1 Sytuacja polskich przedsibiorstw po lockdownie Czerwiec 2020
1
Sytuacja polskich przedsiębiorstw po lockdownie Czerwiec 2020
Agenda 3 1. 2. 3. 4. Metodologia badań Sytuacja finansowa przedsiębiorstw w Polsce – deklaracje na koniec maja br. Planowane i dokonane zmiany kadrowe „Odmrażanie” gospodarki a subiektywna ocena sytuacji finansowej przedsiębiorstw
Metodologia badania
Nota metodologiczna 5 Badanie Polskiego Instytutu Ekonomicznego oraz Polskiego Funduszu Rozwoju przeprowadzone przez IBRi. S w dniach 26 -29 maja 2020 r. wśród właścicieli firm lub osób decyzyjnych w przedsiębiorstwach na temat ich sytuacji i planów po nastaniu w Polsce epidemii koronawirusa. Badanie przeprowadzono za pomocą wspomaganych komputerowo wywiadów telefonicznych (CATI) na próbie losowo-kwotowej obejmującej 406 firm, w 4 kategoriach wielkości i 3 sektorach branżowych. Na podstawie tej próby możemy przeprowadzić wnioskowanie o populacji polskich przedsiębiorstw przy poziomie ufności 0, 95, a błąd szacunku wskaźników struktury wyniesie 5 proc.
Sytuacja finansowa przedsiębiorstw na koniec maja
Wartość sprzedaży w firmie w maju 7 43 proc. firm odnotowało spadek sprzedaży w maju w porównaniu do końca kwietnia. 20 proc. firm odnotowało wzrost sprzedaży w maju w porównaniu do końca kwietnia. 35 proc. firm utrzymało sprzedaż na niezmienionym poziomie w maju względem końca kwietnia. 0% 20% 40% 60% 80% 100% Łączny udział firm ze wzrostem sprzedaży (zmiana względem 4 fali) Łączny udział firm ze spadkiem sprzedaży (zmiana względem 4 fali) Ogółem 20% (+8 pp. ) 43% (-6 pp. ) Mikro 21% (+7 pp. ) 52% (+9 pp. ) Małe 20% (+9 pp. ) 42% (-11 pp. ) Średnie 24% (+16 pp. ) 33% (-21 pp. ) 8% (-8 pp. ) 38% (-10 pp. ) 22% (+5 pp. ) 45% (-5 pp. ) 23% (+14 pp. ) 44% (-8 pp. ) 17% (+4 pp. ) 42% (-3 pp. ) Duże Handel Produkcja Usługi Wzrost o ponad 25 proc. Wzrost o mniej niż 25 proc. Bez zmian Spadek o mniej niż 25 proc. Spadek o ponad 25 proc. Odmowa odpowiedzi Źródło: PIE i PFR: V fala badania (26 -29. 05. 2020); IV fala badania (12 -14. 05. 2020). Od czasu poprzedniego pomiaru zmalał odsetek firm ze spadkiem sprzedaży (-6 pp. ) oraz wzrósł odsetek firm ze wzrostem sprzedaży (+8 pp. ). Odsetek średnich firm ze wzrostem sprzedaży powiększył się o 16 pp. a odsetek firm produkcyjnych ze wzrostem sprzedaży o 14 pp.
Wartość sprzedaży w firmie – porównanie w czasie (1/2) 8 W kwietniu systematycznie rósł odsetek firm, których sprzedaż malała. Na początku kwietnia spadek sprzedaży odnotowało 57 proc. firm, a na koniec kwietnia 67 proc. firm. 67% 61% 57% 49% 43% W maju trend ten został zahamowany. Odsetek firm, których przychody malały obniżył się o 24 pp. , z poziomu 67 proc. na koniec kwietnia do 43 proc. na koniec maja. Systematycznie rośnie udział firm, których sprzedaż rośnie: z 4 proc. w połowie kwietnia do 20 proc. na koniec maja (+16 pp. ) 34% 31% 23% Spadek 35% Bez zmian 20% Wzrost 12% 6% 1 -3. Kwi I fala 4% 15 -17. Kwi II fala 7% 28 -30. Kwi III fala 12 -14. Maj IV fala 26 -29. Maj V fala Źródło: PIE i PFR: V fala badania (26 -29. 05. 2020); IV fala badania (12 -14. 05. 2020); III fala badania (28 -30. 04. 2020); II fala badania (15 -17. 04. 2020); PIE I fala badania (1 -3. 04. 2020).
