1 Wat heet dan gelukkig zijn Bram De
1 Wat heet dan gelukkig zijn? Bram De Rock (ULB, Ecares en KU Leuven)
Die ochtend in de krant (De Tijd, 05/09/2019) • Gemiddeld netto financieel vermogen per gezin is licht gestegen – 214800 euro per gezin – Exclusief vastgoed, inclusief schulden • Studie ING op basis van gegevens NBB – Geaggregeerde (of macro) data – Inkomen is de belangrijkste maatstaf • Motiveert onderzoek van mij en vele andere micro economen
Context: rol van economische wetenschap • Economie is de studie van het menselijk gedrag – Samenspel tussen bedrijven, consumenten en overheid – Vb. Wat zijn de gevolgen van het afschaffen van de woonbonus? • Economen trachten mechanismen in de data te verklaren – Per constructie een vereenvoudiging van de werkelijkheid – Vb. Waarom heeft woonbonus tot hogere woningprijzen geleid? • Kan gebruikt worden om gefundeerd advies te geven – Helpt bijvoorbeeld de politiek om keuzes te maken – Vb. Moet er een compensatie zijn en zo ja, hoeveel en voor wie? • Hoeft niet over de politiek te gaan natuurlijk – Is enkel de motivatie in mijn eigen onderzoek
Context: link met keuzes van de samenleving • Economie is niet enkel over winst en beurzen – Geld is belangrijk maar is dit gelijk aan welzijn? • Overheid en belastingen zijn (in principe) iets goed – – Als het efficiënt en fair geïmplementeerd is natuurlijk Publieke goederen: onderwijs, gezondheidszorg, rechtsstaat, … Gedrag bijsturen: klimaatopwarming, obesitas, roken, …. Samenleving beschermen: herverdeling, externaliteiten, … • Dit impliceert dat wij als samenleving keuzes moeten maken – Economie kan hierbij van nut zijn – Vandaag: hoe meten we welzijn
Context: onderwerp vandaag • Wel-zijn kent vele dimensies of aspecten – Materiële aspecten: inkomen, bestedingen, vermogen, . . . – Niet-materiële aspecten: gezondheid, leefomgeving, kwaliteit van de job, . . . • Belangrijk om dimensies samen in kaart te brengen – Inkomen is vaak gebruikte benaderende indicator – Ongelijkheid in welzijn is vaak veel groter dan ongelijkheid in inkomen • Verdeling over individuen is essentieel – Vb. gemiddelde inkomen per Belg verbergt erg veel ongelijkheid
Een voorbeeld Inkomen Gezondheid Job Alain 3500 95 80 Bert 1600 60 70 Christine 5000 50 60 • Alain is duidelijk beter af dan Bert maar de vergelijking met Christine is moeilijker • We moeten prioriteiten of een weging van de dimensies kiezen • Verschillende standpunten zijn perfect verdedigbaar
Een voorbeeld Inkomen Gezondheid Job Geluk Alain 3500 95 80 6 Bert 1600 60 70 8 Christine 5000 50 60 7 • Subjectieve maatstaf vat welzijn samen • Maar is niet zaligmakend om onze keuzes te leiden
Nieuw boek: Wat heet dan gelukkig zijn? • Samenwerking tussen vier Belgische universiteiten – UA, KU Leuven, UCL en ULB • Dataset verzameld voor 2098 Belgische gezinnen – 3404 volwassenen en 618 kinderen – Representatief voor België • Data is uniek in de wereld – See https: //sites. google. com/view/meqin
Nieuw boek: En faut-il peu pour être heureux? • Verschillende materiële en niet-materiële aspecten – Voor één en hetzelfde individu – Voor alle volwassen leden van het zelfde gezin – Resultaten voor elke dimensie apart • Welzijn op drie manieren gemeten – Aggregeren van dimensies – Objectief en subjectief – Onze nieuwe maatstaf: equivalent inkomen
