w obliczu spowolnienia gospodarczego. Trzy części Raportu: n sytuacja sektora MŚP w Polsce, n przedsiębiorczość – opinie ekspertów na temat stanu i tendencji rozwojowych sektora MŚP w Polsce n profile regionalne.

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. MSP w polskiej gospodarce Dominują w całkowitej liczbie przedsiębiorstw Przeważająca liczba mikroprzedsiębiorstw Mają istotny udział w tworzeniu PKB MSP Dominują wśród eksporterów i importerów Zapewniają miejsca pracy dla większości pracujących Charakteryzują się (nieco) mniejszą wrażliwością na kryzys: - działają w niszach rynkowych, - mają doświadczenia związane z poprzednimi kryzysami, - koncentrują się na usługach, - są elastyczne, - działają w oparciu o środki własne.

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Struktura sektora MSP • • • Przedsiębiorstwa należące do sektora MŚP – 99, 86 % wszystkich przedsiębiorstw (3 794 tys. ): n mikroprzedsiębiorstwa – 94, 86 %, n małe przedsiębiorstwa – 4, 2 %, n średnie – 0, 8 %. Duże przedsiębiorstwa to jedynie 0, 14 % wszystkich przedsiębiorstw. W porównaniu do 2003 r. liczba mikroprzedsiębiorstw wzrosła o ok. 4%, małych o ponad 10 %. małe (bez mikro) 4, 2% mikro 94, 86% średnie; 0, 8% duże; 0, 14% Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Liczba przedsiębiorstw • W roku 2007 liczba przedsiębiorstw wg REGON wzrosła o 1, 4%. • Był to najwyższy wzrost w okresie 2003– 2007 (średnioroczny wzrost wynosił 1, 0%). • Odsetek przedsiębiorstw aktywnych wśród zarejestrowanych wyniósł w 2007 r. 46, 8%. • Poziom przedsiębiorczości w Polsce, mierzony liczbą przedsiębiorstw na 1000 mieszkańców, w stosunku do innych krajów europejskich wypada przeciętnie. Według danych za 2005 r. Polska zajmuje 15 miejsce na 28 badanych państw europejskich. Poziom przedsiębiorczości mierzonej tym wskaźnikiem jest najwyższy w Czechach, Portugalii i Grecji, najniższy na Słowacji, w Rumunii i Niemczech.

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Liczba MŚP w regionach • • • Najwięcej MŚP działa w województwie mazowieckim. Pod względem ilości przedsiębiorstw wyróżniają się województwa: n śląskie, n wielkopolskie, n dolnośląskie. Najmniej przedsiębiorstw z sektora MŚP jest w województwach: n podlaskim n opolskim. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Liczba MSP na 1000 mieszkańców w Polsce • Liderem jest Województwo zachodniopomorskie. • Kolejne miejsca: n woj. mazowieckie, n dolnośląskie, n pomorskie. • Ostatnie w rankingu: n woj. Podlaskie, n Lubelskie, n podkarpackie. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Poziom przedsiębiorczości w regionach – wskaźnik syntetyczny • • Liderem rankingu podobnie jak w poprzednim roku jest województwo mazowieckie. Drugie miejsce w rankingu zajęło województwo pomorskie. Zbliżony wynik osiągnęło województwo wielkopolskie. Najniższe miejsca w rankingu zajęły województwa lubelskie i warmińskomazurskie. Wskaźnik syntetyczny sporządzono na bazie miejsca regionu w 26 podrankingach województw obrazujących kształtowanie się zmiennych dotyczących rozwoju przedsiębiorczości w 2007 roku. Źródło: Opracowanie własne PARP na podstawie danych GUS

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Przeżywalność przedsiębiorstw • Poziom przeżywalności przedsiębiorstw mierzony wskaźnikiem przeżycia pierwszego roku działalności pozostawał na podobnym poziomie przez ostatnich 5 lat. • Na koniec 2007 r. wskaźnik przeżywalności wyniósł 66, 5%. • 1/3 przedsiębiorstw przestaje istnieć w ciągu roku od utworzenia, • Przeżywalność spada wraz z długością prowadzonej działalności. Wskaźnik przeżywalności przedsiębiorstw: § powstałych w 2006 r. wynosi 66, 5% § powstałych w 2002 r wynosi 24, 6%.

