2 1 kapitulua BIZTANLERIA 2 1 1 BIZTANLERIAREN

+ 2. 1. kapitulua + BIZTANLERIA

+ 2. 1. 1. BIZTANLERIAREN BILAKAERA OROKORRA Udalaren politika publikoa zuzentzen zaion biztanleria ezagutu ahal izateko, ezinbestekoa da datu demografikoak aurkeztea eta aztertzea. Ezinbestekoa da dibertsitatearen begirada batetik egitea (batik bat sexuaren, adinaren eta jatorriaren arabera), errealitateen aniztasuna eta batera azaltzen diren bizi esperientziak ulertzeko eta horiei erantzuteko. Garrantzitsua da, era berean, udalerriaren joera demografikoek izan dezaketen genero inpaktuak agerian jartzea eta emakumezkoek eta gizonezkoek bizi dituzten gizarte baldintzetan arretan jartzea, horiek bestelako premiak baitakartzate bizi zikloan zehar. Getxo Euskal Herriko udalerririk handienetariko bat da (11, 9 km²) eta biztanleriaren kontzentrazioa (6. 598 biztanle/km²) Bizkaiko batez bestekoa baino askoz handiagoa da (515, 4 habitantes/km²) eta EAEkoarena baino (300, 4 biztanle/km²), EUSTATen 2015 eko datuen arabera. 2. 1. 1. grafikoa. Biztanleriaren banaketa sexuaren arabera. 2016 (Azterlan honetarako prestatua, Getxoko udal erroldan oinarrituz; 2016 ko urtarrilaren 1 eko datuak) Udal erroldari jarraikiz, 2016 ko urtarrilaren 1 ean, Getxoko biztanleak 79. 273 ziren; Algortako barrutiak biltzen zuen jenderik gehien. Guztira biztanle guztien artetik 42. 041 emakumezko daude (%53) eta 37. 232 gizonezko (%47). 2. 1. 2. grafikoa. Gizon eta emakumeen banaketa barrutien arabera. 2016 (Azterlan honetarako prestatua, Getxoko udal erroldan oinarrituz, 2016) 26, 694 3. Las Arenas-Areeta 14, 316 12, 378 20, 479 18, 143 7, 246 6, 711 Emakumeak Gizonak 2. Algorta 38, 622 1. Andra Mari 13, 957 Guztira 2. 1. 3. grafikoa: Biztanleriaren banaketa sexuaren eta barrutiaren arabera. 2016 (Azterlan honetarako prestatua, Getxoko udal erroldan oinarrituz, 2016) 47% 18, 143 53% Gizonak 12, 378 Emakumeak 6, 711 20, 479 7, 246 Gizonak 14, 316 Emakumeak 1. Andra Mari 2. Algorta 3. Las Arenas-Areeta

+ 2. 1. 1. GAUR EGUNGO EGOERA DEMOGRAFIKOA BIZNTALERIAREN BILAKAERA OROKORRA 2. 1. 4. grafikoa. Biztanleriaren bilakaera sexuaren arabera. 2009, 2011 eta 2016 (Azterlan honetarako prestatua, Getxoko 2009, 2010 eta 2011 ko Immigrazio Panoramikan eta Getxoko 2016 ko urtarrilaren 1 eko udal erroldan oinarrituz) Datu hauek 2009 eta 2011 koekin alderatuz gero, egiaztatzen da udalerrian biztanleria galdu dela arian-arian; gizonen kopurua neurri handiagoan murriztu da. Horrek aldea areagotzen du sexuen proportzioan. Aurrerago ikusiko dugu Getxok ez duela biztanleriaren galera garrantziagorik izan etorkinen etorreraren ondorioz. Emakumeak Gizonak 2. 1. 1. taula. Biztanleriaren bilakaera sexuaren arabera. Guztira eta aldaketa absolutuak eta kopuruaren aldetikoak. 2009, 2011 eta 2016 (Azterlan honetarako prestatua, Getxoko 2009 ko Immigrazio Panoramikan eta Getxoko 2016 ko udal erroldan oinarrituz) 2009 2011 2009 tik 2015 era arteko aldea 2015 Guztira % Absolutua % Gizonak 38. 823 47, 5 38. 340 47, 1 37. 232 47 -1. 591 -4, 09 Emakumeak 42. 908 52, 5 43. 061 52, 9 42. 041 53 -867 -2, 02 Guztira 81. 731 100 81. 401 100 79. 273 100 -2. 458 -3 2009 42, 908 38, 823 2011 43, 061 38, 340 2016 42, 041 37, 232