Overzicht 1. Introductie 2. Welzijn in al zijn dimensies a) Inkomen b) Gezondheid c) Andere dimensies 3. Een kijk binnen de gezinnen 4. Maatstaf van welzijn
Een parade van reuzen en dwergen • Gemiddeld equivalent inkomen: 1800 euro per maand • Mediaan equivalent inkomen: 1620 euro per maand 8000 7500 7000 6500 6000 5500 5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 7 6 Lengte (in meter) 5 4 3 2 1 0 0 6 12 18 24 30 36 Tijd (in minuten) 42 48 54 60 Geëquivaliseerd inkomen (in euro per maand) 8
Wie is er arm in onze samenleving? België Zeer arm Arm Kwetsbaar Niet-arm Vrouw 50, 4 54, 8 52, 7 57, 4 49, 3 In een relatie 69, 1 62, 2 67, 9 54, 5 71, 0 Migrant 13, 2 39, 7 32, 3 15, 9 9, 5 Laaggeschoold 33, 3 47, 3 61, 7 48, 3 28, 5 Werkloos 6, 5 36, 7 24, 9 7, 3 2, 7 Gepensioneerd 28, 4 13, 6 24, 5 35, 4 29, 2
Kinderen in armoede 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Arm Lage Middenklasse Hoge Middenklasse Rijk
Overzicht 1. Introductie 2. Welzijn in al zijn dimensies a) Inkomen b) Gezondheid c) Andere dimensies 3. Een kijk binnen de gezinnen 4. Maatstaf van welzijn
Gezondheid en inkomen 87 91 82 81 78 61 63 67 77 69 Algemene gezondheid 72 72 74 84 76 75 72 67 65 61 Functionele beperkingen Kwartiel 1 Chronische ziekten Kwartiel 2 Kwartiel 3 Emotioneel welbevinden Kwartiel 4 Fysiek welbevinden
Een schaduw van het verleden 89 90 81 63 68 75 70 81 76 71 65 Algemene gezondheid Functionele beperkingen Chronische ziekten Laag Middelbaar 74 72 Emotioneel welbevinden Hoog 83 75 Fysiek welbevinden
Overzicht 1. Introductie 2. Welzijn in al zijn dimensies a) Inkomen b) Gezondheid c) Andere dimensies 3. Een kijk binnen de gezinnen 4. Maatstaf van welzijn
Ligt huidige job in lijn met de ideale job? Percentage respondenten eens met de stelling Huidige job Ideale job Veel lichamelijke inspanning 38, 2% 22, 5% Veel geestelijke inspanning 68, 1% 57, 5% (Geen) gevaarlijke of onveilige omstandigheden 12, 8% 65, 1% Ik kan tonen wat ik kan 72, 3% 92, 2% Ik kan zelf beslissen hoe ik mijn werk doe 56, 2% 83, 2% Ik kan zelf beslissen hoeveel werk ik op een dag doe 40, 1% 76, 2% Ik doe dingen die de moeite waard zijn 72, 8% 93, 2%
Tevredenheid over de verschillende dimensies 8. 5 Tevredenehid 8 7. 5 7 6. 5 6 Leven Inkomen Gezondheid Huisvesting Job
Overzicht 1. 2. 3. 4. Introductie Welzijn in al zijn dimensies Een kijk binnen de gezinnen Eén maatstaf van welzijn
Soort zoekt soort Samenhang tussen kenmerken van partners BMI Leeftijd Gewicht Lengte Gezondheid Religiositeit Openheid Emotionele stabiliteit Zorgvuldigheid Hulpvaardigheid Extraversie Uurloon Scholing 0 0. 1 0. 2 0. 3 0. 4 0. 5 0. 6 Correlatiecoëfficiënt 0. 7 0. 8 0. 9 1
Hoe wordt tijd verdeeld? Tijdsbesteding van partners over alle types van koppels heen 70 60 Uren per week 50 40 30 20 10 0 Marktarbeid (incl. pendelen) Kinderzorg Mannen Huishoudelijk werk Vrouwen Totaal
Tijdsbesteding volgens scholingsgraad Tijdsbesteding van mannen per onderwijsniveau 70 70 60 60 50 50 Uren per week Tijdsbesteding van vrouwen per onderwijsniveau 40 30 20 10 10 0 0 Marktarbeid (incl. pendelen) Kinderzorg Laag Huishoudelijk werk Midden Hoog Totaal
