1 SERMAYE PYASASI KURULU YEN TRK LRASINA GE

1

SERMAYE PİYASASI KURULU “YENİ TÜRK LİRASINA GEÇİŞ VE SERMAYE PİYASALARI” 08. 07. 2004 www. spk. gov. tr 2

Yeni Türk Lirasına Geçiş Sürecinde Çalışma Yöntemi www. spk. gov. tr • Merkez Bankasının koordinatörlüğünde üç teknik alt komite oluşturulmuştur: - Şirketler - Muhasebe - Bilgi İşlem • Alt komitelerin koordinasyonlarını sağlamak üzere bir üst komite bulunmaktadır. • Kurulumuz tüm komitelerde aktif olarak yer almaktadır. • Çalışmalarda İMKB, İAB, Takasbank, VOBAŞ ve MKK ile yakın işbirliği yapılmaktadır. 3

Mevzuatla İlgili Çalışmalar • YTL Kanununa göre; “Kanunlarda ve diğer mevzuatta, idari işlemlerde, yargı kararlarında, her türlü hukuki muamelelerde, kıymetli evrak ve hukuki sonuç doğuran diğer belgeler ile ödeme ve değişim araçlarında TL veya Liraya yapılan atıfların Taslakta belirtilen değişim oranında YTL’ye yapılmış varsayılacağı” ifade edilmiştir. • Dolayısıyla, mevzuatta TL olarak öngörülmüş tutarlarla ilgili olarak doğrudan bir değişiklik yapılmasına gerek bulunmamaktadır. www. spk. gov. tr 4

Mevzuatla İlgili Çalışmalar • Halka açık şirket hisselerinin nominal değeriyle ilgili özel bir durum bulunmaktadır. • Türk Ticaret Kanunu’nun 399’uncu maddesinde “Hisse senetlerinin itibari kıymeti en az beş yüz liradır. Bu kıymet ancak yüzer lira olarak yükseltilebilir” hükmü yer almaktadır. • Uygulamada şirketler hisse senetlerinin nominal değerlerini genellikle 1. 000 TL olarak belirlemektedir. • Dönüşüm sonrasında; 1. 000 TL = 0, 1 Yeni Kuruş veya = 0, 001 Yeni Türk Lirası olacaktır. www. spk. gov. tr 5

Mevzuatla İlgili Çalışmalar www. spk. gov. tr • Kanunun 2’nci maddesinde yer alan hüküm dolayısıyla bir tereddüt ortaya çıkmıştır. “Yeni Türk Lirası cinsinden yapılan işlemlerde yarım Yeni Kuruşun üzerindeki değerler bir Yeni Kuruşa tamamlanır; yarım Yeni Kuruş ve altındaki değerler dikkate alınmaz ” • Ancak, Kanunun gerekçesinden de anlaşıldığı üzere, bu hükmün amacı ödemeye olanak verecek madeni para bulunmaması ile ilgili sorunu çözmek olup, sadece en son aşamada yapılacak ödeme işlemlerinde yuvarlama yapılması öngörülmüştür. • Madde, sadece yuvarlamanın ne şekilde yapılacağını belirlemekte, mal ve hizmet fiyatlarının 1 Yeni Kuruşun altında küsuratlarla belirlenmesine ilişkin bir sınırlama 6 getirmemektedir.

Mevzuatla İlgili Çalışmalar • Aynı durum İMKB’ye kote olan hisse senetleri için de geçerlidir. • Hisse senetleri fiyatları 0, 1 Yeni Kuruş olarak gösterilebilecek ve hisse senetlerinin yok sayılması ya da yatırımcıların herhangi bir haklarını kaybetmeleri gibi bir durum söz konusu olmayacaktır. • Mevcut durumda da tedavülde bulunan en küçük para birimi 50. 000 TL’dir (25. 000 Liralık madeni paralar 23. 02. 2004 tarihinden itibaren tedavülden kaldırılmıştır) www. spk. gov. tr 7

Mevzuatla İlgili Çalışmalar • Ancak, en küçük para biriminin 1 Yeni Kuruş olduğu bir ortamda hisse senetlerinin itibari değerlerinin 0, 1 Yeni Kuruş olarak belirlenmesi, hisse senetleri fiyatlarının takibinde ve hisse senetleri üzerindeki haklarla ilgili işlemler ve hesaplamalarda sorunlara yol açabilecektir. • Bu doğrultuda, Türk Ticaret Kanunun 399’uncu maddesinde hisse senetlerinin itibari kıymetinin en az beş yüz lira olduğu şeklindeki hükmün günümüz koşullarına uydurulması üzerinde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ile birlikte çalışılmış ve bu konuda bir Kanun tasarısı hazırlanmıştır. www. spk. gov. tr 8

