10 Arrazoitu ezazu argiro substantzia hauetatik zeinek dituen
10. - Arrazoitu ezazu argiro substantzia hauetatik zeinek dituen indar intermolekular handienak: a) NH 3; b) PH 3; c) As. H 3; d) H 2 O; e) H 2. (0, 7 PUNTU). Azaldu ezazu zein diren horren ondorioak. (0, 4 PUNTU). Likido- eta solido-egoeran ager daitezke aipatutako konposatu guztiak? Arrazoitu. (0, 4 PUNTU) Ebazpena Denak konposatu kobalente molekularrak dira. a) NH 3 hidrogeno loturak b) PH 3 molekula polarra, geometria piramidala izateagatik. c) As. H 3 aurreko kasuan bezala molekula polarra da. d) H 2 O hidrogeno loturak. e) H 2 molekula apolarra H 2 O molekularen O-H loturak NH 3 aren N-H loturak baino polarragoak direnez, indar intermolekular handienak ur molekulen artean aurkituko ditugu.
H 2 O aren fusio eta irakite puntuak amoniakoarenak baino handiagoak dira, oso molekula polarra denez konposatu ionikoen eta kobalente molekular polarrak disolbatzen ditu. Tenperaturaren arabera likido eta solido egoeran ager daitezke substantzia guztiak; adibidez ura 0ºC azpitik solido egoeran dago, 0ºC-tik 100ºC-raino likidoa da eta 100ºC-tik gora gasa da.
11. - Selektibitatea ekaina 2013 G 2. Karbono dioxidoa edo anhidrido karbonikoa (CO 2) molekula apolarra da; ura (H 2 O), berriz, molekula polarra da. a) Azaldu ezazu molekulen polaritatea, beren geometria kontuan hartuz. (0, 5 PUNTU) b) Baiezta itzazu geometria horiek Lewis-en egiturak erabiliz eta balentziageruzako bikote elektronikoen aldaratze-teoria aplikatuz. (1, 0 PUNTU) (E: lineala; angeluarra) Ebazpena Karbono dioxidoa apolarra izateko, molekula lineala izan behar da O C O Bere geometria lineala bada. bi bektoreen batura nulua izango da. Uraren kasuan dipoloen batura bektoriala ez da nulua izango molekula polarra izateko d- d+ H O H d+
b) Baiezta itzazu geometria horiek Lewis-en egiturak erabiliz eta balentziageruzako bikote elektronikoen aldaratze-teoria aplikatuz. CO 2 -aren kasuan bi lotura kobalente bikoitza daude C eta oxigenoaren artean. Karbonoak ez du parekatu gabeko bikoterik, ondorioz molekula lineala da. O C O H 2 O-aren kasuan bi lotura bakuna daude H eta O-aren artean. H Oxigenoak parekatu gabeko bi pare ditu Geometria tetraedrikoa du. O H H Bi elektroi pareak elkar aldaratzen dutenez, molekula angeluarra bihurtzen da. Geometria angeluarra a < 109, 5º O H H
12. -Ekaina 2012 G 2. Demagun (X) 15 eta (Y) 17 zenbaki atomikoko elementuak ditugula. a) Idatzi haien konfigurazio elektronikoak, kokatu taula periodikoan eta azaldu zer elementu mota diren. (0, 5 PUNTU) b) Zer ioi osatuko dituzte? Arrazoitu. (0, 5 PUNTU) c) Azaldu zer lotura mota eratuko duten beren artean (ionikoa, kobalentea, metalikoa), eta marraztu bi elementu horiek osatutako konposatu baten Lewis-en egitura. (0, 5 PUNTU) Ebazpena Datuak (X) Z= 15; (Y) = 17 a) Idatzi haien konfigurazio elektronikoak, kokatu taula periodikoan eta azaldu 3. zer elementu mota diren peri 3. odo, 2 2 6 2 3 3. periodoa, 15 taldea: ez-metal bat da 15 X = 1 s 2 s 2 p 3 s 3 p 15 peri odo, tald 22 s 22 p 6 3 s 23 p 5 3. periodoa, 17 taldea: ez-metal bat da. halogenoa Y = 1 s 15 15 ea tald b) Zer ioi osatuko dituzte? Arrazoitu ea X + 3 e. X 3 - Horrela gas noblearen egitura elektronikoa lortzen du 1 s 22 p 6 3 s 2 3 p 6 X-aren balentzia ionikoa 3 - izango da.
