1 NTE KMYANIN GELM 1 BLM SMYADAN KMYAYA

1. ÜNİTE: KİMYANIN GELİŞİMİ 1. BÖLÜM: SİMYADAN KİMYAYA

1. 1. Eski Çağlarda Keşfedilen Maddeler Yiyecek kapları: Toprak-seramik-metal-cam Demir-bakır-kalaydan yapılan malzemeler Savunma saldırı araçları: Balta, ok, yay, . . . Giyecek ihtiyacı: Kürklerin işlenmesi Kozmetik üretimi: Rimel-parfüm-sabun Tuz Tedavi amaçlı bitki kullanımı: Nane limon, . . . Yiyeceklerin saklanması: Kurutma-turşu-kükürt, reçel, pekmez, yoğurt… Giysilerin boyanması: Boya, kök boya Cam, kağıt, cila, sır, alkol, mürekkep, tuz

SİMYADAN KİMYAYA GEÇENLER Sülfürik asit (zaç yağı), Nitrik asit (kezzap), Hidroklorik asit (tuz ruhu)

Eski Çağlarda Keşfedilen Maddeler Eski çağlarda insanlar, sınama yanılma yolu ile doğada bulunan bir kısım maddelerin faydalarını keşfetmişlerdir. Bu maddelere örnek olarak ; - Yemek tuzu (Na. Cl) - Göz taşı (Cu. SO 4) - Şap (KAl(SO 4)2. 12 H 2 O) - Kükürt (S) - Kıbrıs Taşı (Fe. SO 4) - Malahit - Kil

Simyanın Kısa Tarihçesi • Simya; kimya, metalurji, fizik, tıp, astroloji, semiotik, mistisizm, spiritüalizm ve sanat'ı bünyesinde barındırırdı. • Simya ile en az 2500 yıldır uğraşıldığı bilinmektedir. • Simya ile ilk olarak Mezopotamya, Eski Mısır, İran, Hindistan ve Çin'de uğraşılmıştır. Klasik Yunan döneminde Yunanistan'da, Roma İmparatorluğu'nun hüküm sürdüğü coğrafyada, önemli İslam başkentlerinde ve daha sonra 19. yüzyıla kadar Avrupa'da simyaya ilgi duyulmuştur.

Mısır ve Çin'de Bilimsel Çalışmalar

Yunan ve Roma Tıp Aletleri

Simya Değersiz maddeleri altına çevirme, Bütün hastalıkları iyileştirme Hayatı sonsuz biçimde uzatacak ölümsüzlük iksiri bulma uğraşlarına SİMYA denir. Bu işle uğraşanlara SİMYACI denir.

Bakır ve Altın

Felsefe taşı Hem değersiz madenleri altına çevirecek hem de ölümsüzlük iksiri elde etmek için kullanılacak efsanevi taş Dokunduğu her nesneyi altına dönüştüreceğine inanılan taş

Lokman Hekim Lokman Hekim'in ölümsüzlük iksirini bulduğu ancak formülü kaybettiğine dair efsaneler mevcuttur. Bir efsaneye göre içinde ölümsüzlük iksiri bulunan şişeyi köprüden geçerken düşürüp kaybetmiş, bir başka efsaneye göre ise eline yazdığı ölümsüzlük formülü yağmurda silinmiştir.

Simya, bir bilim dalı değildir. Çünkü; 1. Sadece deneme-yanılma yolu ile çalışırlar. 2. Çalışmalar teorik bir temele dayanmaz. 3. Sistematik bilgiler içermez. 4. Bilgi birikimi oluşmamıştır. 5. Ölçmeye dayalı değildir.

Simyadan kimyaya geçen teknikler • • Damıtma Süzme Kristallendirme Pıhtılaştırma Buharlaştırma Özütleme Mayalama

Simyadan günümüze aktarılan bulgular Barut Madenlerin işlenmesi Metaller üzerinde çalışmalar Mürekkep Kozmetik Boya üretimi Derinin boyatılması Seramik, cam Esans üretimi Kağıt Cam

Simyacıların eski dönemlerde kullandığı bazı yöntemler ve aletler Yöntem Damıtma Süblimleşme Kavurma Mayalanma Katılaşma Kristallenme Alet İmbik Saklama kabı Fırın

1. 3. Element Kavramının Tarihsel Gelişimi ARİSTO'ya göre elementler

Tarihte elementler 4 element 5 Element (Çin) Chi

Element Kendinden daha basit maddelere dönüşmeyen saf maddelere element denir. (Eski tanım. Zor ayrılanları içermez. ) Kimyasal yolla kendinden daha basit maddelere dönüşmeyen saf maddelere element denir. Örnek: H, O, N, S, Au, Ag, Fe, Pt, …

Radyoaktif Bölünme Radyoaktif maddelerin keşfedilmesiyle bu tanım sakıncalı hale gelmiştir. Çünkü radyoaktif parçalanma sonucu atom parçalanarak daha basit elementlere dönüşebilir.