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Udział sektora MSP w tworzeniu PKB § § Na przestrzeni ostatnich 5 lat udział sektora MŚP w tworzeniu PKB pozostaje na zbliżonym poziomie. Wkład przedsiębiorstw sektora MŚP w tworzenie PKB – 47, 4%, w tym: § przedsiębiorstw mikro – 30, 1%, § małych - 7, 3%, § średnich – 10%, Wkład przedsiębiorstw sektora MŚP w tworzenie PKB przedsiębiorstw – 67%, w tym: § przedsiębiorstw mikro – 43%, § małych - 10%, § średnich – 14%. Wciąż duże przedsiębiorstwa, których jest niewiele ponad 5 tys. , wytwarzają ponad 50% PKB, a ich udział w PKB przedsiębiorstw wynosi 33%. duże 33% mikro 43% średnie 14% małe (bez mikro) 10% Źródło: Opracowanie własne PARP na podstawie danych GUS

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. MŚP a rynek pracy • • • Liczba pracujących w przedsiębiorstwach ogółem wynosi ok. 9 mln osób. W porównaniu do roku 2004 nastąpił wzrost o ok. 800 tys. osób. W 2007 r. liczba pracujących w sektorze przedsiębiorstw wzrosła o 4, 8% w stosunku do 2006 r. Najszybszy wzrost liczby pracujących nastąpił w przedsiębiorstwach dużych (7, 3%), następnie średnich (5, 0%) i mikro (3, 4%), najmniejszy w małych przedsiębiorstwach (3, 2%). Liczba pracujących w sektorze MŚP wynosi 6, 2 mln osób: n w przedsiębiorstwach mikro - 3, 6 mln, n w małych – 1 mln, n w średnich – 1, 6 mln; Dominujące branże gospodarki n przemysł (34%), n handel i naprawy (26%), n budownictwo (9%).

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Poziom zatrudnienia i wynagrodzeń • Poziom zatrudnienia w przeciętnym polskim przedsiębiorstwie wynosi 5, 7 osoby. • Przeciętny poziom zatrudnienia w całej Wspólnocie wynosi 6, 8. • Polska pod tym względem plasuje się na trzecim od końca miejscu w Unii Europejskiej. Niższy od nas poziom tego wskaźnika mają tylko Czechy i Cypr (odpowiednio 5, 1 i 5, 2). • W 2007 r. przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw wyniosło 2732 zł i było o 8, 2% wyższe niż w 2006 r.

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Struktura liczby pracujących w sektorze przedsiębiorstw, wg klas wielkości i sekcji PKD Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Sytuacja finansowa MŚP • Przychody ogółem sektora przedsiębiorstw wyniosły na koniec 2007 r. ok. 2, 9 bln zł, przy czym koszty – 2, 6 bln zł, • Dobra koniunktura lat 2003 -2007 r. znalazła odzwierciedlenie w przychodach przedsiębiorstw. Średnioroczny wzrost przychodów przedsiębiorstw wyniósł w tym okresie 10, 3%. • W 2007 r. przychody ogółem na jedno przedsiębiorstwo w całym sektorze przedsiębiorstw wyniosły 1, 6 mln zł. • W grupie mikroprzedsiębiorstw wskaźnik ten osiągnął wartość zaledwie 0, 4 mln zł, w grupie małych przedsiębiorstw 8, 5 mln zł a w grupie średnich przedsiębiorstw 42, 2 mln zł. • Wstępne dane za 2008 r. wskazują na zmianę trendu i pogorszenie sytuacji przedsiębiorstw.

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Inwestycje sektora MŚP • W 2007 r. działalność inwestycyjną prowadziło 15, 6% aktywnych przedsiębiorców (wzrost o 1% w porównaniu do poprzedniego roku). • Wartość nakładów inwestycyjnych przedsiębiorstw ogółem wyniosła 144, 2 mld zł. • Nakłady inwestycyjne w 2007 r. wzrosły bardzo znacząco w stosunku do 2006 r. (o 26, 2%), jak również w relacji do całego okresu 2003– 2007 (wzrost średnioroczny 16, 8%). • Struktura inwestycji: n dominowały inwestycje w obiekty majątkowe oraz ulepszenie istniejących (prawie 90% inwestycji), n udział nakładów inwestycyjnych w przychodach przedsiębiorstw wyniósł w 2007 r. 5% (wobec 4, 5% w 2006 r. ).

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Inwestycje sektora MŚP • W grupie małych firm: n nakłady inwestycyjne wyniosły 34, 1 mld zł, n inwestował co ósmy podmiot, n inwestycje realizowały firmy zajmujące się handlem i naprawami (28, 3%), obsługą nieruchomości i firm (ok. 18%), przemysłem (14, 5%), • W grupie mikroprzedsiębiorstw nakłady inwestycyjne wyniosły 17, 4 mld zł. • Wartość nakładów średnich przedsiębiorstw to 34, 7 mld zł. • Duże przedsiębiorstwa poniosły nakłady inwestycyjne w wysokości 75, 3 mld PLN, co stanowiło ponad połowę inwestycji wszystkich przedsiębiorstw.