+ 2. 1. 1. GAUR EGUNGO EGOERA DEMOGRAFIKOA BIZTANLERIAREN BILAKAERA OROKORRA Biztanleriaren piramidean ikusten den bezala, emakumezkoak gehiago dira adin tarte guztietan, 24 urtetik beherako pertsonen kasuan izan ezik. Emakume eta gizonen ratioa gehituz doa, pertsonen adinak gora egin ahala: 25 etik 44 urtera bitartean emakumeen %50, 9; 65 urtetik gorako pertsonen artean %58, 8; eta 100 urtetik gorakoen artean %83, 3. 2. 1. 5. grafikoa. Biztanle piramidea. 2016 (Azterlan honetarako prestatua, Getxoko udal erroldan oinarrituz; 2016 ko urtarrilaren 1 eko datuak). 100 eta gehiago 90 -99 urte 225 80 -89 urte 1. 559 70 -79 urte 60 -69 urte 50 -59 urte 40 -49 urte 30 -39 urte 20 -29 urte 10 -19 urte 0 -9 urte Biztanleria jaitsi eta emakume eta gizonen arteko aldea handitu ahala, biztanleria zahartzen ari da. 2015 ean, UDALMAPen datuen arabera, Getxoko biztanleen %22, 02 k 65 urte edo gehiago zituen; kopuru hori, ordea, %17, 53 koa zen 2009 an. 6 31 808 2, 625 3. 225 4, 027 5. 220 6, 356 5. 574 6, 595 5. 413 5, 678 5. 033 5, 241 4, 042 3. 953 3. 652 3. 372 3, 391 Gizonak Emakumeak 3, 247 Gainzahartze indizea (75 urteko eta handik gorako biztanleria) %9, 88 an kokatzen zen, eta alde handiak zeuden gizonen (gizon guztien %7, 69) eta emakumeen artean (emakume guztien %11, 81). Aldi berean, haurren indizea (0 tik 14 urtera bitarteko pertsonak) egonkor mantentzen (%12, 8 aren inguruan). Bi gertakari horiek uztartuta, hazkundea izan da mendekotasun demografikoaren indizean, 2009 ko %54, 08 tik 2015 eko %64, 83 ra.

+ 2. 1. 1. GAUR EGUNGO EGOERA DEMOGRAFIKOA ATZERRIKO BIZTANLEEN BILAKAERA 1998 -2012 ko epean hazteko joera nahiko egonkorra izan zen, baina 2013 tik aurrera atzerriko nazionalitatea zuten pertsonen kopurua jaitsiz hasi zen, nahiz eta oraindik ere udalerriko biztanle guztien kopuru handia den. 2016 ko urtarrilaren 1 etik, Getxon 4. 791 atzerritar bizi dira, hau da, Getxoko biztanleen %6, 04. Atzerriko nazionalitatea duten 4. 791 pertsonetatik 2. 715 emakumeak dira (%58, 3) eta 2. 076 gizonezkoak (%41, 7). 2. 1. 6. grafikoa. Getxon atzerriko nazionalitatea duten biztanleen bilakaera (%). 2000 -2015 (Azterlan honetarako prestatua, 2014 ko panoramikan eta Getxoko udal erroldan oinarrituz). 7. 0% 6. 7% 6. 6% 6. 1%6. 4%6. 5% 6. 0% 5. 2% 4. 9% 4. 4% 2014. urtekoak dira erkaketak egiteko azken datuak, oraindik ere ez baitaude prest EUSTATek lurralde eta erkidego mailan eman beharreko 2016 ko datuak. Beraz, 2014 ko azken datuen arabera, Getxoko kopuruak (euskal biztanleak %93, 4 eta atzerriko nazionalitatea dutenak %6, 64, hurrenez hurren) nahiko antzekoak ziren Bizkaikoekin alderatuta (%93, 36 eta %6, 64, hurrenez hurren) eta apur bat gehiago bereizten ziren EAEko datuetatik, erkidegoan euskal biztanleria apur bat txikiagoa delako (%92, 78 eta %7, 22). 2014 ko Immigrazio Panoramikak zehaztu eta beheragoko grafikoak erakusten duen bezala, atzerritarren kopurua 2000 tik gehituz joan den arren 2013 an egonkortu arte, euskal herritarren kopuruak etengabe jaisteko joera bati eutsi dio. Emaitza gisa, udalerriko biztanle guztiak 2. 458 2. 1. 7. grafikoa. Getxoko biztanleriaren bilakaera pertsonarengan jaitsi dira azken 7 urteetan. nazionalitatearen arabera. 2000 -2015 (Azterlan honetarako prestatua, 2014 ko panoramikan eta Getxoko udal erroldan oinarrituz). 86, 000 84, 000 3. 6% 3. 3% 2. 8% 82, 000 80, 000 2. 0% 1. 6% 78, 000 74, 000 72, 000 70, 000 02 20 03 20 04 20 05 20 06 20 07 20 08 20 09 20 10 20 11 20 12 20 13 20 14 20 15 01 20 20 00 68, 000 20 5 4 201 3 201 2 0 1 201 9 201 8 200 7 200 6 200 5 4 200 2 3 200 1 200 200 0 76, 000 Erkidegoko biztanleak Atzerritarrak