Simya'da elementler ve Sembolleri

Bazı elementler ve simgelerinin değişimi

Element Atomlardaki proton sayısı elementlerin kimlik özelliklerini oluşturur. Hidrojen atomlarının tümünde 1 proton vardır. Oksijen atomlarının tümünde 8 proton vardır. Klor atomlarının tümünde 17 proton vardır.

Elementler

Bilimsel çalışmaların başlangıcı • • • Elementlerin saf olarak elde edilmesi Elementlerin birbirleriyle etkileşimleri üzerine çalışmalar Hollandalı kimyacı Van Helmont (1577 -1644) deneylerinde teraziyi kullanarak kimyasal çalışmalara nicel özellik kazandırmıştır.

Soru: Günümüz bilgilerine göre aşağıdakilerden hangisi elementtir? a. b. c. d. e. Su Hava Toprak Ateş Oksijen

Aşağıdakilerden hangisi element değildir? değildir (Günümüz bilgilerine göre) a. b. c. d. e. Altın Kükürt Bakır Civa Kıbrıs Taşı (Fe. SO 4)

Soru Filozof taşı kuramı; I. Soy olmayan metaller altına dönüşürler. II. Filozof taşı, altın ve gümüşün tüm özelliklerini taşımalıdır. III. Ruhun arınması filozof taşı ile sağlanır. Yukarıdaki görüşlerden hangilerini içerir? a) Yalnız I b) Yalnız II c) Yalnız III d) I ve III e) I, II ve III

Soru: Aşağıdakilerden hangisi elementtir? a. b. c. d. e. Tuz Çelik Altın Tuz ruhu Cam

İbni Sina (980 -1037) • Batıda, Avicenna adıyla bilinir. Astroloji ve simyaya itibar etmemiştir. • İbn-i Sinâ’ya göre, her element sadece kendisine özgü niteliklere sahiptir ve dolayısıyla daha değersiz metallerden altın ve gümüş gibi daha değerli metallerin elde edilmesi mümkün değildir. • Doğa olaylarının açıklanmasında doğaüstü ve maddesel olmayan güçlerin etkisinin kabulünün gerekmediğini söylemiştir. • Yazdığı kitaplar 1700'lü yıllara kadar tıp ve ilaç kitabı olarak okutulmuştur. • Yaptığı çalışmalar gözlem ve deneye dayanır.

Ebu Musa Câbir bin Hayyan (721 - 815) • Harran Üniversitesi rektörü • Atomun parçalayacağını görmüş büyük bir bilim adamıdır. • İnbik geliştirmiş ve kendisinin ortaya attığı Baz kavramıyla Kimya'nın gelişmesine katkıda bulunmuştur. • Ayrıca daha sonra zehirlilerin zehirlisi olan arsenik tozunu elde eden ilk kişidir. • Eserlerinden 12. yüzyılında Latinceye çevrilmiş olan Kitab al-Kimya adlı eseri, Simya ve Kimya kelimelerinin kökeni olmuştur. İnbik

Örnek: Simya ile uğraşanlar, I. Az değerli metalleri altın gibi kıymetli metallere dönüştürmek. II. Ölümsüzlük iksirini keşfetmek. III. Atomun iç yapısı hakkında sistematik deneyler yaparak bilgi edinmek. hedeflerinden hangilerine ulaşmak için çalışmışlardır? A) Yalnız I B) Yalnız III D) II ve III C) I ve II E) I, II ve III Cevap: C

Örnek: Simya ile uğraşanların tarih boyunca yaptıkları çalışmalar ile ilgili aşağıda ki yargılardan hangisi yanlıştır? yanlış A) Çalışmalarını deneme yanılma metodu ile yapmışlardır. B) Sistematik bir çalışma gerçekleştirerek keşifler yapmamışlardır. C) Çoğunlukla nitel çalışmalar yapmışlardır. D) Çalışmalarını özellikle sabit basınç ve sıcaklıkta gerçekleştirmişlerdir. E) Bazı hastalıkları hazırladıkları karışımlarla iyileştirmeyi başarmışlardır. Cevap: D

Örnek: I. Damıtma II. Kavurma III. Mayalama Yukarıda verilen laboratuvarda kullanılan yöntemlerden hangileri simyanın kimyaya mirasıdır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız. III D) I ve III E) I, II ve III

Örnek: Aşağıdakilerden hangisi simyagerlerin kimya endüstrisine yaptıkları katkılardan biri değildir? A)Barutun keşfi B)Esans üretimi C)Boya üretimi D)Seramik ve cam üretimi E)Yapay ipek üretimi CEVAP: E