13 gaia Lan kontratuaren amaiera 1 lan kontratuaren

13. gaia. Lan kontratuaren amaiera

• 1. -lan kontratuaren amaitzea: – 1. 1 kontzeptu eta zergatiak. – 1. 2 Kontratua iraungitzerakoan enpresariaren betebehar orokorrak; likidatzeko proposamena eta kitatzeko idazkia. • • • • 2. Enpresariaren alde bakarreko borondatez egindako lan kontratuaren amaierak a. Iraizpen (kaleratze) diziplinazkoa b. Iraizpen kolektiboa c. indar nagusiengatik (ezinbestekoa) d. arrazoi objektiboengatik. e. probaldiko bukaraztea. 3. Langilearen alde bakarreko borondatez egindakoak lan kontratuaren amaierak. a. langilearen dimisioa (uko egitea ziorik gabe) b. langilearen borondatez, enpresariak kontratua ez betetzeagatik. 4. Langile eta enpresariaren elkarren arteko adostasunak egindako iraungitzea. a. elkarren arteko akordioagatik. b. itzartutako arrazoiengatik c. aldi baterako lan kontratuen amaierak 5. kontratu egileak desagertzea edo hauen ezgaitasuna – a. Langilearen heriotza, ezintasun iraunkorra (osoa, erabatekoa edo elbarritasuna handia) eta jubilazioa – b. Enpresariaren heriotza, jubilazioa edo ezintasuna – c- enpresariaren nortasun juridikoa desagertzea

Lan kontratua amaitzea Def. lan kontratua amaitzeak kontratu-egileen arteko loturaren bukaera dakarrela, elkarrekiko betebeharrak amatatuz. Espainiako zuzenbidean kontratua iraungitzeko zioren bat eskatzen dela aurreratu ahal dugu. L. E. aren 49. art. an « Lan kontratua ondoko arrazoiengatik iraungi egingo da: » Eta jarraiturik 12 zio desberdinak Kontratua iraungitzerakoan enpresariaren betebehar orokorrak; enpresaren ziurtagiria eta kotizatzeko dokumentazio (langabeziarako beharrezkoak) langileari ematea likidatzeko proposamena langileari aurkeztea (kitapena, finikito) - Enpresariak salaketarekin pagatu gabe geratzen diren ordainketak likidatzeko proposamena aurkeztu behar du. langileak badu eskubiderik likidatzeko agiria sinatzerakoan langile-ordezkaria egotea berarekin likidatzeko proposamena =/= likidatzeko eta bukarazteko agiria (finikitoa) balio askatzailea hutsik edo zuritan sinaraztea = delitoa Lan kontratuak amaitzean beti egin behar dena Lan egindakoa eta kobratu gabekoa pagatzea Enpresako batzordeak badu eskubiderik ezagutzeko enpresak erabilitako likidatzeko eredurik (LEko 64. 1. 5 art)

2. Enpresariaren alde bakarreko borondatez Iraizpen diziplinazkoa (zigortzeko kaleratzea) def. ; Enpresariaren borondateak kontratua iraungitzea langilearen kontratuaren ez betetze larri eta errudunean oinarrituz. Erregulazioa; LEko 54. 1 art. Kaleratze "ad nutum" (kausa gabeko iraizpena) orokorrean ez da onartzen Iraizpena = zigorra aurretik langileak egindako ez betetzea, larria, kontratuarena eta erruduna. Langileak egindako ez betetzearen ezaugarriak 1. egindako portaerak kontratu barrukoa 2. ez betetze larria 3. - Ez betetze erruduna Zergatiak; zerrenda ez da itxia 1. lanera ez joatea edo garaiz ez iristea 2. - diziplina eza edo ez obeditzea lanean. 3. - Lan arrunta edo itzartuaren errendimendu jaiste jarraitua eta langilearen borondatez gertatua. 4. - Berbazko irainak edo irain fisikoak enpresariaren aurka, edo lankideen aurka edo hauekin bizi diren ahaideen aurka. 5. - Kontratuaren on ustea edo fede ona apurtzea, eta baita ere lan egitean konfiantzaren abusua 6. - Ohizko mozkorraldia edo toxikomania, hauek ezezko eragina baldin badute lanean 7. Eraso diskriminatzailea edo jazarpena Kaleratzeko egintza; kaleratzeko forma edo prozedura. Forma; idatziz (forma ad solemnitatem ) egitateak, arrazoiak eta eragina sortzeko data adierazi beharra langile ordezkarientzat espediente kontradiktorio kaleratzeko berrikuspena kaleratzea epaileen aurren berrikustea Epea demanda sartzeko; 20 egun (jakinarazpenetik) epea = iraungitzekoa demanda sartzeko aurretik; kontziliazio edo adiskidetzako ekitaldia = bitartean 15 egun epea eteten da