Wartość sprzedaży w firmie – porównanie w czasie (2/2) 9 Firmy notujące spadek sprzedaży W połowie maja w porównaniu z początkiem kwietnia poprawiła się sytuacja mikro oraz małych firm. Udział podmiotów ze spadkiem sprzedaży zmniejszył się wśród mikro firm o -28 pp. (z 71 proc. do 43 proc. ), a wśród małych firm o -9 pp. (z 62 proc. do 53 proc. ). Druga połowa maja przyniosła spadek sprzedaży wśród mikro firm (+9 pp. ) oraz poprawę wśród małych firm: udział podmiotów ze spadkiem sprzedaży obniżył się o -11 pp. Największy spadek sprzedaży wśród średnich i dużych firm notowany był w połowie i pod koniec kwietnia: dotyczył on 65 proc. średnich oraz 58 proc. dużych firm. Do końca maja odsetek firm, których sprzedaż maleje, spadł o 32 pp. wśród średnich firm oraz 20 pp. wśród dużych firm. Źródło: PIE i PFR: V fala badania (26 -29. 05. 2020); IV badania (12 -14. 05. 2020); III fala badania (28 -30. 04. 2020); II fala badania (15 -17. 04. 2020); PIE I fala badania (1 -3. 04. 2020).
Liczba nowych zamówień na koniec maja 10 35 proc. firm deklaruje spadek liczby nowych zamówień na ich usługi lub produkty na koniec maja w porównaniu do końca kwietnia. W tym samym czasie 19 proc. firm odnotowało wzrost liczby nowych zamówień, a dla 41 proc. firm liczba nowych zamówień nie zmieniła się. Największy wzrost zamówień nastąpił w firmach produkcyjnych, gdzie dotyczył on 23 proc. podmiotów. 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% Łączny udział firm ze wzrostem zamówień (zmiana względem 4 fali) Łączny udział firm ze spadkiem zamówień (zmiana względem 4 fali) Ogółem 19% (+6 pp. ) 35% (-6 pp. ) Mikro 19% (+5 pp. ) 39% (+4 pp. ) Małe 23% (+9 pp. ) 34% (-13 pp. ) Średnie 17% (+6 pp. ) 30% (-11 pp. ) Duże 18% (+2 pp. ) 34% (-12 pp. ) Handel 19% (+2 pp. ) 34% (-5 pp. ) Produkcja 23% (+14 pp. ) 40% (-12 pp. ) Usługi 18% (+3 pp. ) 32% (-2 pp. ) Wzrost o ponad 25 proc. Wzrost o mniej niż 25 proc. Bez zmian Spadek o mniej niż 25 proc. Spadek o ponad 25 proc. Odmowa odpowiedzi Źródło: PIE i PFR: V fala badania (26 -29. 05. 2020); IV fala badania (12 -14. 05. 2020). Od czasu poprzedniego pomiaru wzrósł udział firm, które odnotowały wzrost liczby nowych zamówień (+6 pp. ) oraz zmalał odsetek firm, które odnotowują spadek (-6 pp. ). Największa poprawa nastąpiła w firmach produkcyjnych, wśród których odsetek firm ze wzrostem liczby nowych zamówień zwiększył się o 14 pp.