Hoe wordt geld verdeeld? Budgetverdeling over vier uitgavencategorieën Uitgaven in euro per maand 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 Private uitgaven mannen Private uitgaven vrouwen Alle koppels Uitgaven aan kinderen Koppels zonder kinderen Andere publieke uitgaven Koppels met kinderen Totale uitgaven
Verdeling binnen gezin kan erg ongelijk zijn
Overzicht 1. 2. 3. 4. Introductie Welzijn in al zijn dimensies Een kijk binnen de gezinnen Eén maatstaf van welzijn a) Opgestapelde achterstand: objectieve maatstaf b) Geluk/tevredenheid: subjectieve maatstaf c) Equivalent inkomen: aantrekkelijk alternatief
Samenhang tussen de dimensies Persoonlijke consumptie Gezondheid Huisvesting Aantal Laag 7, 7% Midden 3, 8% Hoog 5, 2%
Opgestapelde achterstand 70% 80% 60% 70% 60% 50% 40% Relaties Vrouwen 50% 30% 40% 30% 20% 10% 0% 0% Laag Middel Hoog
Overzicht 1. 2. 3. 4. Introductie Welzijn in al zijn dimensies Een kijk binnen de gezinnen Eén maatstaf van welzijn a) Opgestapelde achterstand: objectieve maatstaf b) Geluk/tevredenheid: subjectieve maatstaf c) Equivalent inkomen: aantrekkelijk alternatief
Als we maar gelukkig zijn? Percentage van de Belgen 40% 30% 20% 10% 0% 0 1 2 3 4 5 6 Levenstevredenheid 7 8 9 10
Maakt geld gelukkig? 9 9 8 Levenstevredenheid 8 7 6 5 4 3 2 5 0 1000 2000 3000 4000 Beschikbaar inkomen 5000 0 10 20 30 40 50 60 70 Gezondheidsscore 80 90 100
Persoonlijkheid en geluk 8 Levenstevredenheid 8 7 6 5 minder Extraversie? meer 7 6 5 minder Emotioneel stabiel? meer
Overzicht 1. 2. 3. 4. Introductie Welzijn in al zijn dimensies Een kijk binnen de gezinnen Eén maatstaf van welzijn a) Opgestapelde achterstand: objectieve maatstaf b) Geluk/tevredenheid: subjectieve maatstaf c) Equivalent inkomen: aantrekkelijk alternatief
Een alternatief: equivalent inkomen
140 200 Bereidheid tot betalen perfecte gezondheid (in €/maand) Bereidheid tot betalen perfecte gezondheid (in €/maand) Bereidheid tot betalen voor gezondheid 120 100 80 60 40 20 0 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Decielen o. b. v. gezondheid 9 10 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Decielen o. b. v. persoonlijke consumptie 10
Maakt het uit? Wie behoort tot de 10% Belgen met het laagste welzijn? volgens equivalent inkomen volgens persoonlijke consumptie volgens levenstevredenheid 345€ 240€ 714€ 64 68 52 Vrouw 57% 62% 48% Migrant 19% 25% 17% Gepensioneerd 31% 33% 26% Persoonlijke consumptie Gezondheid
Maakt het uit? Wie behoort tot de 10% Belgen met het laagste welzijn? volgens equivalent inkomen volgens persoonlijke consumptie volgens levenstevredenheid 345€ 240€ 714€ 64 68 52 Vrouw 57% 62% 48% Migrant 19% 25% 17% Gepensioneerd 31% 33% 26% Persoonlijke consumptie Gezondheid
Maakt het uit? Wie behoort tot de 10% Belgen met het laagste welzijn? volgens equivalent inkomen volgens persoonlijke consumptie volgens levenstevredenheid 345€ 240€ 714€ 64 68 52 Vrouw 57% 62% 48% Migrant 19% 25% 17% Gepensioneerd 31% 33% 26% Persoonlijke consumptie Gezondheid
Samenvattend • Welzijn kent vele materiële en niet-materiële dimensies – We moeten de samenhang hiervan in rekening nemen • We moeten welzijn op individueel niveau bekijken – Verdeling kan erg nadelig zijn voor bepaalde bevolkingsgroepen • Objectieve en subjectieve maatstaven vullen elkaar aan – Equivalent inkomen is een aantrekkelijk alternatief
- Slides: 39