Epaileak kaleratzea kalifikatzeko 3 aukera ditu bidezkoa, bidegabekoa edo nulua enpresariak esandakoa eta alegatutakoa ez betetzea frogatutzat Ondorioak, lan kontratua bukatutzat, kalte-ordanarik ez enpresariak alegatutakoa frogatutzat ematen ez denean edo forma betekizunak betetzen ez direnean forma akatsetan 7 egunetan kaleratze berri bat => forma betez Ondorioak; epaia jakinaratzetik 5 egunetara enpresariak hautatu behar du (Langileen ordezkaria edo sindikatu delegatuak kasuetan haiek dute aukera) *langilea berronartu (eta ordainduz izapidetzako soldatak) (isiltzean hau) *langilea ez onartu berriro enpresan eta horrela lan kontratua amaitzen da. Kalte-ordaina = antzinatasun urte bakoitzaz 45 egun bere soldatatik, gehienez 42 hilabetekoa sortuz (urte baino txikiagoak diren zatiak hainbanatzen dira Izapidetzako soldatak = bere aldeko epaia bitarteko soldatak Enplehu berrirk badu, horren soldata deskontu daiteke Langabezia kobratu badu, soldatak Inemen eman eta berak diferentziak langileari ordaindu. Kaleratzea bidegabekoa onartuz eta klateordaina epaitegian Gordailuan utziz gero izapidetzako soldatk une horretaraino. Kaleratzetik gurrengo 48 orduan eginez gero ez dago izapidetzako soldatarik kaleratzearen arrazoia Konstituzioak debekatutako kausa diskriminatzailean badatza edo langilearen oinarrizko eskubideren bat bortxatuz egiten denean. amatasuna, haurdunaldiaren etendura, haurra elikatzeko baimena eta adopzioa eta eszedentzia haurrak edo familiarrak zaintzeko eszedentzia duten kaleratzea printzipioz egindako iraizpena nulutzat jotzen da / enpresak beste arrazoiak direla medio egin duela frogatu behar du Ondorioak; langilea berronartu eta izapoidetzako soldatak ordaindu

2. 2 Kaleratze arrazoi objektiboagatik Def. = Enpresariak legean onartutako arrazoi objektiboak argudiatuz egindako kaleratzea Ezaugarriak, 1. norbanakoa (indibiduala) edo aniztuna izatekotan kolektiboa baino kopurua txikiagoz. 2. arrazoi objektiboetan oinarritzen da, langilearen errurik gabe 3. enpresariak ez dituela portaera latza horiek jasan behar 4. Zergatien zerrenda itxia da a. lanean hasi eta gero ezagutzen edo gertatu den langilearen ezgaitasuna b. lan postuaren berrikuntza teknikoetara egokitze eza c. lan postua iraungitzeko beharra objektiboki frogatuez gero d. lanuzteak nahiz justifikaturik izatea e. Presupuestoaren esleipenik eza Prozedura; 1. idatziz (arrazoiak eta eraginetako data zehaztuz) 2. jakinarazpenarekin batera kalte-ordaina =antzinatasun urte bakoitzaz soldatako 20 egunak, gehienez 12 hilabetekoak Enpresa 25 langile baino txikiago FOGASAK kalte- ordainen % 40 a ordaintzen du zuzenki 3. aurre-abisua (15 egunetakoa) ematen ez bada horren diru kopurua 4. langile ordezkariei kaleratzeko idazkia jakinarazi behar 5. aurre-abisuan zehar asteko 6 orduko baimena lan-postu berria bilatzeko