+ 2. 1. 1. GAUR EGUNGO EGOERA DEMOGRAFIKOA ATZERRIKO BIZTANLEEN BANAKETA NAZIONALITATE ETA SEXUAREN ARABERA 2. 1. 8. grafikoa. Getxoko biztanleriaren nazionalitatearen eremuak, 2016 (Azterlan honetarako prestatua Getxoko udal erroldan oinarrituz; 2016 ko urtarrilaren 1 eko datuak) 15. 9 10. 56 2. 1 1. 48 11. 5 18. 93 22. 52 3. 94 1. 73 6. 34 4. 59 0. 35 0. 02 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% de go k EB o b Eu 26 izta ro ko n pa b lea ko iz ta k g n ai no Er leak nt r ze um ko a E nia st La a Ip tin ar tua k oa A m m er er ik Pa ika ak ra o ga gu in ai on Af B rik tz ol e ak ko ivia o E ga st in at on. M. . tz As ar ek o ia o ko Es ko g t at ai ua no k nt F ilip ze ko in a E st k at ua k O ze Ab an er i rig a ab ea 0% ki Eremu geografikoei helduta, 2014 ko Immigrazio Panoramikak zehazten zuen bezala, biztanle latinoamerikarren pisua nabarmendu behar da; guztira atzerriko biztanleen erdia baino dira (2016 an %52, 95 eta 2014 an %58, 5). Boliviako biztanleak nabarmentzen dira (atzerriko nazionalitatea duten biztanle guztien %18, 93) eta Paraguaykoak (atzerriko nazionalitatea duten %11, 5). Era berean, garrantzitsua da Europako nazionalitatea duten pertsonen pisua (%28, 56), eta horien artean errumaniarrak nabarmentzen dira (atzerriko biztanleen %10, 56. Asiako biztanleen artean (atzerritarren %10, 93) filipinarrak nabarmentzen dira (atzerritarren %6, 34). 2014 ko panoramikak zehazten zuen Getxon bizi zela Bizkaian erroldatutako filipinarren erdia baino gehiago (%58, 6) eta EAEn erroldatutako guztien %45, 2. . banaketa sexuaren arabera, 2016 (Azterlan honetarako prestatua Getxoko udal erroldan oinarrituz; 2016 ko urtarrilaren 1 eko datuak) Er EB 26 ko biztanleak Errumania Europako gainontzeko Estatuak Ipar Amerika Paraguai Bolivia Latinoamerikako gainontzeko Estatuak Maroko Afrikako gainontzeko Estatuak Filipinak Asiako gainontzeko Estatuak Ozeania Aberrigabea Sexuaren araberako osaerari dagokionez, emakumezkoak nabarmentzen dira (%58, 3) eta emakumezkoen pisua euskal biztanleena baino handiagoa da (%52, 7). Emakumezkoen nagusitasuna oso garrantzitsua da batasunetik kanpoko pertsona europarren artean (%69, 4) eta latinoamerikarren artean (kontinente osoari begira %64, 8 koa da, baina %90 ekoa da Ertamerikako herrialdeei dagokienez, Nikaraguari, Honduras eta Salvadorri dagokienez, hain zuzen). Aitzitik, afrikarren artean gizonezkoak nagusi dira (%68). 28 ko Europar Batasuneko herrialdeetako, Ipar Amerikako eta Asiako nazionalitatea duten biztanleek egitura orekatuagoa 2. 1. 9. grafikoa. Getxon atzerriko nazionalitatea duen biztanleriaren duten sexuen artean. Emakumeak Gizonak

