1 sayl Protokolun 1 ci maddsi zr mdaxilnin

1 saylı Protokolun 1 -ci maddəsi üzrə müdaxilənin əsaslandırılması Təlimçi Sadiq Bağırov 2016

Qəbuledilənlik və mahiyyət yoxlaması üzrə test 1. Şikayətin qəbuledilənlik şərtlərinin yoxlanılması (formallığa riayət olunubmu? ) 2. Müdaxilə baş veribmi? 3. Mahiyyət üzrə test

Şikayətin qəbuledilənlik şərtləri 1. Prosedur şərtlərin testi; 2. Məhkəmənin yurisdiksiyasına dair test; 3. İlkin mahiyyət testi

Prosedur şərtlərinin testi 1. Daxili hüquq müdafiə vasitələrinin tükədilibmi; 2. 6 aylıq müddətə riaəyət olunubmu? 3. Anonim müraciət; 4. Gərəksiz şikayət; 5. Digər beynəlxalq qurumlarda şikayət araşdırılırmı? 6. Şikayət hüququndan sui-istifadə edilibmi?

Məhkəmənin yurisdiksiyasına dair test 1. Ratione personae 2. Ratione loci 3. Ratione temporis 4. Ratione materia

Səthi mahiyyət testi 1. Açıq aydın əsassız şikayət; 2. Əhəmiyyətli ziyan testi (Adrian Mihai Lonescu vs. Romania-90 Avro; Korolev vs. Russia – 0. 5 Avro)

Müdaxilə baş veribmi? 1. Müdaxilə nədən ibarətdir? 2. Müdaxiləyə 1 saylı Protokolun 1 -ci maddəsinin hansı bəndi əsasında baxılmalıdır?

Müdaxilənin mahiyyəti üzrə araşdırma 1. Müdaxiləni zəruri edən ictimai maraq mövcud olubmu? (Qanuni məqsəd) 2. Müdaxilənin əsasları qanunda nəzərdə tutulubmu? (Hüquqi müəyyənlik) 3. Proporsionallıq gözlənilibmi?

Müdaxiləni zəruri edən ictimai maraq - Sosial ədalətin möhkəmlənməsinə yönələn siyasətin həyata keçirilməsi (Ceyms və başqaları BKya qarşı) - Ədalət mühakiməsinin ahəngdar işinin təmini (Stefanov Bolqarıstana qarşı) - Ətraf mühitin mühafizəsi (Çasanyu Fransaya qarşı) - İqtisadi təhlükəsizliyin təmin edilməsi (AGOSİ Birləşmiş Krallığa qarşı iş) Və s.

Müdaxilə qanunda nəzərdə tutulubmu? - demokratik cəmiyyətdə heç bir qanunsuz qərar heç bir şəraitdə hüquqa uyğun sayıla bilməz (İatridis işi); - dövlətin hərəkətləri daxili qanunvericilik normalarına uyğun olmalı; - əlçatan olmalı; - kifayət qədər aydın ifadə edilməli, nəticələri öncədən görülən olmalı; - qanun anlayışının mühüm tələblərinə cavab verməlidir; - daxili qanunvericilik normasına əsaslanmaq yetərli deyil, həm də ədalətli və müvafiq prosessual qayda mövcud olmalıdır, yəni şikayət edilən tədbir müvafiq hakimiyyət orqanı tərəfindən müəyyən edilməli, icra olunmalı və qanunsuz olmamalıdır (Hentrix işi). - Qanun müdafiə vasitələrindən istifadə imkanı tanımalıdır

Proporsionallıq gözlənilibmi? - Qarşıya qoyulan məqsədlə həyata keçirilən tədbir arasında mütənasiblik varmı; - Tədbir şəxsi həddən artıq ağır yükləyirmi? - Kompensasiya bazar qiymətlərinə uyğundurmu? (Bazar qiymətlərinə uyğunluq hər bir harda mütləq şərt deyil – Çasanyu Fransaya qarşı) - Vergiqoyma tədbirləri

Ceyms Birləşmiş Krallığa qarşı iş (1986) - mülkiyyətin bir şəxsdən digərinə məcburi verilməsi qanuni məqsəd daşıya, yəni cəmiyyətin maraqlarına xidmət edə bilər; - Məhkəmə dövlətin milli qanunvericiliyində qəbul edilmiş yanaşmanı əsas kimi götürməyə borclu deyil; - dövlətin qiymətləndirmə sərbəstliyinin hüdudları; - birbaşa norma olmasa da 1 -ci maddə özgəninkiləşdirmə zamanı kompensasiya ödənilməsini nəzərdə tutur; müstəsna hallarda, bu, tam bazar dəyərindən aşağı da ola bilər. -

AQOSİ Birləşmiş Krallığa qarşı iş - tədbirləri seçməkdə və onların ümumi maraqlara uyğunluğunu müəyyən etməkdə dövlətlər geniş qiymətləndirmə sərbəstliyinə malikdir; - qaçaqmal, bir qayda olaraq, müsadirə obyekti ola bilər, lakin bu zaman mülkiyyətçinin hərəkətləri , o cümlədən, onun təqsirliliyi və ya ehtiyatsızlığı da nəzərə alınmalıdır.

Mellaxer Avstriyaya qarşı iş (1989) - münasib qiymətlərlə mənzillərdə yaşamaq imkanı verən qanun ümumi maraqlara xidmət etmək məqsədi daşıyırdı; - sosial problemlərin həllinə yönələn qanunvericilik məsələlərində, xüsusən mənzil kirayə haqlarına nəzarət sahəsində qanunvericilik orqanı ümumi maraqları əsas götürərək artıq bağlanmış olan müqavilələrin icrasına təsir göstərən tədbirlər görə bilər.