Y + 1 e- Y- Horrela gas noblearen egitura elektronikoa lortzen du 1 s 22 p 6 3 s 2 3 p 6 Y-aren balentzia ionikoa 1 - izango da. c) Azaldu zer lotura mota eratuko duten beren artean (ionikoa, kobalentea, metalikoa), eta marraztu bi elementu horiek osatutako konposatu baten Lewis-en egitura Biak elektronegatiboak dira, ez-metalak, bien artean elektroiak partekatuko dituzte lotura kobalentea osatuz. 15 X 15 Y = 1 s 22 p 6 3 s 23 p 3 = 1 s 22 p 6 3 s 23 p 5 5 balentzi elektroiak 7 balentzi elektroiak X atomo zentrala da 3 lotura X-Y kobalente bakuna polarra Y X Y Y X-k bikote ez-lotzaile bat du eta Y bakoitzak 3 bikote ez-lotzaile XY 3 konposatua
14 - a) Substantzia hauen artean, arrazoitu, lotura motaren arabera, zer hiru substantziak duten urtze-tenperaturarik handiena, eta ordenatu handienetik txikienera: KBr; CH 4; F 2; HCl; CH 3 OH b) Eztabaidatu era arrazoituan aluminiozko hari baten, aluminio klorurozko kristal baten eta aluminio klorurozko disoluzio baten eroankortasun elektrikoa. Ebazpena a) Substantzia hauen artean, arrazoitu, lotura motaren arabera, zer hiru substantziak duten urtze-tenperaturarik handiena, eta ordenatu handienetik txikienera: KBr; CH 4; F 2; HCl; CH 3 OH KBr CH 4 Lotura ionikoa: ioien artean erakarpen indarrak oso handiak dira Lotura kobalente molekular. Molekula geometriagatik apolarra da; bere fusio puntua oso baxua da, molekulen arteko erakarpen indarrak (sakabanaketa indarrak) oso ahula direlako. HCl Lotura kobalente molekular. Molekula geometriagatik apolarra da; bere fusio puntua oso baxua da, molekulen arteko erakarpen indarrak (sakabanaketa indarrak) oso ahula direlako. Lotura kobalente molekular. Molekula polarra da; bere fusio puntua baxua da, molekulen arteko erakarpen indarrak dipolo - dipolo indarrak dira. CH 3 OH Lotura kobalente molekular. Molekula polarra da; hidrogeno loturak bere fusio puntua ez da hain baxua. F 2 KBr > CH 3 OH > HCl
b) Eztabaidatu era arrazoituan aluminiozko hari baten, aluminio klorurozko kristal baten eta aluminio klorurozko disoluzio baten eroankortasun elektrikoa. Aluminio harian lotura metalikoa dago; elektroiak deslekuratuak daude eta metalaren zehar higitzen dira oso errez: horregatik korrontearen eroale oso onak dira. Aluminio kloruro kristalean elektroiak ez daude aske, sare kristalinoan posizio finkoetan daude, ondorioz ez dute korronterik eroaten. Alumino klorurozko disoluzioan, ioiak elektrolitoak dira eta korronte elektrikoa garraiatzen dute.
15. - Demagun ondoko substantziak : fluoroa (F 2), kaltzio fluoruroa (Ca. F 2) eta kaltzioa (Ca). Azaldu, substantzia bakoitzaren partikulen arteko lotura kimikoetan oinarrituta a) Uretan disolbagarriak izango diren ala ez. b) Korronte elektrikoa garraiatuko duten ala ez, baldintzak zehaztuz. Datuak (F) Z= 9; (Ca) Z= 20 Ebazpena A+b) Uretan disolbagarriak izango diren ala ez; Korronte elektrikoa garraiatuko duten ala ez, baldintzak zehaztuz. F: 1 s 2 2 p 5 F 2 F F Lotura kobalente bakuna apolarra. Uretan ez da disolbatzen lotura apolarra izateagatik Korronte elektrikoa ez du eroaten Ca. F 2 Ca: 1 s 2 2 p 6 3 s 23 p 64 s 2 Lotura ionikoa Uretan disolbatzen da Ca + F Ca 2+ + 2 F- F Korronte elektrikoa eroaten du disolbatuta edo fundituta dagoenean Ca 2+(F-)2
Ca Lotura metalikoa Uretan ez da disolbatzen Oso eroale ona da, lehenengo mailakoa.
- Slides: 10