1 SOSYOLOJDE EN OK KULLANILAR TERMLER SOSYOLOJ Kelime

1

SOSYOLOJİDE EN ÇOK KULLANILAR TERİMLER SOSYOLOJİ: Kelime anlamı toplumbilimidir. Latince toplum anlamına gelen Socius ile Yunanca bilgi demek olan Logos sözcüklerinin birleşmesinden oluşmuştur. Sosyoloji sözcüğünü ilk kullanan Fransız sosyologu Auguste Comte (1798 1857)'dur. BİLİM OLARAK SOSYOLOJİ: Toplumların meydana gelişini, gelişmesini, toplum içinde farklı kesimlerde görülen sosyal olayları, sosyal olguları, sosyal kurumları, sosyal ilişkileri, sosyal yapı özelliklerini ve bu yapıda ortaya çıkabilecek değişme eğilimlerini ele alarak inceleyen bilim dalı. TOPLUM: Belli bir coğrafya parçası üzerinde yer alan, üyeleri arasında sıkı bir etkileşim ve işbölümü olan bir insan topluluğudur. 2

SOSYAL OLAY: Toplum içinde meydana gelen, başlama ve bitiş noktaları belirli olan birden fazla kişiyi ilgilendiren bir oluşum ve değişim. SOSYAL OLGU: Genellikle başlangıç ve bitiş zamanı bilinmeyen, nerede başlayıp nerede bitebileceği kesin olarak tespit edilemeyen bir sosyal oluşum ve değişim. Tek tek meydana gelen sosyal olayların genel bir ifade tarzıdır. Selma ile Mehmet'in evlenmesi bir sosyal olaydır. Ama tüm evlilik olaylarının hepsine birden evlenme denir. Bu ise sosyal olgudur. 3

SOSYAL KURUM: Birbirleriyle sosyal ilişki ve etkileşim halinde bir arada bulunan insanların, toplum içinde nasıl davranmaları gerektiğini ve bu davranışların kurallarını belirleyen, kişilere belli şekillerde davranışlarda bulunması için zorlayıcı etkide bulunan, aralarında birlik ve bütünlük olan, uyumlu ve örgütlü bütünlerdir. Aile, eğitim, din, hukuk, ekonomi, yönetim, devlet kurumları. SOSYAL İLİŞKİ: Birbirinden haberdar olan en az iki insan arasında belirli bir süre devam eden, anlamlı ve belirli amaçlar etrafında kurulan sosyal bağ. SOSYAL DEĞİŞME: Bir toplumda ekonomik büyüme ile birlikte sosyal, siyasi ve kültürel alanlarda bir ilerlemenin olması. 4

SOSYAL YAPI: İçinde sosyal ilişkilerin sosyal olayların meydana geldiği, sosyal grupların ve kurumların yer aldığı, nüfus ve yerleşim tarzının şekillendirdiği, toplumun şekil ve çevresi ile ilgili dış görünüşe sahip olan sosyal varlık. SOSYAL GRUP: Belli ortak özelliklere sahip, etkileşim ve ilişki içinde bulunan iki veya daha fazla kişinin meydana getirdiği göreli bir sürekliliği olan bireyler topluluğu. 5

SOSYAL DÜZEN: Bir toplumdaki üretim güçleri ve üretim ilişkileriyle din, hukuk, eğitim gibi kurumların karşılıklı bağımlılık içinde oluşturdukları uyumlu bir bütündür. Biraz daha genişletirsek Sosyoloji Toplumbilim değil Toplumbilimlerinden bir tanesidir. Bu doğrultu da SOSYOLOJİ: Toplum içindeki bireyi, grupları, kurumları, bunlar arasındaki ilişki ve etkileşimleri yine bunlardan ayrı veya müştereken kaynaklanan sorunları ve meseleleri bağlantılar kurarak inceleyen bir bilimdir. 6

Sosyoloji öteyi kurcalar. Görünenle birlikte görünenin ötesini merak eder. Sosyoloji ile ilgilenen kişideki en önemli özellik “mühayyile= hayal etme gücü” dür. Her toplumsal inceleme şu üç soruya cevap aramalı: 1. İnceleme konusu olan toplumun bir bütün olarak sosyal yapısı nasıldır? Bu yapının temel parçaları nelerdir ve bunlar birbirleriyle ne şekilde irtibatlıdır? 2. İnceleme konusu olan toplumun insanlık tarihindeki yeri nedir? İncelenen bir husus içinde cereyan ettiği tarih dönemine ne gibi bir tesirde bulunmuş veya o dönemden ne şekilde etkilenmiştir? 3. İnceleme konusu olan toplumda, inceleme döneminde yaşayan insanları kadınerkek çeşitli karakter dağılımı nasıldır? 7