Liczba nowych zamówień – porównanie w czasie (1/2) 11 W końcu marca (I fala badania) 71 proc. firm notowało spadek liczby nowych zamówień. 71% 66% 62% Sytuacja wyraźnie poprawiła się w maju: w połowie maja 41 proc. firm doświadczało spadku liczy nowych zamówień (-30 pp. ), a na koniec maja 35 proc. (-36 pp. ) Od końca kwietnia systematycznie rośnie udział firm ze wzrostem (+14 pp. ) bądź utrzymaniem (+ 16 pp. ) liczby nowych zamówień. 41% 32% 41% Spadek 35% Bez zmian 25% 24% 19% Wzrost 13% 4% 1 -3. Kwi I fala 3% 15 -17. Kwi II fala 5% 28 -30. Kwi III fala 12 -14. Maj IV fala 26 -29. Maj V fala Źródło: PIE i PFR: V fala badania (26 -29. 05. 2020); IV fala badania (12 -14. 05. 2020); III fala badania (28 -30. 04. 2020); II fala badania (15 -17. 04. 2020); PIE I fala badania (1 -3. 04. 2020).
Liczba nowych zamówień – porównanie w czasie (2/2) 12 Pod koniec maja (V fala) w porównaniu do początku kwietnia (I fala) odsetek podmiotów ze spadkiem liczby nowych zamówień zmniejszył się: wśród mikro firm z 71 proc. do 39 proc. (-32 pp. ), wśród małych firm z 69 proc. do 34 proc. (-35 pp. ), wśród średnich firm z 48 proc. do 30 proc. (-18 pp. ), wśród dużych firm z 46 proc. do 34 proc. (-12 pp. ) Firmy notujące spadek liczby nowych zamówień W badanym okresie wyróżnia się koniec kwietnia (III fala), gdzie zanotowano najwyższe odsetki firm notujących spadek liczby nowych zamówień wśród mikro firm (71 proc. ) oraz średnich firm (73 proc. ). Dla dużych przedsiębiorstw największy odsetek firm ze spadkiem liczby zamówień (64 proc. ) odnotowano w połowie kwietnia (II fala). W małych firmach systematycznie spadał udział przedsiębiorstw notujących spadek liczby nowych zamówień. Źródło: PIE i PFR V fala badania (26 -29. 05. 2020); IV fala badania (12 -14. 05. 2020); III fala badania (28 -30. 04. 2020); II fala badania (15 -17. 04. 2020); PIE I fala badania (1 -3. 04. 2020).
Subiektywna ocena płynności finansowej przedsiębiorstwa 13 54 proc. firm ocenia swoją płynność finansową jako dostateczną, by przetrwać okres powyżej 3 miesięcy. Posiadanie płynności finansowej umożliwiającej działanie powyżej 3 miesięcy deklaruje 70 proc. dużych podmiotów. 37 proc. firm ma środki finansowe umożliwiające działanie firmy przez maksymalnie 3 miesiące. 5 proc. firm nie ma żadnych rezerw finansowych Pytanie: Płynność finansowa przedsiębiorstwa wystarczy na … Ogółem 54% Mikro firmy 25% 45% 12% 29% Małe firmy 16% 62% Średnie firmy Duże firmy 10% 14% 51% Produkcja 26% 53% Usługi 2 -3 miesiące 15% 22% 1 miesiąc Brak płynności 6% 1% 10% 12% 2% 6% 4% 28% 56% Powyżej 3 miesięcy 12% 26% 70% Handel 5% 23% 52% 5% 3% 8% Odmowa odpowiedzi Źródło: PIE i PFR: V fala badania (26 -29. 05. 2020); IV fala badania (12 -14. 05. 2020); III fala badania (28 -30. 04. 2020); II fala badania (15 -17. 04. 2020).
Subiektywna ocena płynności finansowej przedsiębiorstwa 14 Firmy coraz lepiej oceniają swoją płynność finansową. Odsetek firm, które oceniają swoją płynność finansową jako wystarczającą, aby przetrwać okres powyżej 3 miesięcy wzrósł z poziomu 39 proc. w połowie kwietnia do 54 proc. na koniec maja. Odsetek firm, którym zapasy gotówki wystarczą na 1 -3 miesiące spadł o 10 pp. na koniec maja w porównaniu z połową kwietnia. Porównanie w czasie Pytanie: Płynność finansowa przedsiębiorstwa wystarczy na … 54% 47% 46% 39% 38% Powyżej 3 miesięcy 42% 41% 37% 1 -3 miesięce 11% 10% 9% 5% Na koniec maja brak płynności wskazuje 5 proc. firm, o 6 pp. mniej niż w połowie kwietnia. 15 -17. Kwi II fala 28 -30. Kwi III fala 12 -14. Maj IV fala Brak płynności 26 -29. Maj V fala Źródło: PIE i PFR: V fala badania (26 -29. 05. 2020); IV fala badania (12 -14. 05. 2020); III fala badania (28 -30. 04. 2020); II fala badania (15 -17. 04. 2020).