Mevzuatla İlgili Çalışmalar • • www. spk. gov. tr Türk Ticaret Kanunu Değişiklik Taslağı Hisse senetlerinin asgari itibari değerinin 1 Yeni Kuruş olarak belirlenmesi ve bunun katları olarak artırılabilmesi öngörülmektedir. Hisse senetlerinin itibari değeri on bin Lira ve katları şeklinde olmayan anonim şirketler için 5 yıllık intibak süresi öngörülmüştür. Şirketlerin 1 Yeni Kuruştan daha düşük değere sahip hisse senetleri birleştirilebilecektir. Örneğin; 0, 1 Ykr değerine karşılık gelen 10 adet hisse senedi, 1 Ykr değerine karşılık gelen 1 adet hisse senedine dönüştürülecektir. 9

Mevzuatla İlgili Çalışmalar • Şirket Yönetim Kurulları intibak ile ilgili yöntemleri uygulamakla yükümlüdür. • 2009 yılına kadar geçiş süreci öngörülmüştür. • İntibak süresinde hisse senetlerine bağlı tüm haklar kanun güvencesindedir. • Yeni sisteme geçişin yaratacağı etki çok küçük düzeyde kalacaktır. İMKB’deki minimum işlem miktarı 1. 000 adet hisse senedidir. Genellikle yatırımcıların sahip oldukları hisse senedi adedi 1. 000 adetten daha fazladır. www. spk. gov. tr 10

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası • Yeni yapı İMKB piyasaları üzerinde etki yaratacaktır. Hisse Senetleri Piyasası Tahvil ve Bono Piyasası Vadeli İşlemler Piyasası • Bu çerçevede gerekli düzenlemeler İMKB tarafından yapılmıştır. www. spk. gov. tr 11

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Hisse Senetleri Piyasası • Fiyat - Mevcut yapıda 1000 TL nominal değerli hisse senedi için ilan edilen piyasa fiyatı, yeni yapıda 1 YTL nominal değerli hisse senedi için ilan edilecektir. - En küçük para biriminin 1 Yeni Kuruş (Ykr) olması ve kuruşla ifade edilebilen fiyat adımlarının gerekliliği nedeniyle fiyat gösteriminde iki de Yeni Kuruş hanesi bulunacaktır. www. spk. gov. tr 12

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Hisse Senetleri Piyasası • Fiyat Adımı yılından itibaren uygulanacak olan YTL yapısındaki baz fiyat ve fiyat adımları tablosu aşağıdaki şekildedir: Baz Fiyat Aralığı TL 10 -2, 500 2, 525 -5, 000 5, 050 -10, 000 10, 100 -25, 000 25, 250 -50, 000 50, 500 -100, 000 101, 000 -250, 000 252, 500 -500, 000 505, 000 ve üzeri www. spk. gov. tr Baz Fiyat Aralığı YTL 0, 01 - 2, 50 2, 52 – 5, 00 5, 05 – 10, 00 10, 10 – 25, 00 25, 25 – 50, 00 50, 50 – 100, 00 101, 00 – 250, 00 252, 50 – 500, 00 505, 00 ve üzeri Fiyat Adımı TL 10 25 50 100 250 500 1, 000 2, 500 5, 000 Fiyat Adımı YTL 0, 01 0, 02 0, 05 0, 10 0, 25 0, 50 1, 00 2, 50 5, 00 13

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Hisse Senetleri Piyasası • İşlem Birimi - Mevcut yapıda “ 1. 000 TL (nominal) = 1. 000 adet = 1 lot” eşitliğine göre var olan düzenlemeler, yeni yapıda “ 1. 00 YTL (nominal) = 1 adet = 1 lot” eşitliğine uygun olarak değiştirilecektir. • Böylece, Hisse Senetleri Piyasasında fiyat, 1 YTL nominal değer bazında ilan edilecektir. www. spk. gov. tr 14

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Hisse Senetleri Piyasası • Farklı nominal değer ya da yüksek piyasa fiyatına sahip olan; - Petrokent A. Ş. - T. İş Bankası A. Ş. Kurucu - T. İş Bankası A. Ş. A ve B tertibi hisse senetleri için gerekli düzenlemeler yapılmıştır. www. spk. gov. tr 15

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Hisse Senetleri Piyasası • Endeks İMKB endekslerinde, sürekliliğin sağlanması bakımından şu aşamada herhangi bir değişiklik yapılmaması, dolayısıyla endeksin mevcut basamak sayısı ile hesaplanmaya devam edilmesi öngörülmemektedir. www. spk. gov. tr 16