+ 2. 1. 1. GAUR EGUNGO EGOERA DEMOGRAFIKOA BIZTANLERIA JAIOTERRI ETA NAZIONALITATEAREN ARABERA 2014 ko immigrazio panoramikak zehazten zuen emakumezkoen pisu handiak honako teoria honi eusten diola: immigrazioaren fluxuak harrera gizartearen enplegu esparruen premiei egokitzen zaizkiela. Getxori dagokionez, esparru horiek zerbitzuekin erlazionatutakoak dira, bereziki eremu pertsonaletan: etxeko enplegua, zainketa orokorra eta mendekotasunaren artapena. (Alderdi hori diagnostikoaren enpleguari eta sustapen ekonomikoari eta zainketei eta mendekotasunaren artapenari buruzko ataletan jorratuko da). 2014 ko immigrazio panoramikak ere adierazten zuen nazionalitatearen aldagaia ez dela nahikoa, Getxoko biztanleria anitza ezaugarritzeko. Udalerriko biztanleriari begiratu zehatzagoa eginez, 2016 ko urtarrilean, atzerrian jaiotako 7. 457 pertsona aurkitzen ditugu. Horiek orotara udalerriko biztanleria osoaren %9, 4 dira, betiere atzerriko nazionalitatea duen biztanleriaren %6, 04 ren aldean; horrek agerian jartzen du nazionalizazioen fenomenoa garrantzitsua izan dela. Atzerrian jaiotako 7. 454 pertsonetatik 3. 002 gizonezkoak dira (%40) eta 4. 452 emakumezkoak (%60). 8. 0% 6. 8% 4. 6% 3. 3% 2003 4. 4% 6. 1% 4. 9% 5. 2% 2005 2006 6. 4% 6. 5% 8. 9% 6. 7% Atzerrian jaiotako pertsonak Atzerritar naziotasuna duten pertsonak 3. 6% 2004 8. 7% 7. 2% 6. 1% 5. 4% 8. 4% 2007 2008 2009 2010 2011 2. 1. 10. grafikoa. Atzerrian jaiotako biztanleriaren banaketa sexuaren arabera (%). 2016 (Azterlan honetarako prestatua Getxoko udal erroldan oinarrituz; 2016 ko urtarrilaren 1 eko datuak). Gizonak Emakumeak 40% 60% 2. 1. 11. grafikoa. Getxoko biztanleriaren bilakaera jaioterri eta nazionalitatearen arabera 9. 4% 9. 3% (%). 9. 3% 2003 -2015 (Atzera honetarako prestatua, 2014 ko Panoramikan eta Getxoko udal erroldan oinarrituz). 2. 1. 11 grafikoak erakusten du atzerriko 7. 0%jatorriko biztanleriaren bilakaera atzerriko 6. 6% nazionalitatea duen biztanleriaren antzeko goranzko bilakaera 6. 0% izan duela. Hala ere, ordutik atzerrian jaiotako biztanleen kopurua egonkortu arren, argi ikusten da atzerriko nazionalitatea duen biztanleriak beheranzko joera duela, 2012 tik puntu batean murrizten dena, 2015 ean %6 ra iritsiz. 2012 2013 2014 2015

+ 2. 1. 1. GAUR EGUNGO EGOERA DEMOGRAFIKOA ARIAN-ARIAN GUTXITZEN ARI DEN BIZNTALERIA batzuetarantz, toki horietatik lortzen dituen biztanleen aldean. Biztanleriaren murrizketak eta zahartzeak aurrera jarraitzen dute 1998 tik etengabe atzerritarrak iritsi diren arren. Atzerritar gehienak 65 urtetik beherekoak izan dira (biztanleria autoktonoaren %22 k eta atzerriko nazionalitatea duen %3 k baino ez zituzten 65 urtetik gora 2014 an, Immigrazioaren Panoramikaren arabera). Migrazio saldoa honela definitzen da: urtean metatutako immigrazioaren eta kanpo emigrazioaren arteko aldearen partaidetza gisa, betiere udalerriko batez besteko biztanleriaren gainean 1. 000 biztanleko. Hala, 2. 1. 12. grafikoak erakusten du zeintzuk izan diren hazkunde begetatiboaren eta kanpoko migrazio saldoaren aldagaiak 2003 tik 2014 ra bitartean. Kanpoko migrazio saldotzat hartzen da urtean metatutako immigrazioaren eta kanpo emigrazioaren arteko aldea, betiere udalerriko batez besteko biztanleriaren gainean 1. 