1 Witam Pastwa na wykadzie z PODSTAW MIKROEKONOMII

1 Witam Państwa na wykładzie z PODSTAW MIKROEKONOMII, : )…

2 ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. PODRĘCZNIK

- B. Czarny: Wprowadzenie do ekonomii. Mikroekonomia, OW 3 SGH, Warszawa 2018

4 ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. PODRĘCZNIK 2. WYKŁAD

ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. PODRĘCZNIK 2. WYKŁAD 3. ĆWICZENIA 5

ŹRÓDŁA WIEDZY: 1. PODRĘCZNIK 2. WYKŁAD 3. ĆWICZENIA 4. SERWIS INTERNETOWY www. podstawyekonomii. pl/podstawyekonomii/ 6

UWAGA! Do egzaminu obowiązuje znajomość CAŁEGO podręcznika i – dodatkowo – INFORMACJI PRZEKAZANYCH LUB WSKAZANYCH NA WYKŁADZIE. 7

8

9 CO TO JEST EKONOMIA?

10 CO TO JEST EKONOMIA? ? Nie jest łatwo powiedzieć, co to jest ekonomia. Jest wiele definicji ekonomii…

11 EKONOMIA jest nauką gromadzącą i porządkującą prawdziwą wiedzę o gospodarowaniu.

12 GOSPODAROWANIE oznacza PRODUKOWANIE i DZIELENIE (między ludzi) DÓBR, czyli wszystkiego, co zaspokaja ludzkie potrzeby. PRODUKOWANIE dóbr – robienie dóbr przez ludzi, którzy pracują, tworząc jedne dobra z innych (za pomocą innych) dóbr. DZIELENIE dóbr – przekazywanie wyprodukowanych dóbr konkretnym osobom.

13 DOBRAMI są RZECZY (np. moje szkła kontaktowe, budynek, w którym jesteśmy, żurek z jajem i kiełbasą serwowany w restauracji „Pod Kogutem” na Rakowieckiej w Warszawie, itd. ) i USŁUGI (np. strzyżenie męskie w zakładzie fryzjerskim, usługi transportowe LOT-u, koncert Budki Suflera itd. ).

14 DOBRA (ang. the goods, niem. die Güter…) mają tę wspólną cechę, że ZASPOKAJAJĄ LUDZKIE POTRZEBY.

15 DOBRA (ang. the goods, niem. die Güter…) mają tę wspólną cechę, że ZASPOKAJAJĄ LUDZKIE POTRZEBY. Inną wspólną cechą dóbr jest to, że są RZADKIE (ang. scarce), czyli że jest ich za mało w stosunku do potrzeb.

16 WŚRÓD DÓBR WYRÓŻNIAMY M. IN. : 1. GOTOWE DOBRA, które bezpośrednio zaspokajają ludzkie potrzeby (np. chleb, gazeta, dżem śliwkowy).

17 WŚRÓD DÓBR WYRÓŻNIAMY M. IN. : 1. GOTOWE DOBRA, które bezpośrednio zaspokajają ludzkie potrzeby (np. chleb, gazeta, dżem śliwkowy). 2. Dobra potrzebne do produkcji tych gotowych dóbr, czyli tzw. CZYNNIKI PRODUKCJI (ang. factors of production) (np. praca piekarza, dźwig budowlany).

18 CZYNNIKI PRODUKCJI ZAŚ (inaczej: zasoby) (ang. factors of production) dzieli się zwykle na: PRACĘ, KAPITAŁ, ZIEMIĘ.

19 CZYNNIKI PRODUKCJI ZAŚ (inaczej: zasoby) (ang. factors of production) dzieli się zwykle na: PRACĘ, KAPITAŁ, ZIEMIĘ. Chodzi o KAPITAŁ RZECZOWY (ang. physical capital) (w odróżnieniu od kapitału finansowego (ang. financial capital) i kapitału ludzkiego (ang. human capital).