SOSYAL YAPI I. Tanımı: Sosyal yapı, içinde sosyal ilişkilerin, sosyal olayların meydana geldiği, sosyal grupların, kurumların yer aldığı, nüfus ile yerleşim tarzının şekillendirdiği, toplumun şekil ve çerçevesi ile ilgili dış görünüşe sahip olan bir sosyal varlıktır. Sosyal yapının iki yönü vardır: 1. Kültürel (Manevi) Yapı: Toplumun sosyal ilişkiler ağı dediğimiz sosyal statüler, roller ve değer yargılarından oluşan yapısı 2. Fizik (Maddi) Yapı: Toplumun şekil ve çevresi olarak belirtilen dış görünüşünü oluşturan nüfusun yerleşim tarzı (köy - şehir) fiziksel yapısını oluşturur. Toplumdan topluma sosyal yapı farklı özellikler gösterir. 8

II - SOSYAL YAPI İLE İLGİLİ KAVRAMLAR A - SOSYAL İLİŞKİ: Birbirinden haberdar olan en az iki insan arasında belirli bir süre devam eden, anlamlı ve belirli amaçlar etrafında kurulan sosyal bir bağdır. M. Weber’e Göre Sosyal İlişkinin Özellikleri: 1. En az iki kişi arasında olmalı 2. Bir zaman sürecini içermesi 3. Kişi ya da grupların karşılıklı etkileşim içinde bulunmaları 4. Birbirlerinin varlığından haberdar olmaları 5. İlişkiler ortak bir anlam taşıması 6. İlişkide bulunan kişilerin birbirlerini içten karşılıklı bağ duymaları 9

Sosyal İlişki Çeşitleri: 1. Samimiyet Derecelerine Göre; a) Birincil İlişkiler: Daha çok cemaat tipi örgütlenmelerde görülen ve yazılı hale getirilmemiş ilişkilere dayanır. Daha çok örf ve adetler biçimindedir. Cemaat: Küçük veya büyük herhangi bir grubun üyelerinin, ayrı menfaatleri değil de, ortak hayatın temel şartlarını paylaşacak biçimde, şahsiyetlerinin bütünüyle katılarak bir arada yaşadıkları grup olarak tanımlanabilir. Özellikleri (Birincil İlişkiler) : - İlişkiler karşılıklı duygusal güven anlayışına, samimiyete dayalı yüze ilişkilerdir. - Yazılı kurallara bağlı değildir. - Sosyal etkileşim çok güçlüdür. - İlişkiler uzun sürelidir. - Daha çok küçük gruplarda (aile, arkadaşlık, köy, komşuluk) görülür. - Bütün toplumlarda görülebilir. 10

b) İkincil İlişkiler: Daha çok cemiyet tipi bir teşkilatlanmada (şirket, sendika, kentler vs. ) görülür. CEMİYET VEYA TOPLUM; başta kendini koruma ve varlığını sürdürme olmak üzere birçok temel çıkarlarını gerçekleştirmek için işbirliği yapan, arada sırada çatışmakla birlikte, belirli bir sürekliliği olup, belirli bir coğrafyada bulunan ve ortak kültüre sahip, az ya da çok müesseseleşmiş karmaşık bir münasebetler bütünüdür. Cemiyet, cemaatin büyümüş şeklidir. Tipik bir kültür etrafında toplanan, fertleri arasında karşılıklı bağlılık ve teşkilatlanmış ilişkiler bulunan sosyal gruplardır. Özellikleri (İkincil İlişkiler) : - İlişkiler resmidir. Duygusal iletişim çok zayıf - Yazılı kurallara bağlıdır. - Kısa sürelidir. - Sosyal etkileşim çok zayıftır. - Daha çok büyük gruplarda (şehir, şirket, resmi kurumlar) görülür. - Kitle iletişim araçlarının etkisi çoktur. 11