000 biztanleko. Atzerriko saldoak positiboak diren arren, biztanleriaren hazkunde natural negatiboa (jaiotzak ken heriotzak) eta Bizkaiko beste udalerri batzuekin (Leioa, Sopela, Berango eta Erandio), estatuarekin eta, neurri txikiagoan, Arabarekin eta Gipuzkoarekin dauden migrazio saldo negatiboek eragin dute udalerriko biztanleria murriztea. Hau da, Getxok biztanleak galtzen dihardu beste udalerri eta lurralde 9. 25 2. 1. 12. grafikoa. Hazkunde begetatiboaren tasaren bilakaeraren eta kanpoko immigrazio saldoaren arteko erkaketa, Getxon (1. 000 biztanleko). 2003 -2014 (Azterlan honetarako prestatua UDALMAPeko datuetan oinarrituz). 8. 58 8. 81 7. 32 5. 66 4. 98 4. 54 4. 22 3. 37 0. 79 2003 0. 48 2004 0. 61000000 0. 5 0. 39 1 -0. 26 2005 2006 2007 2008 0 2009 -0. 05 2010 0. 60000000 10. 70000000 0. 71000000 1 2012 2013 20141 0. 16 -1. 92 -3. 4 Kanpoko migrazio-saldoak Hazkunde-tasa begetatiboa

+ 2. 1. 2. FAMILIAK ETA EZKONTZA TASA FAMILIA MOTAK Udal politikak diseinatzeko orduan aintzat hartu den aldagaietariko bat etxebizitzen osaera izan da. Haren ezaugarriak aztertzeko, EUSTATen datuak (gaurkotuenak 2011 koak dira) eta INErenak erabili dira (2011 ko biztanle eta etxebizitza errolda). Etxebizitzen osaeraren bilakaera aztertzeko, bi erakundeen sailkapen desberdinen asimiliazioa egin dugu. Hurrengo taulan azaltzen dira Getxon bilakaera neurtzeko eta aztertzeko ezarritako baliokidetzak. EUSTATek familia oro har ahaidetasun loturak, odolezkoak edo politikoak, dituen pertsonen talde gisa definitzen du, baldin eta bizitza komuna badute eta normalean etxebizitza bera okupatzen badute. Horien barnean, etxebizitzan lo egiten duten etxeko enplegatuak sartzen dira eta familia araubideko apopiloak. Definizioan bakarrik bizi diren pertsonak ere sartzen dira, kide bakarreko familia gisa. 2. 1. 3. taula. Etxeen egitura Getxon. 2011 (Iturria: Biztanle eta Etxebizitza errolda, 2011) 2. 1. 2. taula: Familia etxe moten arteko baliokidetzak EUSTAT eta INEren arabera (azterlan honetarako prestatua) Etxeen egitura A 65 urtetik beherako emakume bakarra duen etxea 1. 870 B 65 urtetik beherako gizon bakarra duen etxea 1. 475 Familia mota (EUSTAT, 2001) Etxeko egitura (INE, 2011) Pertsona bakarrekoa: ez du famili nukleorik eta pertsona bakarrak osatzen du A, B, C eta D mota C Seme-alabarik gabeko nukleoa: seme-alabarik ez duen bikote batek osatutako nukleoa G mota D Seme-alabak dituen nukleoa: seme-alabak dituen bikote batek osatutako nukleo familiarra, baina nukleo propiorik gabe H eta I mota Ama edo aita bakarrekoa: seme-alabak dituen amak edo aita batek osatutako nukleo familiarra, baina nukleo propiorik gabe E eta F mota Konposatua: ez du nukleo familiarrik eta bi pertsonak edo gehiagok osatzen dute, ahaideturik egon daitezkeenak edo ez Handitua: edozein motatako nukleo familiarra eta harekin batera senidetutako pertsona bat edo batzuk bizi dira Kopurua E F G H I J eta K mota J K 65 urteko edo handiko gorako emakume bakarra duen etxea 65 urteko edo handiko gorako gizon bakarra duen etxea 25 urtetik beherako seme edo alabaren batekin bizi den aita edo ama duen etxea 25 urteko edo handik gorako seme-alaba guztiekin bizi den aita edo ama duen etxea Seme-alabarik gabeko bikote batek osatutako etxea Seme-alabak dituen bikoteak osatutako etxea, non seme edo alabaren bat 25 urtetik beherakoa den Seme-alabak dituen bikoteak osatutako etxea, non seme edo alaba guztiak 25 urtetik gorakoak diren Bikoteak edo aitak edo amak osatutako etxea, non 25 urtetik beherako seme-alabaren batekin edo bestelako pertsonekin bizi den 2. 330 % 20, 5 535 1. 450 11, 0 1. 880 6. 005 19, 9 7. 875 35, 9 2. 965 1. 290 12, 6 2. 525