20 CZYNNIKI PRODUKCJI ZAŚ (inaczej: zasoby) (ang. factors of production) dzieli się zwykle na: PRACĘ, KAPITAŁ, ZIEMIĘ. Chodzi o KAPITAŁ RZECZOWY (ang. physical capital) (w odróżnieniu od kapitału finansowego (ang. financial capital) i kapitału ludzkiego (ang. human capital). KAPITAŁ LUDZKI (ang. human capital) – NABYTE umiejętności (cechy) umożliwiające zarobkowanie.

21 Powtórzmy… Ekonomia jest nauką gromadzącą i porządkującą prawdziwą wiedzę o gospodarowaniu.

22 Gdyby odpowiedź na pytanie: „Co to jest ekonomia? ” zamknąć w jednym zdaniu, brzmiałoby ono mniej więcej tak: EKONOMIA JEST PRÓBĄ ODPOWIEDZI NA PYTANIE: „CO, JAK I DLA KOGO JEST PRODUKOWANE? ”

23 „CO, JAK I DLA KOGO JEST PRODUKOWANE? ” -To pytanie może dotyczyć gospodarstwa domowego, firmy, kraju. - Wyobraźmy sobie odpowiedź na pytanie: „Co, jak i dla kogo wytwarzała polska gospodarka w 2018 r. ? ”…

24 A zatem ekonomia jest NAUKĄ GROMADZĄCĄ PRAWDZIWĄ WIEDZĘ O GOSPODAROWANIU lub PRÓBĄ ODPOWIEDZI NA PYTANIE CO, JAK I DLA KOGO JEST PRODUKOWANE…

25 A zatem ekonomia jest NAUKĄ GROMADZĄCĄ PRAWDZIWĄ WIEDZĘ O GOSPODAROWANIU lub PRÓBĄ ODPOWIEDZI NA PYTANIE CO, JAK I DLA KOGO JEST PRODUKOWANE… Wiedza ekonomistów zaspakaja ludzką ciekawość i umożliwia kierowanie procesem gospodarowania. Wpływając na gospodarkę, ekonomiści kierują się dwoma celami: EFEKTYWNOŚCIĄ i SPRAWIEDLIWOŚCIĄ.

26 Innymi słowy, ludzie chcą, żeby gospodarka była EFEKTYWNA (ang. efficient). i SPRAWIEDLIWA (ang. equitable). Co to znaczy?

27 EFEKTYWNOŚĆ dotyczy kwestii: „Co i jak jest produkowane? ”. EFEKTYWNOŚĆ gospodarowania rośnie, kiedy z posiadanych zasobów (np. pracy, kapitału, ziemi) wytwarzane jest więcej dóbr, które możliwie najlepiej odpowiadają potrzebom ludzi.

28 SPRAWIEDLIWOŚĆ dotyczy kwestii: „Dla kogo jest produkowane? ”, czyli podziału dochodów (majątku, szans). Ludzie spierają się, jaki podział jest SPRAWIEDLIWY. Wielu ludzi za SPRAWIEDLIWY ma taki podział dochodów, w przypadku którego dochody są proporcjonalne do WYNIKÓW pracy i (lub) WYSIŁKU (STARAŃ) i (lub) POTRZEB ludzi.

29 Wielu ludzi za SPRAWIEDLIWY ma taki podział dochodów, w przypadku którego dochody są proporcjonalne do WYNIKÓW pracy i (lub) WYSIŁKU (STARAŃ) i (lub) POTRZEB ludzi. Na przykład, wielu uważa, że skuteczny menadżer powinien dobrze zarabiać, bo wyniki jego pracy są bardzo cenne. Podobnie, wielu sądzi, że ten, kto dostaje ogromny spadek, powinien zapłacić podatek spadkowy, bo ten dochód nie jest jego zasługą (wynikiem jego wysiłku i starań). Wreszcie, wielu jest zdania, że rodziny wielodzietne, w imię równości szans wszystkich dzieci, powinny dostawać stosowne zasiłki.