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Inwestycje sektora MŚP w ujęciu regionalnym, koniec 2007 r. • Najwyższe nakłady inwestycyjne ponosiły MŚP w województwie mazowieckim. • Wartość inwestycji w województwie mazowieckim była dwukrotnie wyższa niż nakłady w kolejnym województwie w rankingu: śląskim. • Powyżej średniej znalazły się województwa wielkopolskie, pomorskie, dolnośląskie, łódzkie i małopolskie. Źródło: Opracowanie własne PARP na podstawie danych GUS

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Źródła finansowania inwestycji przedsiębiorstwach sektora MŚP • • środki własne (ponad 65% przedsiębiorstw), kredyty pożyczki krajowe (22%), środki z zagranicy (7%), środki budżetowe (2%). 7% 4% 22% 65% 2% środki własne kredyty i pożyczki krajowe inne źródła finansowania środki budżetowe środki bezpośrednio z zagranicy Źródło: Opracowanie własne PARP na podstawie danych GUS

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. MŚP w eksporcie • Większość przedsiębiorstw działa na rynku krajowym. • Działalność eksportową w 2008 r. prowadziło 16, 3 tys. podmiotów z czego: n małe i średnie przedsiębiorstwa stanowiły 87, 5% (tj. 13, 8 tys. podmiotów), n W tej grupie 52% stanowiły małe przedsiębiorstwa, 48% - średnie. Źródło: Opracowanie własne PARP na podstawie danych GUS i Pont. INFO

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. MŚP w imporcie • Działalność importową w 2008 r. prowadziło ok. 16, 2 tys. podmiotów, w tym: n 87% stanowiły małe i średnie przedsiębiorstwa (14, 1 tys. ) n w tym ok. 55% - małe przedsiębiorstwa, 45, 3% średnie. Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS i bazy Pont. INFO

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. e-MSP • W Polsce dostęp do Internetu ma ok. 17, 3 mln osób. W 2006 z Internetu korzystało 12 mln Polaków. Daje to średni roczny przyrost o ok 1, 7 mln osób rocznie. • W Europie jesteśmy pod względem liczby osób w wieku 15+ korzystających z Internetu na 23 miejscu (44%). Liderami są: Norwegia (86%), Islandia (86%), Holandia i Szwecja (83%). Za nami są: Portugalia (38%), Włochy (37%) i Cypr (35 %). • Dynamicznie rośnie ilość rejestrowanych domen. W roku 2008 zarejestrowano o 73, 5% więcej domen niż w roku 2007 a łączna ilość domen utrzymywanych przez NASK wyniosła 1, 3 mln (760 tys. w 2007 r. ). Średnio rejestrowanych jest ok. 1840 domen dziennie. • Internauci coraz częściej i masowo stają się klientami internetowych przedsięwzięć, takich jak e-handel czy eusługi. W roku 2008 aż 66% internautów (ok. 11 mln osób) deklarowało zakupy przez Internet. Daje to wzrost o 25% w stosunku do roku 2005. • W latach 2004– 2007 przedsiębiorstwa zwiększyły swój udział w e-handlu: mikroprzedsiębiorstwa o 19, 5%, małe przedsiębiorstwa o 18, 7%, a średnie o 26%.

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Badania i analizy PARP • • Zakres badań prowadzonych w PARP: przedsiębiorczość, innowacyjność, rozwój kapitału ludzkiego, skuteczność poszczególnych instrumentów wsparcia przedsiębiorczości. Wyniki badań i analiz stanowią podstawę do tworzenia polityk i instrumentów (w tym projektów pilotażowych), Przykłady: n Bilans kapitału ludzkiego, n Foresight kadr nowoczesnej gospodarki, n Przedsiębiorczość młodych ludzi, n Analiza procesów restrukturyzacyjnych w przedsiębiorstwach i ich wpływ na rynek pracy, n Przedsiębiorczość akademicka (rozwój firm spin off, spin out) – zapotrzebowanie na szkolenia służące jej rozwojowi, n Instrument szybkiego reagowania, n Badania w obszarze Regionalnych Strategii Innowacji, PARP uczestniczy w przygotowywaniu Ocen Skutków Regulacji w zakresie wpływu nowych regulacji na przedsiębiorców.

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Wnioski z raportu • Polscy mali i średni przedsiębiorcy są stosunkowo dobrze przygotowani na stawienie czoła spowolnieniu gospodarczemu. • Przedsiębiorcy z tego sektora w latach ubiegłych dokonali znacznych nakładów inwestycyjnych, podnieśli wydajność pracy oraz zwiększyli swój udział w wymianie handlowej z zagranicą. • Przyszłość polskich MŚP zależy jednak w dużym stopniu od rozwoju sytuacji na rynkach światowych. • Duże szanse dla polskiej gospodarki wiążą się z upowszechnieniem dostępu do Internetu i dynamicznie rosnącą aktywnością MŚP w sieci. • Polskie firmy stosują głównie wewnętrzne źródła finansowania. O źródła zewnętrzne sięgają dopiero w przypadku braku źródeł wewnętrznych zaś przy wyborze poszczególnych źródeł kierują się kryteriami dostępności, kosztów i elastyczności. • Nadal niewielki odsetek MŚP (2 -3%) korzysta ze środków publicznych jako formy finansowania swojej działalności. Środki publiczne wpływają na rozwój gospodarki w pierwszej kolejności za pośrednictwem zamówień publicznych.

Warszawa, 8 czerwca 2009 r. Dziękuję za uwagę Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości ul. Pańska 81/83 00 -834 Warszawa Informatorium PARP 22 432 89 91, 22 432 89 92, 22 432 89 93 0 801 33 22 02 www. parp. gov. pl