+ 2. 1. 2. FAMILIAK ETA EZKONTZA TASA FAMILIA MOTAK 2011 ko biztanle eta etxebizitza erroldan erabilitako etxebizitzen sailkapena kontuan hartuz (ikus aurreko orrialdeko 2. 1. 3. taula), 2011 ko INEren datuek honakoa zehazten dute Getxon: ü Edozein adinetako seme-alabak dituen bikote batek osatutako etxebizitzak (H eta I) arruntenak dira (%35, 89). ü Pertsona bakarreko etxeak (A, B, C eta D) udalerriko etxebizitza guztien %20, 56 dira. Etxebizitza horiek sexuaren arabera aztertuta, ikusten dugu edozein adinetako emakumezko bakar batek osatutako etxebizitzak ugarienak direla, eta etxebizitza mota hauen artean gehien 2. 1. 13. grafikoa. Etxe moten banaketaren bilakaera Getxon. 2001 eta 2011. (Azterlan honetarako prestatua, EUSTAT eta INEren datuetan oinarrituz) Pertsona bakarrekoa Guraso bakarreko familia konposatu a, handitua eta gune askotarikoa agertzen dena 65 urteko emakumezkoek osatzen dutela. edo handik gorako ü Gehien azaltzen den hirugarren etxebizitza mota (%19, 88) seme-alabarik gabeko bikoteei dagokie (G mota). ü Laugarren etxebizitza mota da (%11, 02) aita edo ama 25 urtetik edo handik gorako seme-alabaren batekin bizi dena (E eta F motak). ü Azkenik, J eta K motako etxebizitza ditugu. Zehatzago, bestelako etxebizitzaren mota nahiko garrantzitsua da udalerrian (2. 525 etxebizitza sartzen dira sailkapen Etxebizitzen bilakaerakusten du 2001 etik 2011 ra honetan). bitartean, Getxon seme-alabarik gabeko familia nuklearra izan dela gehien hazi dena, eta horren ondoren, pertsona bakarrekoak. Alderatutako epean jaitsiera izan duen familia mota bakarra seme-alabak dituen familia nuklearra izan da. Datu horiek baieztatzen dituzte aurreko urteetan ere hasitako joerak; horiek agerian jartzen dute Getxon familia moten bilakaerak eredu familiar ez-tradizionaletara jotzen duela, Bizkaian eta EAEn gertatzen den bezala. Azkenik, ezkontza tasari dagozkion datuak azaltzen dira. Txosten hau amaitzerakoan 2015 eko kopuru gaurkotuak ezin izan dira lortu; hala ere, Getxon ezkontza kopuru osoa jaitsiz joan da azken 15 urteetan. Ezkontzak 2004 tik 2010 era bitartean 302 tik 230 ra jaitsi ziren eta 2004 tik 2013 ra ezkontza tasa gordina 3, 65 etik 2, 87 ra murriztu zen 1. 000 biztanleko. Denak adierazten du gaur egungo joerak beherantz jarraitzen duela. 2014 an sexu bereko pertsonen arteko ezkontzak 4 baizik ez ziren izan, bi emakumeen artean eta beste horrenbeste gizonen artean. Emakunderen Emakume eta Gizonen 2015 eko Zenbatekoen Txostenak adierazi bezala, EAEko joerak Getxokoen antzekoak dira. EAEn, ezkontza kopurua jaisteaz batera, egiaztatzen da ezkontza zibilen kopurua gero eta handiagoa dela elizaren bidez izandako ezkontzena baino. Litekeena da hori ere udalerrian gertatzea, baina ezin izan da halako daturik lortu, Getxoko Erregistro Zibilari eskatu arren.