30 W praktyce dążenie do sprawiedliwości często jest utożsamiane ze zmniejszaniem (podatkami i zasiłkami) różnic dochodów (ilości posiadanych dóbr, szans) powstających na rynku.

31 PODZIAŁY EKONOMII (1) To, ze ekonomista interesuje się różnymi podmiotami (np. człowiekiem, przedsiębiorstwem, gałęzią przemysłu, całą gospodarką), skutkuje podziałem ekonomii na MIKROEKONOMIĘ i MAKROEKONOMIĘ.

32 MIKROEKONOMIA zajmuje się pojedynczymi podmiotami (np. firmami). MAKROEKONOMIA bada zjawiska dotyczące całego społeczeństwa.

33 PRZYKŁADY: „W gospodarce rynkowej opodatkowanie producentów alkoholu powoduje wzrost ceny płaconej przez nabywcę. ” „Zwiększenie przez państwa wydatków początkowo powoduje znaczny wzrost produkcji przy niewielkim wzroście cen w gospodarce”.

34 PODZIAŁY EKONOMII (2) Wiedza gromadzona przez ekonomistów składa się m. in. z SĄDÓW OPISOWYCH i SĄDÓW WARTOŚCIUJĄCYCH (norm, zaleceń, ocen).

35 Sądy opisowe OPISUJĄ stany rzeczy, odpowiadając na pytania w rodzaju: „Jak jest? ”, „Jak było? ”, „Jak będzie? ” Sądy wartościujące OCENIAJĄ stany rzeczy, odpowiadając na pytania w rodzaju: „Co jest dobre, a co złe? ”, „Co należy robić? ”

36 PRZYKŁADY: „W gospodarce rynkowej opodatkowanie producentów alkoholu powoduje wzrost ceny płaconej przez nabywcę. ” „Należy zniechęcać ludzi do picia alkoholu. ”

37 SĄDY OPISOWE mogą być prawdziwe lub fałszywe. Natomiast SĄDY WARTOŚCIUJĄCE nie mogą być prawdziwe lub fałszywe. Nie informują one O RZECZYWISTOŚCI, lecz O STOSUNKU LUDZI DO RZECZYWISTOŚCI.

38 EKONOMIA POZYTYWNA to część ekonomii, która nie zawiera sądów wartościujących. Pojawiają się one natomiast w EKONOMII NORMATYWNEJ.

39 CO TO JEST EKONOMIA? CD.

40 O METODZIE GROMADZENIA WIEDZY O GOSPODAROWANIU… Obserwując gospodarowanie, ekonomiści usiłują poznać charakterystyczne, powtarzające się cechy zachowania ludzi (REGULARNOŚCI ICH ZACHOWANIA). Są to tzw. PRAWA EKONOMICZ -NE.

PRZYKŁADY PRAW EKONOMICZNYCH 41 Prawo popytu Kiedy cena się zmienia, ceteris paribus, zapotrzebowanie na dobro zmienia się w drugą stronę. CETERIS PRIBUS znaczy po łacinie „przy innych okolicznościach stałych”.

42 Ekonomiści posługują się przy tym metodą, która zapewnia INTERSUBIEKTYWNĄ SPRAWDZALNOŚĆ (OBIEKTYWNOŚĆ) osiąganej wiedzy. Oznacza to, że o prawdziwości tej wiedzy może się przekonać KAŻDY odpowiednio przygotowany [np. potrafiący czytać i (lub) posługiwać się analizą regresji liniowej] człowiek.

43 Ekonomiści posługują się przy tym metodą, która zapewnia INTERSUBIEKTYWNĄ SPRAWDZALNOŚĆ (OBIEKTYWNOŚĆ) osiąganej wiedzy. To właśnie ta metoda odróżnia naukowców od innych poszukiwaczy PRAWDY. Inaczej niż naukowcy, ci inni poszukiwacze prawdy często nie dbają o potwierdzenie swoich opinii przez innych obserwatorów, np. bez zastrzeżeń wierząc w autorytet Mistrza, Najwyższego Kapłana, Świętej Księgi…

44 Ekonomistów metoda badania gospodarki składa się w szczególności z następujących czynności: 1. OBSERWOWANIE gospodarowania. 2. UOGÓLNIANIE wyników obserwacji. 3. WNIOSKOWANIE (dedukcja). 4. KRYTYKA powstałej wiedzy (test logiczny i empiryczny).