Dokonane i planowane zmiany kadrowe
Planowane zmiany w liczbie pracowników 16 Deklaracje firm na koniec maja Zmiany planów względem IV fali Zmniejszenie liczy pracowników Ogół 5 proc. przedsiębiorców planuje redukcję zatrudnienia. Mikro 12% Małe 12% Średnie 14 proc. firm planuje zwiększyć liczbę pracowników firmy. Duże Handel 78 proc. firm planuje utrzymanie dotychczasowego poziomu zatrudnienia. 14% Produkcja Usługi 15% 78% 77% 11% 6% 81% 5% 74% 18% 14% 5% 7% 78% 0% 80% 6% 73% 4% 79% 5% Zwiększymy zatrudnienie Utrzymamy zatrudnienie Zmniejszymy zatrudnienie Odmowa odpowiedzi Źródło: PIE i PFR: V fala badania (26 -29. 05. 2020), IV fala badania (12 -14. 05. 2020). Zwiększenie liczby pracowników -3 pp. +7 pp. -1 pp. +6 pp. -6 pp. +7 pp. +1 pp. +4 pp. -8 pp. +14 pp. -1 pp. +6 pp. -2 pp. +10 pp. -4 pp. +5 pp. W porównaniu do poprzedniego pomiaru, udział firm planujących redukcję zatrudnienia spadł o 3 pp. a udział firm planujących zwiększenie zatrudnienia wzrósł o 7 pp. Odsetek firm planujących wzrost zatrudnienia powiększył się szczególnie wśród dużych firm (+14 pp. ) oraz wśród firm produkcyjnych (+10 pp. ).
Planowane zmiany w liczbie pracowników – porównanie w czasie 17 Od pierwszej fali badania w kolejnych pomiarach systematycznie maleje odsetek firm planujących redukcję poziomu zatrudnienia. Od początku kwietnia udział takich firm zmalał z 28 proc. do 5 proc. na koniec maja (-23 pp. ) 83% 79% 78% 71% Utrzymamy zatrudnienie 62% Zmniejszymy zatrudnienie 28% O 12 pp. wzrósł odsetek firm planujących zwiększenie liczby pracowników: z 2 proc. w początku kwietnia do 14 proc. na koniec maja. 14% 2% 1 -3. Kwi 4% 15 -17. Kwi 12% 8% 28 -30. Kwi 8% 7% 12 -14. Maj 14% 5% 26 -29. Maj Zwiększymy zatrudnienie Źródło: PIE i PFR: V fala badania (26 -29. 05. 2020), IV fala badania (12 -14. 05. 2020); III fala badania (28 -30. 04. 2020); II fala badania (15 -17. 04. 2020); PIE I fala badania (1 -2. 04. 2020).