2. Sürelerine Göre; a) Tesadüfî (geçici): Kısa süreli ilişkiler. (Bir maçta bir araya gelen insanlar) b) Periyodik: Yılın belli zamanlarında kurulan ilişkiler. (Mevsimlik işçilerin ilişkisi) c) Sürekli İlişkiler: Çok uzun süreli ilişkiler. (Aynı köyde, şehirde oturan insanlar arasındaki ilişkiler gibi. ) B - SOSYAL STATÜ VE ROLLER: Statü: İnsanların toplum içindeki yerini ifade eden bir kavramdır. Statü, kişilerin çocuk, doktor, Müslüman, öğretmen, işveren, örneklerindeki gibi kim olduklarını belirtir, ona bir takım haklar sağlar ve yükümlülükler yükler. 12

Statü Çeşitleri: 1. Verilmiş (edinilmiş) Statü: Kişilerin yetenek ve becerilerine bakmadan ve onların bir çabası olmadan, kendileri dışındaki faktörler tarafından sağlanır. Yani kişi doğumuyla, cinsiyetiyle veya yaşıyla ilgili bu statüyü elde eder. Örneğin, Yaşlı, genç, kadın, erkek, siyah, beyaz. . . 2. Kazanılmış Statü: Kişilerin kendi çabaları sonucu elde ettikleri statüdür. Örneğin anne, baba, öğretmen rolü çok büyüktür ve çok çabuk değişebilir. Sosyal Prestij (İtibar): Bir bireye ya da kümeye (grup) başka birey ya da kümelerle, ilişkilerinde üstünlük sağlayan duruma denir. Doktorluk statü, doktorun sevilmesi, aranması durumuna prestij denir. 13

Statünün Özellikleri: 1. Her insan birden fazla statüye sahip olabilir. 2. Bazıları doğuştan bazıları sonradan kazınılır. 3. Bazıları doğumdan ölüme kadar değişmezken koşulları daha kolay değişir. 4. Her statü belli kurallara bağlıdır. 5. Statüler arası ilişkiler ağı vardır. 6. Toplumdan topluma değişiklik gösterebilir. Anahtar (Temel) Statü: Bireyin sahip olduğu statülerden toplum da en etkin olanına anahtar statü denir. Anahtar statü kişinin toplum içindeki kişiliğini belirler. Cumhurbaşkanı, General, Öğretmen, İmam genellikle kişinin diğer statülerine göre anahtar statü niteliği taşır. 14

Rol: Toplumun bireyden statüsüne uygun olarak beklediği davranışlar. Kişinin her taşıdığı statüye göre birçok rolleri vardır. Her rol, diğer rollerle olan ilişkilerinin derecelerine göre var olur ve anlam kazanır. Statünün dinamik yönüdür. Bir kimse hem öğretmen, hem sporcu hem parti üyesi olabilir. Rol Pekişmesi: Rollerin birbirini kolaylaştırması. Anaokulu öğretmeni Rol Çatışması: Bireyin sahip olduğu statülerine uygun rolleri arasında herhangi birine uygun davranışı yapacağına karar verememesi hali. Örneğin bir müdürün evde müdür rolüne devam etmesi, subayın evdekilere asker imiş gibi davranması. 15

C - SOSYAL DEĞERLER: Değerler, kişilerin düşünce, tutum ve davranışlarında birer ölçüt olarak ortaya çıkan ve sosyal yaşamın vazgeçilmez bir öğesini oluşturur. Değerler: Bir gruba ya da topluma üye olanların uymak durumunda oldukları genelleşmiş ahlaki inançlardır. Neyin iyi, güzel ve doğru; neyin kötü, çirkin ve yanlış olduğunu gösteren kriterlerdir. Sosyal Değer Çeşitleri: 1. Pratik Değer: Bir toplumun üyelerini bir arada tutmaya yönelik inançlar. Bu değerler kişiler arasında birlik ve dayanışmayı bozacak eğilim ve davranışları kötülerken, toplumun ihtiyaçlarını giderecek davranışları özendirir. 16

2. İdeal Değer: İnsanın iradesi neler yapması gerektiğine ilişkin davranış modelleri önerir. Çoğuna uymak günlük yaşamda mümkün olmasa da önemleri büyüktür. Çünkü insanları bencillikten kurtarır, toplum sorunlarıyla ilgilenmeye, yüksek ahlaki değerler edinmeye özendirir. 3. Egemen Değer: Özgürlük, bağımsızlık, yoksulları korumak, namuslu olmak gibi tüm toplumca benimsenmiş ve korunan, uzun zamandan beri varlığını sürdüren değerler. 17