O tym, jak myślimy, czyli MASZYNA DO PRODUKCJI 45 WIEDZY PRAWDZIWEJ

O tym, jak myślimy, czyli MASZYNA DO PRODUKCJI 46 WIEDZY PRAWDZIWEJ

O tym, jak myślimy, czyli MASZYNA DO PRODUKCJI 47 WIEDZY PRAWDZIWEJ TEORIĄ EKONOMICZNĄ nazywamy usystematyzowany, tzn. powiązany logicznie, zbiór hipotez, praw, definicji i klasyfikacji, sformułowanych w pewnym języku (np. teoria keynesowska, teoria realnego cyklu koniunkturalnego).

48 Wbrew rozpowszechnionym poglądom OBSERWACJA NIE POLEGA NA BIERNYM REJESTROWANIU FAKTÓW. Wiedza obserwatora przynajmniej na dwa sposoby wpływa na wyniki obserwacji.

49 Wiedza obserwatora przynajmniej na DWA sposoby wpływa na wyniki obserwacji. PO PIERWSZE, wiedza ta decyduje O TYM, JAKIE PYTANIA STAWIA SOBIE OBSERWATOR, czyli co chce i co może obserwować. PO DRUGIE, wiedza ta wpływa na same wyniki obserwacji, które zostają w jej kontekście ZINTERPRETOWANE.

Np. Michael Polanyi (fon. majkel polani) tak opisuje zmiany wrażeń studenta, który obserwuje zdjęcia rentgenowskie płuc. 50 „Z początku student jest zupełnie zagubiony, ponieważ na zdjęciu rentgenowskim dostrzec potrafi jedynie cienie serca i żeber oraz kilka pajęczastych plam pomiędzy nimi. Wydaje mu się, że to, o czym mówią specjaliści, istnieje tylko w ich wyobraźni, bowiem on nic z tego nie potrafi zobaczyć. Potem, w miarę jak słucha przez kilka tygodni wykładów, oglądając uważnie ciągle nowe zdjęcia różnych przypadków chorobowych, pojawia się w nim pierwsze zrozumienie; powoli zapomina o żebrach i zaczyna widzieć płuca. Na koniec zaś, jeżeli stara się i jest bystry, dostrzeże bogatą panoramę szczegółów. Zobaczy anomalie fizjologiczne, zmiany patologiczne, blizny, ślady chronicznych infekcji i oznaki ostrej choroby”.

51 Jest zatem tak oto … TEORIĄ EKONOMICZNĄ nazywamy usystematyzowany, tzn. powiązany logicznie, zbiór hipotez, praw, definicji i klasyfikacji, sformułowanych w pewnym języku (np. teoria keynesowska, teoria realnego cyklu koniunkturalnego).

52 Dzięki należącym do niej twierdzeniom teoria pozwala wyjaśniać zdarzenia, a czasem umożliwia prognozowanie zdarzeń. Wyjaśnienie dotyczy przeszłości, a prognoza - przyszłości. Np. twierdzenie nazywane ekonomicznym prawem Engla: „W miarę wzrostu dochodów udział wydatków na żywność w wydatkach ogółem się zmniejsza” oraz zaobserwowany w pewnym kraju wzrost dochodów uzasadniają prognozę spadku udziału wydatków na żywność we wszystkich wydatkach w tym kraju.