Zmiany w liczbie pracowników dokonane w maju 86 proc. przedsiębiorców nie dokonało żadnych zmian kadrowych w maju br. Redukcje dokonane w marcu i kwietniu (% firm) 10 proc. firm zmniejszyło liczę zatrudnionych pracowników w maju br. Na koniec kwietnia 12 proc. firm deklarowało przeprowadzenie zwolnień. Redukcje zatrudnienia najczęściej miały miejsce w dużych firmach (14 proc. ) oraz w firmach usługowych (11 proc. ) i produkcyjnych (10 proc. ). 56 proc. dokonanych redukcji dotyczyło zmniejszenia załogi o nie więcej niż 10 proc. liczby pracowników. Ogół 3% Mikro 3% Małe 4% Średnie 2% Duże 0% Handel 4% Produkcja 2% Usługi 2% 86% 12% -2 pp. 8% +2 pp. 13% -5 pp. 11% 16% -5 pp. 14% 16% -2 pp. 15% -8 pp. 12% -2 pp. 11% 0 pp. 10% 86% 10% 88% 8% 86% 88% 7% 86% 10% 86% 11% Zwiększyliśmy zatrudnienie Utrzymaliśmy zatrudnienie Zmniejszyliśmy zatrudnienie Odmowa odpowiedzi Źródło: PIE i PFR: V fala badania (26 -29. 05. 2020); III fala badania (28 -30. 04. 2020). Zmiana (maj względem kwietnia i marca) Odsetek firm, które dokonały redukcji zatrudnienia w maju (10 proc. ) jest nieznanie niższy niż odsetek firm, które dokonały redukcji w marcu i kwietniu (12 proc. ). W marcu i kwietniu 58 proc. redukcji dotyczyło zmniejszenia liczebności załogi o ponad 10 proc. , a w maju podobny odsetek (56 proc. ) redukcji dotyczył zmniejszenia liczebności załogi o nie więcej niż 10 proc.
Planowane zmiany poziomu wynagrodzeń 19 78 proc. firm planuje utrzymanie dotychczasowych poziomów wynagrodzeń. 9 proc. firm planuje obniżenie dotychczasowych poziomów wynagrodzeń pracowników firmy. Utrzymanie wynagrodzeń Ogół Mikro firmy 7% 3% Średnie firmy 7% Duże firmy 0% Handel 4% Usługi 78% 11% Małe firmy Produkcja 11 proc. mikro firm planuje podniesienie dotychczasowych poziomów wynagrodzeń. Zmiany planów względem IV fali Deklaracje firm na koniec maja Podniesiemy wynagrodzenia Obniżymy wynagrodzenia -12 pp. +2 pp. -5 pp. +21 pp. -21 pp. +12 pp. -11 pp. +22 pp. -16 pp. 7% +24 pp. -13 pp. 8% +10 pp. -13 pp. +7 pp. -11 pp. 12% 83% 5% 9% 81% 80% 8% 83% 78% 9% 6% +12 pp. 9% 71% 74% Obniżenie wynagrodzeń 10% Utrzymamy dotychczasowe wynagrodzenia Odmowa odpowiedzi Źródło: PIE i PFR: V fala badania (26 -29. 05. 2020); IV fala badania (12 -14. 05. 2020). W porównaniu do poprzedniego pomiaru wzrósł odsetek firm planujących utrzymanie dotychczasowych płac (+12 pp. ) oraz spadł o odsetek firm planujących obniżenie wynagrodzeń (-12 pp. ). W handlu odsetek firm planujących utrzymanie wynagrodzeń wzrósł o +24 pp.
20 Od pierwszej fali badania w kolejnych pomiarach systematycznie rośnie odsetek firm planujących utrzymanie dotychczasowych wynagrodzeń. Od początku kwietnia udział takich firm wzrósł z 36 proc. do 78 proc. na koniec maja (+42 pp. ) Równocześnie systematycznie maleje odsetek firm planujących obniżenie wynagrodzeń – z 50 proc. na początku kwietnia do 9 proc. na początku maja (-41 pp. ) Planowane zmiany poziomu wynagrodzeń – porównanie w czasie 78% 61% 50% 36% 1 -3. Kwi I fala 66% 53% Obniżymy wynagrodzenia 34% 22% 3% Utrzymamy wynagrodzenia 7% 15 -17. Kwi II fala 21% 9% 3% 28 -30. Kwi III fala 12 -14. Maj IV fala 9% 7% Podniesiemy wynagrodzenia 26 -29. Maj V fala Źródło: PIE i PFR: V fala badania (26 -29. 05. 2020); IV fala badania (12 -14. 05. 2020); III fala badania (28 -30. 04. 2020); II fala badania (15 -17. 04. 2020); PIE I fala badania (1 -2. 04. 2020).
