2 KGT H 1 1 Landschappen Paragraaf 1

2 KGT H 1 1 Landschappen Paragraaf 1. 1 t/m 1. 3 Paragraaf 1. 1 Landschappen in soorten en maten © Noordhoff Uitgevers 2019

Soorten landschappen Wereld > Landschappen > 1. 1 Landschappen in soorten en maten De mens richt de aarde in met akkers, vliegvelden, steden, wegen, enz. A Welke foto laat een ingericht landschap zien? • foto B Wat is de naam van het landschap in foto A? • natuurlandschap © Noordhoff Uitgevers 2019 B

Jonge en oude gebergten Wereld > Landschappen > 1. 1 Landschappen in soorten en maten Himalaya • jong gebergte • spitse toppen • diepe dalen Eifel • oud gebergte • afgesleten toppen • weinig hoogteverschil © Noordhoff Uitgevers 2019

Laagvlakte Wereld > Landschappen > 1. 1 Landschappen in soorten en maten Behalve uit bergen bestaan landschappen ook vaak uit laagvlakten. Deze ontstaan door de werking van rivieren. © Noordhoff Uitgevers 2019

Grind, zand en klei Wereld > Landschappen > 1. 1 Landschappen in soorten en maten De rivier stroomt vanuit de bergen naar zee. Wat neemt de rivier mee naar de riviervlakte? zand, grind en klei Op deze manier is ook Nederland ontstaan. © Noordhoff Uitgevers 2019

2 KGT H 1 1 Landschappen Paragraaf 1. 1 t/m 1. 3 Paragraaf 1. 2 Verwering en erosie © Noordhoff Uitgevers 2019

Hoogteverschil Wereld > Landschappen > 1. 2 Verwering en erosie Hoe noem je hoogteverschillen in het landschap? • reliëf A Op welke van deze foto’s is het reliëf het grootst? • foto B B © Noordhoff Uitgevers 2019

Verwering (1) Wereld > Landschappen > 1. 2 Verwering en erosie De berg op deze foto kent veel reliëf. Bergtoppen vallen langzaam uit elkaar. Hoe noem je afbrokkelen van gesteente? • verwering © Noordhoff Uitgevers 2019

Verwering (2) Wereld > Landschappen > 1. 2 Verwering en erosie Hoe verweert hier het gesteente? Bekijk eerst het filmpje: © Noordhoff Uitgevers 2019

Verwering (3) Wereld > Landschappen > 1. 2 Verwering en erosie Hoe verweert hier het gesteente? • regenwater loopt in de spleten • regenwater in spleten bevriest • het ijs drukt het gesteente uit elkaar © Noordhoff Uitgevers 2019

Verwering (4) Wereld > Landschappen > 1. 2 Verwering en erosie Hoe verweert hier het gesteente? • wortels van bomen groeien in de spleten • de wortels drukken het gesteente uit elkaar © Noordhoff Uitgevers 2019

Verwering (5) Wereld > Landschappen > 1. 2 Verwering en erosie valt rolt glijdt Gesteente verweert, brokkelt af en komt door het reliëf direct in beweging. Wat ontstaat hierdoor? • puinhelling © Noordhoff Uitgevers 2019

Uitslijten Wereld > Landschappen > 1. 2 Verwering en erosie Gletsjers en rivieren schuren met hun stenen de bodem uit. Hoe noem je dit? • erosie © Noordhoff Uitgevers 2019

Rivier- en gletsjerdalen Wereld > Landschappen > 1. 2 Verwering en erosie Welke van de volgende dalen is door een rivier gevormd en welke door een gletsjer? B A • dal A door de rivier • dal B door het ijs rivier, het dal heeft een V-vorm © Noordhoff Uitgevers 2019 gletsjer, het dal heeft een U-vorm

2 KGT H 1 1 Landschappen Paragraaf 1. 1 t/m 1. 3 Paragraaf 1. 3 Sedimentatie © Noordhoff Uitgevers 2019

Verweringsmateriaal Wereld > Landschappen > 1. 3 Sedimentatie Al het gesteente verweert, maar hoe? Waar ligt het vaste gesteente en waar het verweringsmateriaal? vast gesteente verweringsmateriaal © Noordhoff Uitgevers 2019

Opbouw van de rivier Wereld > Landschappen > 1. 3 Sedimentatie Een rivier is opgebouwd uit drie delen: • bovenloop • middenloop • benedenloop © Noordhoff Uitgevers 2019

Delta (1) Wereld > Landschappen > 1. 3 Sedimentatie Waar ligt veel verweringsmateriaal? Bovenloop. middenloop Hier is het Water stroomt met verweringsmateriaal naar de …………. . . minder en is er ook minder ………. erosie hoogteverschil ………. . © Noordhoff Uitgevers 2019

Delta (2) Wereld > Landschappen > 1. 3 Sedimentatie Op welke manier is de bodem van Nederland ontstaan? Nieuwe lagen zand en klei worden door de rivier in de benedenloop neergelegd. © Noordhoff Uitgevers 2019

Delta (3) Wereld > Landschappen > 1. 3 Sedimentatie Hoe noem je het wanneer zand en klei worden neergelegd? sedimentatie Wat is een ander woord voor zand en klei? sediment © Noordhoff Uitgevers 2019

De Nederlandse delta Wereld > Landschappen > 1. 3 Sedimentatie Een deel van het zand uit de rivieren komt terecht in zee. Wat vormt het daar? zandbanken Bij hoog water en een gunstige wind vanaf zee wordt zand vanaf de zandbanken naar het strand vervoerd. De wind waait dit zand weg. Wat wordt hierdoor gevormd? duinen © Noordhoff Uitgevers 2019