«Ştrən» Yunanıstana qarşı iş (1994) - arbitraj araşdırmasının keçirilməsinə razılıq vermiş, lakin onu icra etməyən dövlət həmin qərarı ləğv etməklə ədalətli balans prinsipini pozmuşdu. «Pressos Kompaniya Navyero A. O. » Belçikaya qarşı iş (1995) - ölkə qanunvericiliyini qonşu ölkələrin qanunvericiliyinə uyğunlaşdırmaq səyləri delikt hüququna dəyişikliklər edən qanunun qəbuluna haqq qazandırırdı, lakin bu mülahizələr Qanunun qüvvəsinin geriyə şamil olunmasına və bununla da ərizəçilərin kompensasiya tələbi hüququndan məhrum edilməsinə haqq qazandıra bilməzdi.

«Qasus Dosyer und Fordeteknik» şirkəti Niderlanda qarşı iş (1995) işi (1982) - mülkiyyət hüququ alıcıya tam keçməmiş texnikaya vergi borcuna görə həbs qoyulması hüquqa, ədalətli balans və mütənasiblik prinsiplərinə uyğun olub

Ceyms Birləşmiş Krallığa qarşı iş (1986) - birbaşa norma olmasa da 1 -ci maddə özgəninkiləşdirmə zamanı kompensasiya ödənilməsini nəzərdə tutur; müstəsna hallarda, bu, tam bazar dəyərindən aşağı da ola bilər; - kompensasiya məbləğinin münasib olması mülkiyyət hüququna müdaxilənin digər formalarının (həcminə görə daha kiçik olan müdaxilələrin) mütənasibliyini qiymətləndirməkdə mühüm amildir.

Çasanyu Fransaya qarşı iş (1999) - torpaq sahiblərinin öz torpaq sahələrində ov etmək hüququnu məcburi qaydada assosiasiyaya verməsi cəmiyyətin ümumi maraqlarına xidmət edir; lakin ərizəçilərin mənəvi-etik mülahizələrə görə ovu rədd etdikləri də nəzərə alınmaqla onlara münasibətdə ədalətli balans pozulub; bunu əvəzində ərizəçilərə digər şəxslərin torpaq sahələrində ov etmək imkanının verilməsi yetərli kompensasiya deyil.

Önəryıldız Türkiyəyə qarşı iş (2002) İddia edilən pozuntuya görə adekvat kompensasiyanın təyin edilib-edilməməsi məsələsini həll edərkən inzibati prosesin uzun surməsi də nəzərə alınmalı olan amildir

Mütənasiblik tələbini təmin etmək üçün kompensasiya ödənilməsi zəruri olduqda, bütün hallarda tam kompensasiya ödənilməsi vacib deyil. Qanuni məqsədlər, yəni «cəmiyyətin maraqlarına» xidmət edən məqsədlər, məsələn, iqtisadi islahatın və ya daha çox sosial ədalət nail olmağa yönələn tədbirlərin həyata keçirilməsi məqsədləri tam bazar dəyərindən aşağı məbləğdə kompensasiya ödənilməsinə haqq qazandıra bilər. Lakin bu halda kompensasiyanın məbləği ən azı mülkiyyətin dəyərinə ağlabatan dərəcədə uyğun olmalıdır

Litqou Birləşmiş Krallığa qarşı iş (1986) - səhmlərin milliləşdirilməsi üçün kompensasiyanın ölkədə üç ilə əvvəl qüvvədə olan dərəcələr üzrə qiymətləndirilməsi (hökumət bunu səhmlərin qiymətinin süni surətdə artırılmasına qarşı tədbir kim əsaslandırırdı) dövlətin geniş qiymətləndirmə sərbəstliyinə daxildir.

Hüquqi müəyyənlik - demokratik cəmiyyətdə heç bir qanunsuz qərar heç bir şəraitdə hüquqa uyğun sayıla bilməz (İatridis işi); - dövlətin hərəkətləri daxili qanunvericilik normalarına uyğun olmalı; - əlçatan olmalı; - kifayət qədər aydın ifadə edilməli, nəticələri öncədən görülən olmalı; - qanun anlayışının mühüm tələblərinə cavab verməlidir; - daxili qanunvericilik normasına əsaslanmaq yetərli deyil, həm də ədalətli və müvafiq prosessual qayda mövcud olmalıdır, yəni şikayət edilən tədbir müvafiq hakimiyyət orqanı tərəfindən müəyyən edilməli, icra olunmalı və qanunsuz olmamalıdır (Hentrix işi).

Akimova Azərbaycana qarşı iş (2007) daxili məhkəmələr məcburi köçkünlərin ərizəçiyə məxsus olan mənzildə məskunlaşmaqda davam etməsinə icazə verərkən bu qərarlarının hüquqi cəhətdən əsaslandırılmasını təmin etməyiblər, baxmayaraq ki, onlar bu cür məskunlaşmanın qanunsuz olduğu barədə qərar çıxarıblar.

Axverdiyev Azərbaycana qarşı iş (2015) - qanunvericiliyə əsasən torpaqları almaq səlahiyyəti verilməmiş yerli icra hakimiyyəti orqanının (BŞİH) sərəncamı ərizəçinin mülkiyyətinin alınması üçün qanuni əsas hesab oluna bilməz; - Məhkəmə, həmçinin qüvvədə olmayan qanuna əsasən təklif olunan kompensasiyanı da qanuni hesab etmədi.

Xalıqova Azərbaycana qarşı iş (2015) müvafiq Dövlətin icra orqanları şəxslər vasitəsilə tədbir həyata keçirdikdə və bu tədbir həmin ərazi dairəsindəki digər şəxslərin Konvensiya üzrə verilən hüquqlarını pozursa, o zaman Dövlət Konvensiyaya əsasən məsuliyyət daşıyır