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Hisse Senetleri Piyasası Son iki işlem günü • Takas sürecinde herhangi bir olumsuzluk yaşanmasını önlemek ve borsa üyelerinin geçiş sonrası test çalışmaları ile birlikte yıl sonu işlemlerini sağlıklı bir şekilde yürütmelerine imkan tanımak amacıyla 2004 yılının son iki işlem günü olan 30 ve 31 Aralık 2004 tarihlerinde İMKB Hisse Senetleri Piyasasında işlem yapılmayacaktır. www. spk. gov. tr 17

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Tahvil ve Bono Piyasası • Fiyat - Hazine tarafından yapılacak ihalelerde 100 YTL üzerinden teklif verileceği açıklamasına paralel olarak, YTL’nin kullanılması ile birlikte DİBS fiyatları 100 YTL nominal üzerinden hesaplanacaktır. - Fiyatlarda virgülden sonra üç basamak kullanılacaktır. www. spk. gov. tr • Emir Büyüklükleri - Kesin Alım Satım Pazarı ve Repo Ters Repo Pazarına iletilebilecek en düşük ve en yüksek emir büyüklükleri de Pazar bazında belirlenmiştir. Tutarlar mevcut durumda yeterince büyük olduğu için yapılan belirleme 6 sıfırın atılmasından ibarettir. 18

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Tahvil ve Bono Piyasası • Teminat Sistemi - Üyelerin mevcut banka teminat mektuplarının tamamının (süreli ve süresiz; TL ve yabancı para cinsinden) 2005 yılı boyunca değiştirilmesi istenecektir. • Açık İşlemler - İMKB Tahvil ve Bono Piyasasında 01. 2005 tarihi itibariyle borç/alacak bakiyeleri YTL’ye çevrilecektir. www. spk. gov. tr 19

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Vadeli İşlemler Piyasası • Fiyat - Döviz Vadeli İşlemlerinde virgülden sonra 3 hane olacak şekilde fiyat ve kotasyon girişi yapılacaktır. • Fiyat Adımı -Yeni Fiyat Adımı: 0, 001 YTL • Teminatlar - Teminatlar ve piyasa fiyatındaki değişime göre teminat tutarlarının güncellenmesi sonucu ortaya çıkacak kar/zararlar virgülden sonra iki hane olacak şekilde değerlenecek ve hesaplara yansıtılacaktır. - Takasbank nezdinde tutulmakta olan üyelik ve işlem teminatlarına ilişkin gerekli düzenlemeler yapılmıştır. www. spk. gov. tr 20

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası Bilgisayar Sistemleri Kurulumuz tarafından İMKB’den; • YTL’ye uyum konusunda Borsa bünyesindeki sistemlere ilişkin gerekli çalışmaların üyelerle koordineli bir şekilde titizlikle yürütülmesi, • Yeni Türk Lirasına uyum konusundaki çalışmaların 08. 10. 2004 tarihine kadar tamamlanarak, en geç 09– 10. 2004 tarihinde bilgisayar sistemlerinde konuya ilişkin testlerin yapılması ve test sonuçlarının Kurulumuza 5 iş günü içerisinde iletilmesi, • Ortaya çıkan ve çıkabilecek sorunlar hakkında Kurulumuza bilgi verilmesi, talep edilmiştir. www. spk. gov. tr 21

İMKB Takas ve Saklama Bankası (Takasbank) A. Ş. • Takasbank, İMKB kapsamındaki sistemlerde gerekli değişikliklerin yapılmasıyla ilgili olarak İMKB ile birlikte çalışmaktadır. • İMKB Hisse Senetleri Piyasasında 30 -31. 12. 2004 tarihleri arasında işlem yapılmayacaktır. • Takasbank’tan, YTL’ye uyum çalışmalarını İMKB için belirtilen aynı tarihlere kadar (08. 10. 2004) üyelerle birlikte koordineli bir şekilde çalışarak tamamlaması ve bilgisayar sistemlerinde gerekli testleri yaparak Kurulumuza bilgi vermesi istenmiştir. www. spk. gov. tr 22

İstanbul Altın Borsası (İAB) İstanbul Altın Borsası bünyesinde; • Kıymetli Madenler Piyasası (Altın, gümüş, platin) • Vadeli İşlemler Piyasası (Altın üzerine düzenlenmiş vadeli işlem ve opsiyon sözleşmeleri) • Kıymetli Madenler Ödünç Piyasası (Altın, gümüş, platin işlemleri ve bu işlemleri temsilen piyasa tarafından çıkarılan sertifikaların alım satım işlemleri) yer almaktadır. www. spk. gov. tr 23