Zmiany poziomu wynagrodzeń dokonane w maju 21 14 proc. firm obniżyło w maju dotychczasowe wynagrodzenia wszystkich pracowników. Obniżenie wynagrodzeń przeprowadziło 22 proc. średnich firm oraz 2 proc. dużych firm. 81 proc. firm nie zmieniło w maju dotychczasowych poziomów wynagrodzeń. Redukcje płac dokonane w marcu i kwietniu (% firm) Ogół 81% Mikro firmy 81% Małe firmy 80% Średnie firmy 3% 3% 3% 73% 3% Duże firmy 14% 19% -5 pp. 14% 18% -4 pp. 14% 15% -1 pp. 20% +2 pp. 24% -22 pp. 14% 12% +2 pp. 15% 20% -5 pp. 22% 96% Handel 2%2% 83% Produkcja 80% Usługi 80% 1% 4% 3% 15% Utrzymaliśmy wynagrodzenia Podnieśliśmy wynagrodzenia Obniżyliśmy wynagrodzenia Odmowa odpowiedzi Źródło: PIE i PFR: V fala badania (26 -29. 05. 2020); III fala badania (28 -30. 04. 2020) Zmiana (maj względem kwietnia i marca) W maju w porównaniu do kwietnia i marca odsetek firm, które dokonały redukcji płac spadł o -5 pp. Z redukcji wynagrodzeń zrezygnowały zwłaszcza duże firmy (-22 pp. )
„Odmrażania” gospodarki a subiektywna ocena sytuacji finansowej firm
„Odmrażanie” gospodarki a subiektywna ocena sytuacji finansowej firm 31 proc. firm uznaje, że ich sytuacja poprawiła się w wyniku „odmrażania” kolejnych gałęzi gospodarki w maju br. 49 proc. firm ocenia, że ich kondycja nie uległa zmianie w związku z „odmrażaniem” gospodarki. 10 proc. firm uznaje, że ich sytuacja pogorszyła się w związku z „odmrażaniem” gospodarki. Łączny udział firm, których sytuacja się poprawiła Łączny udział firm, których sytuacja się pogorszyła Ogółem 31% 10% Mikro 34% 14% Małe 27% 7% Średnie 35% 4% Duże 22% 14% Handel 27% 13% Produkcja 35% 10% Usługi 31% 9% 0% 20% 40% Znaczna poprawa sytuacji Bez zmian Znaczne pogorszenie sytuacji Źródło: PIE i PFR V fala badania (26 -29. 05. 2020). 60% 80% Poprawa sytuacji Pogorszenie sytuacji Odmowa odpowiedzi 100%
Spodziewany termin odbudowy sytuacji finansowej firmy 24 18 proc. firm deklaruje, że ich sytuacja finansowa odbudowała się do stanu sprzed pandemii. 24 proc. firm nie jest w stanie określić, kiedy nastąpi pełna odbudowa ich sytuacji finansowej – wskazując terminy dłuższe niż rok. Pytanie: Kiedy nastąpi odbudowa sytuacji finansowej firmy do stanu sprzed pandemii? N ie. . . 24% N a. . . 18% 6 proc. firm uznaje, że odbudowa ich sytuacji finansowej nastąpi w ciągu najbliższych trzech miesięcy. 10% 29 proc. podmiotów oczekuje odbudowania pozycji finansowej pod koniec 2020 r. (wrzesień-grudzień) 15 proc. firm uznaje, że odbudowa ich pozycji finansowej dokona się w pierwszych pięciu miesiącach 2021 r. 7% 2% 9% 6% 6% 3% 2% 1% июн-20 1% июл-20 авг-20 сен-20 Źródło: PIE i PFR V fala badania (26 -26. 05. 2020). окт-20 ноя-20 дек-20 янв-21 2% 1% фев-21 мар-21 апр-21 май-21
Dziękujemy za uwagę Więcej informacji udziela: Andrzej Kubisiak, Zastępca Dyrektora w Polskim Instytucie Ekonomicznym T: 512 176 030 M: Andrzej. Kubisiak@pie. net. pl
26
- Slides: 26