O tym, jak myślimy, czyli MASZYNA DO PRODUKCJI 53 WIEDZY PRAWDZIWEJ

O tym, jak myślimy, czyli MASZYNA DO PRODUKCJI 54 WIEDZY PRAWDZIWEJ

O tym, jak myślimy, czyli MASZYNA DO PRODUKCJI 55 WIEDZY PRAWDZIWEJ

O tym, jak myślimy, czyli MASZYNA DO PRODUKCJI 56 WIEDZY PRAWDZIWEJ

O tym, jak myślimy, czyli MASZYNA DO PRODUKCJI 57 WIEDZY PRAWDZIWEJ

ZWRÓĆMY JESZCZE UWAGĘ NA DWA POSTULATY FILOZOFA KARLA POPPERA (19021994). 58 Po pierwsze: Zdaniem Poppera należy formułować takie hipotezy, które są FALSYFIKOWALNE. Falsyfikowalne są hipotezy, których obalenie za pomocą testu logicznego lub testu empirycznego jest możliwe. Po drugie: Popper domaga się poddawania falsyfikowalnych hipotez MOŻLIWIE NAJSUROWSZYM TESTOM SPRAWDZAJĄCYM. Chodzi o skoncentrowanie wysiłków badawczych nie na poszukiwaniu faktów potwierdzających sprawdzane hipotezy, lecz na poszukiwaniu faktów im zaprzeczających.

59 OTO UZASADNIENIE PIERWSZEGO POSTULATU POPPERA. „Zdaniem Poppera należy formułować takie hipotezy, które są FALSYFIKOWALNE. Falsyfikowalne są hipotezy, których obalenie za pomocą testu logicznego lub testu empirycznego jest możliwe. ” Tylko twierdzenia falsyfikowalne stwierdzają coś o świecie i mogą być włączone do zasobu wiedzy naukowej (to jest kryterium demarkacji Poppera, oddzielające wypowiedzi naukowe od wypowiedzi nienaukowych).

60 To Poppera „kryterium demarkacji” eliminuje z nauki takie wypowiedzi, jak : -„Trucizny trują”, -„Obrazy Rembrandta są piękne”, - „Życie jest świętością”. Popper twierdzi, że takie opinie są NIE INFORMUJĄ O ŚWIECIE, lecz stanowią np. FORMĘ WYRAŻANIA NIENADAJĄCYCH SIĘ DO INTERSUBIEKTYWNEGO SPRAWDZENIA GUS-TÓW I EMOCJI LUDZI.

61 A OTO UZASADNIENIE DRUGIEGO POSTU- LATU POPPERA. . . „Popper żąda poddawania falsyfikowalnych hipotez MOŻLIWIE NAJSUROWSZYM TESTOM SPRAWDZAJĄCYM. Chodzi o skoncentrowanie wysiłków badawczych nie na poszukiwaniu faktów potwierdzających sprawdzane hipotezy, lecz na poszukiwaniu faktów im zaprzeczających. ” Otóż istnieje mało absurdalnych twierdzeń, których nie da się potwierdzić kilkoma obserwacjami. (Np. : „Łysi ministrowie finansów są niekompetentni”). POTWIERDZENIE ROZSTRZYGA ZATEM O PRAWDZIWOŚCI TWIERDZEŃ.

62 Popper nie chce więc szukać potwierdzeń teorii; nie rozstrzygają one o prawdziwości sprawdzanej wiedzy. Natomiast zaobserwowanie zdarzenia, zaprzeczającego wnioskom, które wynikają z teorii, oznacza, że jest ona fałszywa.

63 Dążenie do falsyfikacji przyśpiesza zatem gromadzenie prawdziwej wiedzy. Teoria zasługuje na uznanie wtedy, kiedy zgadza się z wieloma faktami, lecz wtedy gdy – mimo prób - nie zdołano jeszcze wskazać faktu, który by jej zaprzeczył.

64 POMÓWMY JESZCZE O OSOBLIWOŚCIACH EKONOMII JAKO NAUKI EMPIRYCZNEJ … Zdaniem wielu obserwatorów osiągnięcia ekonomistów nie są duże. Np. obserwatorzy wskazują, że: 1. Ekonomiści nie są w stanie skutecznie przewidzieć tempa zmiany produkcji w kraju.