Özellikleri (Sosyal Değerler) : - Toplum fertlerinin ortak duygu ve düşüncelerini yansıtırlar. - Toplumun birliğini güçlendirirler. - Toplumsal kurallara temel oluştururlar. - Zorlayıcıdırlar. - Toplumda kuşaktan kuşağa aktarılırlar. - Ahlaki, dini inanç ve ilkelere dayanırlar. - Toplumdan topluma değişirler. - Zamanla aynı toplumda değişebilirler. 18

D - SOSYAL NORMLAR: Bir toplumda insanları belli olaylar karşısında nasıl davranmaları gerektiğini belirleyen öyle davranmaya zorlayan kurallara sosyal norm denir. 1. Yazılı (Resmi) Normlar: Kanunlar, tüzükler, yönetmelikler gibi devletin yetkili organlarınca düzenlenip, uygulamaya konan, gerektiğinde değiştirilen, devletin ve sosyal düzenin korunmasını ve devamını amaçlayan normlardır. Uymayanlar maddi ve bedeni cezaya çarptırılır. Hukuk kuralları gibi 2. Yazısız (Resmi Olmayan) Normlar: Bireyler arasındaki ilişkilerin düzenlenmesinden doğan töre, adet, gelenek, görenekler, din kuralları, görgü kuralları gibi yazılı olmayan normlardır. Yaptırmaları mesnevidir. 19

Örf (Töre): Toplum yaşamında yararlı ve gerekli olduğuna ortaklaşa inanılan; kimi yerde yasa ve ahlakın yerine geçebilen, yaptırım gücü (kanun veya norm şeklinde) olan kurallara örf veya töre denir. Adet: Halk tarafından alışılmış ve yaygın olarak kullanılan davranış şekilleri. Bayramda akraba ve ahbap ziyaretleri yapmak Gelenek: Bir toplumda, eskiden kalmış olmaları dolayısıyla saygın tutulup kuşaktan kuşağa geçen kültür mirasları, alışkanlıklar bilgiler ve davranışlar. Görenek: Bir şeyi görülebildiği gibi yapma alışkanlığı. Uyulması için yaptırımı bulunmayan, ya da çok az olan davranış öğeleridir. 20

Din Kuralları: İnsanların Tanrıyla veya diğer insanlarla ilişkilerini düzenler. Sevap ve günah gibi yaptırım çeşitleri vardır. Ahlâk Kuralları: İnsanların kendi nefislerine karşı vazifelerini ve diğer insanlarla ilişkilerinde nasıl davranmaları gerektiğini belirten kurallar. Görgü Kuralları: Örf ve adetlerin basit biçimi. Bir kimsenin belli bir olayda nasıl davranması gerektiğini gösterir. Bir toplantıda konuşurken, bir davette yemek yerken bir törene katılırken nasıl davranırız? Hukuk Kuralları: Kişiler arası ve kişi ile toplum arası ilişkileri düzenleyen, maddi yaptırım olan bu nedenle uyulması zorunlu kurallar. 21

Sosyal Normların Özellikleri - Sosyal değerlerin somut şeklidir. - Toplumun düzen ve devamlılığını sağlar. - Toplumsal kontrolü sağlarlar. - Toplumsal süreç içinde veya merkezi otoritece oluşturulabilir. - Bireylerin davranışlarını sınırlayan emir, yasaklardır. - Toplumdan topluma veya zamanla değişir. - Uymayanlar toplumca cezalandırılır, zorlayıcıdır. - Çoğunluğun sosyal normlara uyması sosyal bütünleşmeye, uymaması ise sosyal çözülmeye neden olur. 22

E - SOSYAL KONTROL Bireylerin veya sosyal grupların sosyal düzeninin gereklerine uygun biçimde davranmalarını sağlamaya yönelik önlemlerin tümü. Sosyal kontrol, grup ve toplumun, kişinin davranışlarını sınırlandırması ve bu sınırlandırma yoluyla sosyal değerleri benimsemesinin sağlanması demektir. Özellikleri: - Kaynağı sosyal yaşamdır ve her toplumda görülür. - Toplumun düzeni ve devamını sağlar. - Her türlü sosyal ilişkiyi kapsar. - Bireylerin toplumsallaşmasını sağlar. - Birey örnek davranış kalıplarını öğrenir ve taklit yoluyla kazanılır. - Toplumdan topluma veya aynı toplumda da değişir. - Toplumsal norm ve değerleri araç olarak kullanır. 23