İstanbul Altın Borsası (İAB) • İAB’de işlemlerin TL tutarlarının yanı sıra döviz cinsinden de yapılıyor olması ve TL işlemlerin büyük tutarlı olması sebebiyle, İAB YTL’ye geçiş sürecinden daha az etkilenecektir. • Kurulumuz tarafından İMKB için olduğu gibi İAB’den de, YTL’ye uyum çalışmalarını aynı tarihlere kadar (08. 10. 2004) tamamlaması ve bilgisayar sistemlerinde gerekli testlerin yapılarak Kurulumuza bilgi verilmesi talep edilmiştir. • Ayrıca, yeni sisteme geçişle birlikte gerekli olacak değişikliklerin İAB’ce belirlenerek Borsa üyelerine duyurulması istenmiştir. www. spk. gov. tr 24

İlgili Kuruşlardan Talep Edilen Çalışmalar • Sermaye piyasasında faaliyet gösteren, - Aracı Kuruluşlar - İMKB Şirketleri - Yatırım Fonları - Bağımsız Denetim Şirketleri tarafından, içerikleri Kurulumuzca hazırlanan, “Aylık Durum Formları” “Özet Formlar” doldurulması talep edilmiştir. www. spk. gov. tr 25

İlgili Kuruşlardan Talep Edilen Düzenlemeler www. spk. gov. tr Özet Formların İçeriği • Şirkette YTL Projesi için yetkilendirilmiş kişi var mı? - Yetkili kişilere ilişkin bilgiler • YTL Projesi için genel iş planı var mı? - Cevap “Hayır” ise iş planı oluşturma hedef tarihi? • Dışarıdan temin edilen uygulamalar (yazılım) için ilgili firmalarla YTL geçişine uygun anlaşmalar yapıldı mı? - Cevap “Hayır” ise konuya ilişkin bir açıklama • Muhasebe dahil Kurum içi işlemlerinizi YTL’ye uygun hale getirdiniz mi? • YTL Geçişi konusunda varsa SPK’ya iletmek istediğiniz 26 öneri/sorunlarınız?

İlgili Kuruşlardan Talep Edilen Düzenlemeler Aylık Formların İçeriği • Şirketin sermaye piyasalarına ve diğer bilgisayar uygulamalarına yönelik analiz geliştirme – tamamlama tarihleri, gerçekleşme yüzdesi ve test tamamlama tarihleri www. spk. gov. tr 27

İlgili Kuruşlardan Talep Edilen Düzenlemeler Formların takibi ile ilgili olarak aşağıda yer alan kuruluşlar koordinatör olarak görevlendirilmiştir: • • www. spk. gov. tr TSPAKB İMKB Takasbank Bağımsız Denetim Derneği → Aracı Kuruluşlar → Borsaya kote olan şirketler → Yatırım Fonları → Bağımsız Denetim Şirketleri 28

İlgili Kuruşlardan Talep Edilen Düzenlemeler • Formlar, her ayın ilk iki işgünü içerisinde koordinasyonu yürüten kuruluşlara gönderilecek ve bu kuruluşlar konuyla ilgili olarak bir değerlendirme raporu hazırlayacaklardır. • Değerlendirme raporları her ay 10 gün iş günü içinde Kurulumuza gönderilecek, Kurulumuz gereken tedbirleri alacaktır. www. spk. gov. tr 29

Yatırım Fonları Fiyatlar ve Hesaplanma Şekilleri • Fiyatların gösterimi konusunda sektörde farklı görüşler söz konusudur: 37, 663218 YTL veya 37 YTL 66, 3218 YKr www. spk. gov. tr • Bankalar Birliği uygulamada birliğin sağlanması için tek bir yöntemin seçilmesini önermektedir. • Birim pay değerleri Kuruş cinsinden 6 haneye kadar hesaplanacaktır. • Yeni nominal değer 1 Ykr olacaktır. (Bugünün 10. 000 TL’si ile aynı) • Mevcut durumda olduğu gibi, yuvarlama ile ilgili 30 olarak bir sorun yaşanmayacaktır.

Yeni Kuruluşlar • Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası A. Ş. (VOBAŞ) Borsa şu an faaliyette olmamakla beraber, 2005 yılından önce faaliyete geçmesi planlanmaktadır. • Merkezi Kayıt Kuruluşu(MKK) 2005 yılından önce kaydi sisteme geçilmesi planlanmaktadır. • Her iki kuruluştan da bilgisayar sistemlerini YTL’ye uyumlu hale getirmeleri ile ilgili olarak Kurulumuz tarafından belirlenen esaslar çerçevesinde İMKB ve Takasbank ile birlikte çalışmaları talep edilmiş olup, çalışmalar Kurulumuzca da izlenmektedir. www. spk. gov. tr 31