65 POMÓWMY JESZCZE O OSOBLIWOŚCIACH EKONOMII JAKO NAUKI EMPIRYCZNEJ … Zdaniem wielu obserwatorów osiągnięcia ekonomistów nie są duże. Np. obserwatorzy wskazują, że: 2. Ekonomiści nie mogą się pochwalić tak efektownymi osiągnięciami, jak bomba atomowa, lądowanie na Księżycu czy przeszczep serca. Nie zdołali także ustalić takiej liczby użytecznych twierdzeń, która pozwoliłaby im konkurować z naukami przyrodniczymi.

66 Zdaniem wielu obserwatorów osiągnięcia ekono- mistów nie są duże. Np. obserwatorzy wskazują, że: 3. Ekonomiści często spierają się publicznie o sprawy – wydawałoby się – podstawowe. Co więcej, popełniają spektakularne pomyłki, wyjaśniając i prognozując przebieg zdarzeń gospodarczych, co każe wątpić w naukowy charakter ich zajęcia.

SPEKTAKULARNE POMYŁKI EKONOMISTÓW – PRZYKŁAD. . . 67 Np. , w 12. wydaniu słynnego podręcznika ECONOMICS z 1985 r. Paul Samuelson twierdził, że Związek Radziecki od 1928 r. rozwija się szybciej od Stanów Zjednoczonych, Niemiec i Japonii. Jeszcze na rok przed upadkiem muru berlińskiego (w 1989 r. !) pisał: "Gospodarka radziecka jest dowodem, że - wbrew przekonaniom wielu sceptyków – socjalistyczna gospodarka nakazowo-rozdzielcza może nie tylko działać, lecz nawet rozkwitać". Tymczasem, już na początku 1988 r. oficjalnie wiadomo było, że gospodarka radziecka od dziesięcioleci przeżywa stagnację. . .

Zdaniem wielu obserwatorów osiągnięcia ekonomistów nie są duże. . . 68

69 Obserwatorzy wskazują zwykle na NASTĘPUJĄCE POWODY NIEWIELKIEGO ZAAWANSOWANIA EKONOMII JAKO NAUKI.

70 OGRANICZONE MOŻLIWOŚCI EKSPERYMENTOWANIA W ekonomii niewielką rolę odgrywa doświadczenie (eksperyment), które jest standardowym narzędziem pracy przyrodnika.

71 Doświadczenie polega na zmianie jednych cech zjawiska w celu ustalenia ich związków z innymi cechami. Eksperymentator stara się usunąć uboczne wpływy, które mogłyby zakłócić badane związki.

72 Pomyślcie Państwo w tym kontekście np. o próbie eksperymentalnego sprawdzenia twierdzenia o korzyściach wynikających ze wstąpienia kraju do UE. Niestety, do Unii Gospodarczej nie da się wstąpić „na próbę”…

73 NIEPEWNOŚĆ TWIERDZEŃ EKONOMICZNYCH Sama natura procesu gospodarowania sprawia, że twierdzenia ekonomistów zachodzą jedynie w ściśle określonych warunkach. Warunki te są nie tylko złożone, lecz także zmienne. Ma na nie wpływ m. in. cała sfera kultury, system polityczny, rozwój technologii.

74 Zmienność warunków gospodarowania sprawia, że - niezbędne staje się dokładne określenie zakresu obowiązywania poszczególnych praw ekonomicznych. Następuje to dzięki wymienieniu warunków spełnienia tych regularności. Jednakże ze względu na wielką liczbę takich warunków sporządzenie odpowiedniej listy okazuje się zwykle bardzo trudne. W efekcie twierdzenia ekonomistów są bardzo niepewne.

75 Pomyślcie Państwo w tym kontekście np. o zdaniu: „Kiedy zwiększa się popyt, rosną ceny”… Sposób zorganizowania społeczeństwa polskiego np. w latach 60. XX w. sprawiał, że - zupełnie inaczej niż we współczesnej Polsce - wzrost zapotrzebowania na dobro powodował nie wzrost ceny tego dobra, lecz wydłużenie się kolejek.