III. SOSYAL OLAY VE OLGU: Sosyal Olay: Toplum içinde meydana gelen, başlama ve bitiş noktaları belli olan ve birden fazla kişiyi ilgilendiren oluşum ve değişim. Sosyal Olgu: Genellikle başlangıç ve bitiş zamanı bilinmeyen nerede başlayıp nerede bitebileceği kesin olarak tespit edilemeyen bir sosyal oluşum ve değişim. 24

IV. SOSYALLEŞME: Bireyin toplumsal etkileşim sonucu o toplumun kültür, davranış, düşünme biçimlerini kazanma süreci. V. ANOMİ: Düzensizlik ve kuralsızlık. VI. SOSYAL DAYANIŞMA: Grup içindeki bireylerin diğer bireylerle uyumlu ilişkilere girmesi ile ortaya çıkan durum. 25

SOSYAL GRUPLAR A. Tanımı: Belirli bir süre içinde, belli hedeflere ulaşmak için, belli rolleri paylaşarak sosyal ilişkileri devam ettiren bir çok kişinin meydana getirdiği bireyler topluluğu. 26

B. Özellikleri ve Fonksiyonları 1 - Grup üyelerinin ortak bir amaca sahip olması 2 - İki veya daha fazla kişiden oluşması 3 - Üyelerin karşılıklı sosyal ilişkide bulunması 4 - Göreli bir sürekliliğin bulunması 5 - Grup üyeleri arasında işbirliği ve iş bölümü vardır. 6 - Grubun bireylerin beklentilerine cevap vermesi 7 - Grup bireyleri arasında biz bilincinin olması 8 - Grup üyeleri arasında rol ve statü dağılımı vardır. 9 - Grup üyelerine baskı yapar ve yol gösterir. 10 - Yapı ve fonksiyon bakımından zamanla değişir. 11 - Bireyi sosyalleştirir, tutumları değiştirir, pekiştirir. 12 - Grup birey için bir güvencedir. 13 - Grup, işlevini yerine getirdiği sürece vardır. 14 - Kültür grup aracılığıyla nesilden nesile aktarılır. 27

C. SOSYAL GRUP ÇEŞİTLERİ 1 - Grup Üyelerinin Sayısına Göre a) Büyük Grup: Üye sayısı çok olan, ilişki ve etkileşimleri daha sınırlı ve resmi olan gruplardır. İkincil ilişkiler hakimdir. Şehir gibi gruplardır. b) Küçük Grup: Üye sayısı sınırlıdır ve ilişkiler yüzyüze (birincil) dir. Köy, aile gibi 28

2 - Grubun Süresine Göre: a) Geçici Gruplar: Belli bir iş yapmak veya belli bir amacı gerçekleştirmek üzere bir araya gelen kişilerden oluşur. Bunun için kısa ömürlü ve geçicidirler. Mevsimlik işçi, izciler grubu. b) Sürekli Gruplar: Genellikle grup üyelerinin ömürlerinden daha uzundur. Millet, aile, köy, şehir, gruplar 29

3 - Bireyin Gruba Katılışına Göre: a) Resmi Gruplar: Yetkili organlarca oluşturulmuş ve önceden belirlenmiş yasa, tüzük, yönetmelik gibi hukuk kurallarına göre düzenlenmiş gruplar. (Milli eğitim de çalışan grup ) b) Resmi Olmayan Gruplar: Kanun ve yönetmelikler yerine grup üyeleri tarafından geliştirilen kurallara göre var olan gruptur. Genellikle küçük gruplardır. Aile, arkadaş grupları, imece (bir örgütte kendiliğinden doğmuş yardımlaşma şekli), klik-hizip (bir örgüt düşünce ve davranış bakımından ayrılık gösteren küçük gruplaşma) gibi. . . c) Bireyin Kendi İradesiyle Katıldığı Grup: Gruba girip çıkmanın serbest olduğu gruplardır. (Arkadaşlık, kulüp, dernek grupları) d) Bireyin İrade Dışı Katıldığı Grup: Bireyin doğal yolla katıldığı gruptur. Aile millet, kastlara bireyler doğal yolla 30 katılırlar. (Türk veya Fransız olmak kişinin ömrü boyu devam eder. )