Kaleratze objektiboaren berrikustea epaileen aurreko kaleratzeko erabakia berrikustea epea; 20 egunetik kaleratzea eraginkorra den unetik (jakinarazpentik erreklama daiteke) Epaileak 3 aukera ditu egindako kaleratzea izendatzeko; Bidezkoa, bidegabekoa eta nulua Noiz? ; betekizun formalak betez gero enpresariak alegatutakoa legezkotzat jotzen denean. Ondorioak; kontratua amaituta enpresaren erabakitik Noiz? ; alegatukoa frogatzen ez denean edo nahikotzat kaleratzea justifikatzeko jotzen ez denean Ondorioak; epaia jakinaraztetik 5 eguneko epean enpresariaren aukeraz * langilea berronartu (eta ordainduz izapidetzako soldatak). Emandako kalteordaina itzuli beharra • langilea ez onartu berriro enpresan eta horrela lan kontratua amaitzen da • Kalte-ordaina; antzinatasun urte bakoitzaz 45 egun soldata, gehienez 42 hilabetekoa sortuz + izapidetzako soldatak • kontratazio sustatzeko kontratu mugagabeetan legez kaleratze objektiboari dagokion kalte ordaina urteko 33 egunekoa Noiz? a- betekizun formalak gauzatzen ez badira (idazkia, arrazoiak esatea, kalte-ordaina ematea, . . . ). Kontuz, emen badago desberdintasunik zigortzeko kaleratzearekin b. kaleratzea diskriminatzailea edo oinarrizko eskubideen kontrakoa bada c. kaleratze kolektiboaren prozedura erabili behar denean Ondorioak enpresariak langilea berronartu behar du, izapidetzako soldatak ordainduz.

2. 3. kaleratze kolektiboak 2 ezaugarriak eskatzen dira kaleratze honetarako; * Legeak ezartzen duen langile kopurua kaleratzea * arrazoi ekonomikoak, teknikoak, antolatzekoak edo ekoiztekoetan oinarritua izatea erabaki hori. 90 eguneko epean bederen hurrengoan adierazten den zenbakitara heltzen bada kaleratze kolektiboa izango da: 10 langileei eragin badie (100 langileetako enpresetan) % 10 langileei (100/300 langileetako enpresetan) 30 langileei (300 langile baino gehiagoko enpresetan) langile guztiei (enpresak gutxienez 5 langileak dituenean) Kauetala; Ez da onargarria langile multzo baten kaleratzea zatitzea kaleratze kolektiboaren prozedura ez erabiltzeko ezdeusa lege-fraudea burutzeagatik. Prozedura; Bi betekizun batera eskatzen dira; * Langile ordezkariekin kontsultak irekitzea (negoziatzea) *Baimen administratiboa lortzea, enplegu erregulatzeko dosierrea edo agiria gauzatuz. Dokumentazioa; 1. txostena aipatzen den arrazoiei buruz, behar den gehigarriak erantziz 2. Dagokien langileen zerrenda. 3. enpresak 50 langile baino gehiago laguntzeko egitasmoa aurkeztu behar du langileengan sortuko diren eraginak biguntzeko. Epea; 30 egunak (15 enpresa 50 langile baino gutxiago) Negozioa akordioarekin bukatzen bada administrazioak 15 egunetan baimendu ala ez erabaki behar du Baina kaleratzea enpresariak egiten du Negozioa akordio gabe administrazioak 15 egunetan baimendu ala ez erabaki behar du (beste kopuru txikiagoz / baimendu ez bazaio ezin kontratuak bukarazi (ezdeusa izango da) Baimena aukera enpresariarentzat /erabili edo ez berak erabakitzen du