76 OGÓLNIKOWOŚĆ TWIERDZEŃ Dalej, zmienność warunków gospodarowania jest przyczyną ogólnikowości twierdzeń ekonomistów. Na przykład, zwykle nie da się stwierdzić, np. o ile DOKŁADNIE zwiększą się cena i ilość sprzedawanego dobra po wzroście dochodów nabywców o, powiedzmy, 100%. . .

77 WPŁYW BADANIA I PUBLIKACJI WYNIKÓW NA PRZEDMIOT BADANIA Dalej, w ekonomii sama procedura badawcza może zmieniać zachowanie gospodarujących ludzi. Podobny wpływ na cechy przedmiotu ekonomii może mieć publikacja wyników badań.

78 Przykładem są prognozy samoobalające się i prognozy samopotwierdzające się. Na przykład, ogłoszenie przez ministra finansów prognozy spadku kursów akcji na giełdzie może spowodować obniżkę cen papierów wartościowych.

79 Utrudnia to gromadzenie wiedzy o gospodarce. Wszak zdobyta dzięki badaniu wiedza może nie opisywać normalnego zachowania gospodarujących ludzi, lecz ich zachowanie zmienione pod wpływem badania i opublikowania uzyskanych wyników. A przecież celem badania jest opisanie zachowań normalnych…

EKONOMIA A INTERESY Wreszcie, w trakcie gospodarowania realizowane są materialne i niematerialne interesy jednostek i grup ludzi. Wiedza dostarczana przez ekonomię szczególnie silnie wpływa na możliwość osiągania przez ludzi ich celów… 80

81 Prowadzi to do świadomego lub nieświadomego zniekształcania tej wiedzy w celu stworzenia warunków dla osiągania korzyści materialnych i niematerialnych przez konkretne osoby. Na przykład, zdarzyć się może, że przed wyborami „niezależne” instytuty badawcze, oceniając sytuację gospodarczą, będą łgały jak z nut, aby zapewnić zwycięstwo partiom, którym sprzyjają…

82 Wskazane osobliwości ekonomii jako nauki powodują, że: ustalenia ekonomistów zwykle nie są DOBRZE SPRAWDZONYMI I POTWIERDZONYMI PRAWAMI, lecz PROWIZORYCZNYMI, NIEPRECYZYJNYMI UOGÓLNIENIAMI, których prawdziwość wymaga spełnienia bardzo wielu trudnych do wyliczenia warunków.

83 ZAMIAST ZAKOŃCZENIA Jednakże dorobkiem ekonomii nie są tylko prawa naukowe. Jednym z ich największych osiągnięć jest JĘZYK EKONOMII.

84 Chodzi o zestaw terminów i klasyfikacji w rodzaju: „wartości realnej”, „kosztów transakcyjnych”, „równowagi rynkowej”, „kosztu alternatywnego”, „korzyści skali”, „efektów zewnętrznych”, „produktu krajowego brutto” („PKB”), „kursu odpowiadającego parytetowi siły nabywczej”, „mnożnika”, bezrobocia „naturalnego”/„przymusowego” czy „korzyści komparatywnych”.

85 Dzięki temu językowi ekonomiści coraz lepiej opisują i analizują gospodarkę. Te analizy miewają wielkie znaczenie praktyczne. Jest tak np. w przypadku POLITYKI ANTYMONOPOLOWEJ [np. : Czy podzielić to wielkie przedsiębiorstwo (Microsoft? )? ] i ANALIZY KOSZTÓW I KORZYŚCI (cost-benefit analysis) (np. : Czy to wielkie lotnisko wybudować w tym akurat miejscu (w Modlinie? )? ].

86 A że twierdzenia ekonomiczne są niepewne, a prognozy - często nietrafne? Nie od razu Kraków zbudowano. Dawno, temu fizycy, chemicy , biolodzy itp. też zaczęli od stworzenia sobie języka. . . , .