+ 2. 1. 3. GOGOETARAKO PUNTUAK BIZTANLERIAREN BILAKAERA OROKORRA Getxoko datu demografikoek agerian jartzen dute biztanleriaren zahartzearen ondorioz sor daitezkeen ondorioetan arreta berezia jarri behar dela. Diagnostikoan aztertutako joerak zenbait alderdi erakusten dituzte argi eta garbi: • Emakumezkoak biztanle guztien %53 dira; gainera, adin tarte guztietan nagusitzen dira, 24 urtetik beherako pertsonen kasuan izan ezik. • Udalerrian biztanleria jaitsi da arian-arian, eta neurri handiagoan murriztu da gizonezkoen kopurua (2009 an 38. 823, 2015 ean 37. 232); horrek sexuen arteko aldea handiagotzen du. • Aldi berean, biztanle kopurua jaisteaz eta emakumezkoen eta gizonezkoen arteko aldea handitzeaz gain, biztanleria zahartzen ari da. Zahartze indizeak areagotu dira (2009 an %17, 5 eta 2015 ean %22), bai eta zahartze handia ere (2015 ean %9, 8), eta haurren indizeari egonkor eusten zaio (%12, 8). Bi gertakari horiek elkartuta, mendekotasun demografikoaren indizea handitu da, 2009 ko %54, 08 tik 2015 eko %64, 83 ra arte. • Bilakaera demografikoak eta mendekotasun indizeren gehikuntzak ondorio garrantzitsuak dituzte mendeko pertsonak artatzeko politika publikoen eremuan; gai hori sakonago jorratuko da zainketa erantzunkideei buruzko 2. 3. kapituluan. Hala ere, arestian aipatu bezala, udalerriko biztanleriaren zahartzea gehienbat emakumezkoei eragiten dien fenomenoa da eta horretan eragin nabarmena dute genero baldintzatzaileek eta sexuen arteko desberdintasunek. Zenbait ikerlanek adierazten dute zahartzaroan genero desberdintasunak areagotzen direla, adineko emakumezkoen bizi kalitatea eta ongizatea modu negatiboan baldintzatzeraino. Eta horrela, emakumezko nagusienen bizitzaren ezaugarrietariko bat da mendekotasun, pobrezia, bakardade, isolamendu eta babesgabetasun sozialaren maila handiagoa izatea. Diagnostiko honetarako datuak biltzeko prozesuan zehar egindako tailer kualitatiboetan zenbait partaidek zehazten zuten ez dakitela zeintzuk diren 65 urtetik gorako emakumezkoek udalerrian dituzten premia sozial eta emozionalak, eta zehatzago, zeintzuk diren aisialdiarekin eta bakardadea eta isolamendu soziala murrizteko sare baten sorkuntzarekin erlazionatutakoak. Hau da, azpimarratu nahi izan zuten garrantzitsua dela euren egoera zehatzago ezagutzea, mendekotasun mailen eta batez besteko errentaren inguruan dauden datu estatistikoetatik harago. Tailerretan parte hartutako pertsonen iritziz, gai horiek ezagutzeak ahalbidetuko luke biztanleriaren sektore horri laguntzeko estrategia integrala identifikatzea zenbait eremutatik: hiri ingurunea, gizarte babesaren sistemaren hobekuntza eta osasunari, aisialdiari eta antzekoei lotutako baliabideak

+ 2. 1. 3. GOGOETARAKO PUNTUAK ATZERRIKO BIZTANLEEN BILAKAERA Diagnostikoan atzerriko biztanleei buruz bildutako datuei dagokienez, honakoa aipatzen da: • Kolektibo horrek Getxoko biztanleen %6, 04 da. Sexuaren arabera, emakumezkoak nagusitzen dira (%58, 3%), eta emakumeen pisua handiagoa da euskal herritarren artean baino (%52, 7). Emakumezkoen nagusitasuna garrantzitsuagoa da latinoamerikarren artean (%64, 8) eta Europar Batasunetik kanpoko europarren artean (%69, 4). • Aldi berean, nazionalizazio prozesu garrantzitsua gertatzen ari da: 2016 ko urtarrilean atzerrian jaiotako 7. 457 pertsona zeuden. Horiek, guztira, udalerriko biztanleen %9, 4 dira, atzerriko nazionalitatea duen biztanleriaren %6, 04 ren aldean. Atzerrian jaiotako 7. 454 pertsonetatik 3. 002 gizonezkoak dira (%40) 2016 an eta 4. 