Amaieraren eraginak; langileak badu kalte-ordaina kobratzeko eskubidea antzinatasun urte bakoitza dela eta soldatako 20 egunak, gehienez 12 hilabetekoa. Enpresa 25 langile baino txikiago FOGASAK kalteordainen % 40 a ordaintzen du, zuzenki Kaleratze kolektiboaren berriskuspena berrikusi daiteke bai administrazioaren baimena bai enpresarairen erabakia Enpresariak erabaki ezezkorraren kontra Admnistrazioari buruzko epaitegietara jo Langileak admnistrazioaren baimenean izenekin agertzen bazen Admnistrazioari buruzko epaitegietara jo Beste kasu guztietara == lan arloko epaitegietara Kasu berezia; enpresaren porrota epaiketako ondasunak saltzea konkurtsoa ikusten ari den epailerai aurkeztu behar zaio Eska egileak = konkurtso-administrazioa, enpresari zorduna edo langile-ordezkariak Negoziazio-aldia Akordioarekin merkantal arloko epaileak ontzat jo (iruzurrik, dolo, . . . Ez badago) Akordiorik ez epaileak erabakiko du Lan arloko JANen aurren errekurritu ahal dute Epaileen bidez ondasunak salduz gero, hurrengo enpresariak kontratuak mantendu behar ditu (nahiz gero berak enplegu erregulatzearen dosierrera eskatu, bere kasuan

2. 4 Ezinbesteko kaleratzea Def. lan kontratua betetzea eragozten duen kausa ezin aurre ikusia eta parteen nahitik at gertatzen denean lan harremana bukaraztea betekizunak Aparta edo berezia izatea b. ezin aurre ikusia edo saihestezina izatea. c. enpresan lan ematea eragoztea (betirako edo aldi baterako) d. lan agintaritzak egiaztatzea. Prozedura; a. lan admnistrazioaren eskabidea aukertu eta langile ordekariei jakinarazi b. administrazioaren erabakia 5 egunetan aurkezpenetik c. langileentzako kalte-ordainak antzinatasun urte bakoitza dela kausa soldatako 20 egunak, gehienez 12 hilabetekoa. Enpresa 25 langile baino txikiago bada, orduan FOGASAK kalteordainen % 40 a ordaintzen du BEREZITASUNik nagusiena administrazioak kalte-ordainaren zati bat edo osoa Fogasak pagatu behar duela erabaki ahal izatean. 2. 5 Probaldian egindako amaiera Prpbaldina zehar edozein unetan kontratu bukatu daiteke arazorik eta klate-ordanik eman gabe Hala ere erabakia ezin da izan diskriminatzailea ez eta oinarrizko eskubideen kontrakoa

35/2010 Legearen berrikuntzak 10. Xedapen gehigarrian • Langileentzako KAPITALIZATZEKO FONDOA ezarria da, urtero soldataegunak (oraindik zenbat zehaztu gabe) metatuz joango dena • Kaleratzean, mugikortasun geografikoan, formaziorako eta jubilatzean pilatutako kantitateak emango diote langileari. Enpresaburuak eman beharko dion kalte-ordaina gutxitu egin den fondotik etorritakoaz. • • Indarrean egongo beharko da 2012. 01 an (baina oraindik ez dago lege egitasmorik) • 3. Xedapen iragankorra. • LELearen 51 eta 52 artikuluetan oinarritutako kaleratzeetan • FOGASAk bere gain hartzen du kalte-ordainaren zati bat kontratu mugagabeen kaleratzean. • Enpresa-buruak pagatutako kalte-ordaina Fogasari eskatu ahal izango dio • Zenbat? Antzinatasuneko urte bakoitzaz 8 soldata-egunekoak • Noiz arte? Kapitalizatzeko fondoa indarrean jarri arte

3. Langilearen borondatez lan kontratua bukaraztea; Lan egiteko askatasuna dela eta, langileak nahi duen momentuan kontratua utzi ahal du 1. Dimisioa Ez da eskatzen kausa berezirik alegatzea baina bai aurretik abisatzea. Aurre abisurik ez enpresarentzako kalte ordaina aurre abisuaren bezalakoa 2. abandonua aurre abisu gabe eta jakinarazpenik gabe baina errealitatean langilea enpresatik joaten denean enpresariaren kaleratzea eta abandonua bereiztea Lehengoan badago eskubidea zerbait erreklamatzeko eta bigarrenean ez. 3. Autobabes eranguitzailea a. Langilearen leku-aldatzea Kalte-ordaina = 20 egun/ urteko Gehienez 12 hilabetekoak. b. Lan baldintzak funtsezko aldakuntza (ordutegia; lanaldia, txandako lana) Kalte-ordaina = 20 egun/ urteko Gehienez 9 hilabetekoak.