4 - Sosyal İlişki Tiplerine Göre: a) Birincil Gruplar: Üyeleri arasında birincil (yüz yüze, samimi) ilişkilerin olduğu gruptur. (Aile, arkadaşlık, komşuluk) b) İkincil Gruplar: Üyeler arasında ikincil ilişki bulunan, bu ilişkilerin yasa, yönetmeliklerle belirlendiği gruplardır. Üyeler arsındaki ilişkilerde çıkar duygusu egemendir. (Dernekler, sendikalar, siyasi gruplar gibi. . . ) 5. Ferdinan Tönnies’in Grup Sınıflaması a. Cemaat: Zaman içerisinde yavaş meydana gelen, bireyleri arasında duygu ve düşünce birliği olan insan topluluğudur. Irk, etnik köken ve kültür bakımından farklılaşmış kişilerden meydana gelirler. Cemaat üyeleri arasında sıcak, samimi, yürekten, duygusal ilişkiler vardır. Aile, akrabalık, klan gibi kana bağlı; komşuluğa dayanan köy gibi yere bağlı, düşünce ve duygu benzerliğine dayalı topluluklar cemaate 31 örnek verilebilir.

b. Cemiyet: Irk, etnik köken, sosyo ekonomik statü ve kültürce farklılaşmış topluluklardır. Cemiyetler kişisel olmayan, soğuk, rasyonel ve özgür ilişkiler üzerine kuruludur. Sanayi ve ticaret işletmeleri, baskı grupları, şehirler gibi örnekler. . Cemaat-Cemiyet Özellikleri - Cemaat (Topluluk) - Cemiyet (Toplum) - Ortak mülkiyet - Ortak irade - Bireysel irade var - Üyelerin kişiliği yok - Birey çıkarları - Toplum çıkarları - İdeoloji - İnan - Din - Töre, adet - Kamuoyu - Moda, geçici arzular - Sözleşmeli dayanışma - Doğal dayanışma - Bireysel mülkiyet 32

6. Durkheim’in Toplum Sınıflaması: a. Mekanik Dayanışmalı Toplum: • Bireysel bilinçler birbirine benzer, bireyin kişiliği yoktur. Toplum önemlidir. • Bağlılık benzerlikte doğan sempati bağlılığıdır. • Dayanışma tam bir benzeşme ve uyum içinde ortaya çıkar. Dayanışma, insanların birbirine benzediği oranda artar. Dayanışma inorganik varlıkların molekülleri arasındaki dayanışmaya benzetildiğinden mekanik dayanışma denir. • Nüfus az işbölümü yok, homojen geleneksel 33

b. Organik Dayanışmalı Toplum: • Toplumsal işbölümü gelişmiş ve bireylerarası, farklılaşma artmıştır. Bireysel farkları doğurur. • Dayanışma işbölümüne dayanan, başkalarının bizi tamamladığı dayanışmadır. Bu dayanışmada bireysel farklılıklarını kazanırlar. Gelişmiş hayvanların organları arasındaki dayanışmayı hatırlattığı için organik dayanışma denir. • Nüfus artmış, bireycilik, ihtisaslaşma artmış, din evrenselleşmiş, evrensel değerler gelişmiş yerel bağlar zayıflamıştır. 34

IV. Grup Dışındaki Topluluklar: A. Kalabalık (Yığın) : Aralarında fiziki yakınlık bulunmalarına rağmen, karşılıklı ilişkiler, birleştirici, bütünleştirici bağlan bulunmayan veya yüzeysel ilişki ve geçici bir süre için birbirine bağlanan insan birimleridir. Rastlantı sonucu oluşurlar. Durakta otobüs bekleyenler, yangını seyredenler. • Kalabalıklar (sıradan kalabalık. • İzleyiciler (dinleyici, seyirciler) • Gösteri Toplu • Etkin kalabalıklar 35

B. Sosyal Kategori: Ortak niteliklere sahip olan, fakat aralarında hiçbir ilişki olmayan kişilerin oluşturduğu bir bütündür. Örneğin öğrenciler, taksi şoförleri, memurlar, yaşlılar. Kategori Şekilleri 1. Kitle: Ortak sosyal niteliklere sahip olan insanların oluşturduğu, (fiziksel yakınlıkları bulunmayan) kategoridir. Aynı gazeteyi okuyanlar, aynı futbol takımını tutanlar. 2. Sosyal Sınıf: Aynı hayat tarzına sahip, gelir, eğitim-öğretim, kültür ve meslek gibi çeşitli özellikler bakımından birbirine benzeyen insanların oluşturdukları kategoridir. Örneğin işçi, işveren, köylü. 3. Azınlık: Bir topluma egemen olanların yararlandığı haklardan (belirgin farkları nedeniyle) yararlanamayan insanların oluşturduğu bir kategoridir. Batıdaki Türkler 36