452 emakumezkoak (%60). Adierazi dugun bezala eta 2014 ko Immigrazio Panoramikan azaldutakoaren ildotik, emakumezkoen pisu handiak honako teoria azpimarratzen dute: migrazio fluxuak harrera gizartearen enplegu eremuen premiei egokitu ohi zaizkiela. Getxori dagokionez, enplegu eremu horiek zerbitzuekin erlazionaturik daude, bereziki etxeko enpleguaren eta mendekotasunaren artapenaren eremuetan. Halaber, migratutako biztanleriaren bilakaerari eta nazionalizazioaren gertakariari buruzko datuek erakusten dute kolektibo horrek udalerrian duen errotzea gero eta handiagoa izateko joera. Hori dela eta, arreta jarri beharra dago honako alderdi hauetan: batetik, migratutakoen eta autoktonoen arteko elkarbizitza baldintza berdintasunean bultzatzera bideratu beharreko politika publikoak sustatzeko moduan; eta, beste aldetik, egoerarik ahulenean eta prekarietate sozialean dauden kolektiboak integratzera zuzendu beharreko ekintzak sortzeko moduan: “Aurreko paragrafoetan aipatu den bezala, atzerriko jatorria duten biztanle gehienen apustu garbia atzematen da errotzearen alde eta udalerrian integratzearen alde. Eta, neurri handi batean, harrerarekin eta lehen integrazioarekin zerikusia duten alderdiak azpimarratzen diren arren, eszenatoki honek berekin dakar epe labur eta ertainean integrazio politikak abiarazi beharra, immigranteen eta haien seme-alaben bizi kalitatea hobetzeko. Epe laburrari begira ere, garrantzitsua da kontuan hartzea zeintzuk kolektibo dauden gaur egun gizarte ahultasuneko eta lan prekarietateko egoeran, eremu horiek jorratzen dituzten udal zerbitzuek gaia modu fokalizatuan arta dezaten talde horiei begirako programa edo azpiprograma zehatzen bidez; izan ere, zenbait ikerlan eta azterlanetan ikusi ahal izan den legez, atzerriko jatorria duen kolektiboak krisialdiaren inpaktua sufritu du maila handiagoan, autoktonoak baino. ” (Getxoko Udala eta Ikuspegi, 63 eta 64. or. : “Atzerriko jatorriko pertsonak Getxon: adierazleak eta integrazioa”. Getxoko Udala eta Ikuspegi, 2015

+ 2. 1. 3. GOGOETARAKO PUNTUAK ETXE MOTEN BILAKAERA Azkenik, etxeen bilakaerari buruz bildutako datuek honakoa erakusten dute: • Getxon gehien agertzen den etxebizitza mota seme-alabak dituen bikote batek osatutakoa dela (guztien %35, 9). • 2001 etik 2011 ra bitartean, Getxon seme-alabarik gabeko familia nuklearra da hazkunderik handiena izan duena; horren ondoren, pertsona bakarrekoa azaltzen da. • Pertsona bakarreko etxebizitzak udalerriko etxebizitzen %20, 56 dira. Etxe mota horiek sexuaren arabera aztertuta, ikusten dugu edozein adinetako emakume bakarra duten etxebizitzak gehiengoa direla (65 urteko edo handik gorako emakume bakarrek osatutakoa ugariena da etxebizitza mota hauen artean). • Alderatutako epean jaitsiera izan duen familia mota bakarra seme-alabak dituen familia nuklearrarena izan da. Datu horiek aurreko urteetan hasitako joerak baieztatzen dituzte eta adierazten dute Getxoko familia ereduak familia eredu eztradizionalerantz abiatzen ari direla, Bizkaian eta EAEn gertatzen den bezala. Halaber, familia ereduen aldaketa hori genero rolen nolabaiteko eraldaketari lotzen zaio eta honako premia hau jartzen du agerian: emakumezko gehienen zainketa lanari esker (ordaindu gabekoa eta ez oso baloratua) mantendu ahal izan den sistema ekonomiko eta sozialaz eztabaidatzeko premia. Zentzu honetan nabarmendu behar da biztanleriaren zahartzeak mendeko pertsonak artatzeko lanari lotutako politika publikoen eremuan ondorio garrantzitsuak dituen neurri berean, familia ereduekin erlazionatutako aldaketek ere izaten dituztela halako ondorioak, zainketa erantzunkideei buruzko 2. 3. kapituluan ikusiko dugun bezala.