2. enpresariaren ez betetzean oinarritutakoa araua LEko 50 art. langileak epailearen bidez lan kontratua bukaraztea eskatzen du baina aurretik legeak aurre ikusitako enpresariaren ez betetzean gertatzea beharrezkoa da. Langileak badu aukera kontratua ondo betetzeko apurtu gabe Legezko zergatiak : 1. lan baldintzetako funtsezko aldakuntza, baldin eta lanbide heziketaren kontra edo langilearen duintasunaren kalterako badira. lan baldintzen funtsezko aldakuntza + langilearen lanbide hezkuntzan edo duintasunena kaltea 2. Ordaintze eza edo berandutze jarraituak izatea soldata ordaintzerakoan ez ordaintzea puntukaria baino handiagoa eta zehazgarria izan behar da. enpresariaren errua ez bada ere kontratua buka daiteke, ez baita eskatzen asmo berezirik enpresariarengan. ordainik eza jarraitua izan behar da 3 Beste enpresariaren edozein ez-betetze larria eta erruduna Tipo irekia eta beraz edozer gauza sar daiteke. Bereziki sartzen da, benetan lana emateko betebeharrari buruzko huts egiteak- sexu-erasoak, eta abar Prozedura Aipatutako huts egiteak gertatuz gero langileak epaileari demanda baten bidez kontratua bukaraztea eska dezake. eskatzea eskubidea dela langilearentzat; aukera erabiltzea edo ez berak erabakitzen du. erregela orokorra bada langileak lanean jarraitu behar du epai izan arte, epaileak kontratua iraungi ahal du indarrean badago. Erreklamatzeko epea; LEko 59. 1 art=> urte beteko epea, enpresariaren ez betetzetik eraginak Epailearen erabakia =kontratua bukatzeko sortzailea da, epaileak kontratua iraungi du. Kalte-ordaina; kaleratzeko desegokiaren kalte-ordaina, antzinatasuneko urte bakoitzaz soldataren 45 egunak, 42 hilabeteko gehienez

4. Bi aldeen borondate bateratuz 1. Elkarren arteko akordioa Kontratua parteek nahi dutelako sortzen bada, horrela amaitzea ere litekeena araua. LEko 49. 1 a art. Ez du forma berezirik eta ondorioak, paktatzen direnak. KONTUZ! likidatzeko idazkiarekin, Mugak -langileen eskubideen utzi -ezintasuna -onarpenaren akatsak -objektuaren zilegitasuna -eskubideak uztea 3. kontra edo orden publikoaren kontrakoak. Langabeziaren dirulaguntza ez da sortzen (egoera horretara nahi gabe joatea eskatzen baita) 2. Kontratuan itzarturiko arrazoi onargarriak LEko 49. 1. b Kontratua amaitzeko baldintza baten azpian egiten da; baldintza gertatu eta gero kontratua bukatutzat jotzen da. . Adib. gidatzeko karneta ateratzeko baldintzapeko kontratua. Beste langileak ordezkatzeko kontratuen amaierak hona sar ditzakegu. Mugak; Zuzenbide bortxaketa enpresariaren alde Paktaturiko baldintza abusua bada, nulutzat jotzen da klausula baina ez kontratua. Forma berezirik ez da eskatzen. eta ondorioak, paktaturikoak izango dira (kalte-ordainik ez, kontrako pakturik ez badago) * Amaitzeko baldintzak, langilearen nahitik at gertatzen bada, langabeziaren dirulaguntza kobratzeko eskubidea ekartzen du.

4. Bi aldeen borondate bateratuz • • 3. paktaturiko denbora igarotzea edo obra edo zerbitzua burutzea enpresariak hau argudiatuez gero eta ez bada iraizpena Erregelak A. Paktaturiko denbora igaro bada baina maximoa ez, kontratua maximoraino luzatzen da. behineko kontratua eta heziketarako kontratuetan gertatzen da bakarrik ( besteek ez dute epe maximorik). Epe maximotik gora iraundunez gero mugagabea (kontrako probarik ezan ezik). B. urte beteko kontratuetan bukarazteko aurre abisua. C. aldi baterako kontratuak iraupena amaitzean kalte-ordaina = urte bakoitzaz 8 eguneko soldatako 35/2010 Legeak 12 eguneraino igoko du Salbuesten dira: behinekoak, heziketakoak eta gizartarazteko kontratuak –D. salaketa beharrezkoa da, kontratua bukarazteko ez da nahiko epemuga heltzea + kontratu egilearen nahia kontratua bukarazteko beharrezkoa baita .

5. kontratu egileak desagertzea edo hauen ezgaitasuna Kasu hauek bitan banatzen ditugu, alde batetik langileari dagozkion kausak ikusiko ditugu eta ondoren enpresariarenak. egoera berdinak baina erregulazio ez da bera. a. Langilearen heriotza, edo ezintasun iraunkorra (osoa, erabatekoa edo elbarritasuna handia) LEko 49. 1. e- jubilazioa LEko 49. 1. 1. Langilearen heriotza lan kontratua intuitu personae pertsonaren arrazoiagatik langilea hiltzean kontratu halabeharrez ezabatzen da. Lan kontratuan itzartzen diren zerbitzuak norberarenak dira, horrexegatik hil eta gero kontratua desagertzen da. ondorio nagusia kontratua bukaraztea da, beste ondorioak; Gizarte Segurantzaren prestazioak : alarguntzaren pentsioa, umezurtzarena, hiletako subsidioa * Hitzarmen kolektibo askotan kalte-ordain bereziak ezartzen dira kasu hautetako: aseguru pribatuak edo/ta gizarte segurantzaren prestazioen borondatezko hobekuntzak. heriotza lan istriputik badator kalte-ordaina berezia badago (6 hilabeteko soldatarena). Gaixotasun edo istri arruntetik 1944. eko Otsailaren 2 ko Dekretua oraindik indarren dagoela uste du. 15 eguneko kalte-ordaina oinordekoei pagatu behar die langilea hiltzean. 2. Langilearen ezintasun iraunkorra • ezintasun iraunkorra= kontratu ondokoa kontratua bukarazten du Aurretik ezaguna eta onartua =/= ez kontratuaren amaiera Empresarioak => lan postu berria bere gaitasunei egokiyua emanez gero lan kontratua ez da bukatzen Kontratua bujaarazteko ezintasuna irmoa izan behar inpugnatutako ezintasunak ez du kontratu amaitzen Oharra pretazioak (pentsioak) izateko eskubiderik ez badago kontratua ez da amaitzen (kaleratze objektioa erabil daiteke * Lan gaitasuna errekuperatuez gero enplegurako lehentasun absolutua

3. Langilearen jubilazioa edo erretreta Langilearen jubilazioa = lan kontratuaren amaiera automatikoa Borndatezkoa da Betekizunak; adin minimo orokorra (65 urte), kotizatzeko alde minimoa (15 urte) Jubilazio partziala 2. ENPRESARIA a. Heriotza, ezintasuna eta jubilazioa Pertsona fisikoa Enpresa jarraituez gero lankontratuak ez dira bukatzen subrrogazioa (LELeko 44 art Enpresaria = pertsona batzuk bat desagertzean kontratuak ez dira bukatzen Langileei jainaraztea beharrezkoa Kalte-ordaina =hil bateko soldata Langabezia kobratzeko eskubidea b. enpresariaren nortasun juridikoa desagertzea Pertsona juridikoa LELeko 51 arteko prozedura => enplegu erregulatzeko espedientea Baimen administratiboa +langile ordezkariekin negoziatzea Kalte-ordaina; 20 egun/urteko, geheinez 12 hilebetekoak

24 hilabete