1 LK YARDIM Herhangi bir kaza ya da

1. İLK YARDIM Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir durumda, tıbbı yardım sağlanıncaya kadar hayatın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önleyebilmek amacıyla olay yerinde, tıbbi araç ve gereç aranmaksızın, mevcut araç ve gereçlerle yapılan ilaçsız uygulamalara ilk yardım denir. Zaman, ilk yardımı uzun süreli tıbbi bakımdan ayıran ana etkendir İlk yardım uygulamaları asıl tıbbi tanı ve tedavi yöntemlerinin yerine geçmez; ancak profesyonel tıbbi yardım sağlanıncaya kadar geçici destek görevi görür.

Acil bakım Hastalık ve kaza nedeniyle sağlığı tehlikeye girmiş kişiye, sağlık personeli (doktor, acil tıp teknisyeni, hemşire vb. ) tarafından tıbbi araç gereç ve ilaç kullanılarak yapılan uygulamalara, acil bakım denir.

İLK YARDIM ACİL BAKIM ARASINDAKİ FARK İlkyardımcı tarafından uygulanır – Sağlık personeli tarafından uygulanır Çevredeki imkânlar kullanılır – Tıbbi araç gereç kullanılır. İlaçsız uygulamaları kapsar – İlaç kullanılır Olay yerinde uygulanır. Olay yeri, ambulans ve sağlık kuruluşunda uygulanır

İlk yardımın amaçları Yaşamsal fonksiyonların sürdürülmesini sağlamak, Hasta veya yaralının durumunun kötüleşmesini engellemek, İyileşmeyi kolaylaştırmaktır.

İlkyardımcının özellikleri Olayın meydana geldiği yer, genellikle meraklı insanların toplanarak kalabalık oluşturdukları, insanların telaşlı ve heyecanlı oldukları ortamlardır. Bu durumda ilkyardımcı sakin ve kararlı bir şekilde olayın sorumluluğunu alarak hasta veya yaralıya gerekli müdahaleleri doğru olarak yapmalıdır. Bunun için bir ilkyardımcıda aşağıdaki özelliklerin bulunması gerekir.

İlkyardımcının özellikleri Sakin ve soğukkanlı olabilme, Kendine güvenme, Kendinin, hasta veya yaralının ve çevredekilerin can güvenliğini korumak için gerekli önlemleri alabilme, İnsan vücudu ile ilgili bilgilere sahip olma, Olay yerindeki olanakları değerlendirebilme, Olayı, en kısa sürede doğru olarak (112) bildirme, Çevrede bulunan kişileri organize edebilmedir.

İlkyardımcının özellikleri İlk yardımın bir insanlık görevi olduğuna inanarak ilk yardım uygulayabilme, . Çevredeki sağlık kuruluşlarını tanıma, Ülkenin sağlık sistemi hakkında bilgisi alma, İlk yardım ile ilgili yenilikleri takip etme, Olayları hızla değerlendirme, Olay yerinde bulunan kişileri organize etme, Hasta veya yaralıyı sakinleştirme ve güven verme, Hasta veya yaralının eşyalarını koruma altına alma, 112’ ye doğru şekilde haber verme,

KORUMA Olay yerini hızla değerlendirip olası tehlikeleri belirleyerek güvenli bir çevre oluşturmaya koruma denir. Olay yeri değerlendirilirken kazanın ya da olayın çeşidine göre (trafik kazası, yangın, patlama, elektrik çarpması vb. ) farklı önlemler alınmalıdır. Ortamda ikincil kazaya neden olacak herhangi bir durum (ikincil trafik kaza riski, elektrik kaçağı, gaz kaçağı, duman vb. ) varlığında önlem alınmadan hasta veya yaralının yanına gidilmemeli; güvenli bir mesafede kalınmalı ve acilen yardım çağrılmalıdır.

BİLDİRME Acilen yardım çağrılmalıdır. 112

Kurtarma (Müdahale) Hasta veya yaralılara müdahalede yardımcı olacak kişiler organize edilir. Olay yerinin güvenliği sağlandıktan sonra hasta veya yaralıların durumları hızla değerlendirilir. Bu aşamada hasta veya yaralıların durumlarını tek değerlendirmek için vakit kaybedilmemelidir. Aksi halde acil durumdaki hasta veya yaralılara müdahalede gecikme olur. İlk yardım uygulamalarına öncelikle durumu ağır (bilinci kapalı, kanamalı vb. ) ve risk taşıyan hasta veya yaralılardan (bebek, çocuk, gebe, yaşlı vb. ) başlanır. Hasta veya yaralı yangın, patlama, gaz sızıntısı vb. tehlikeli durumlar dışında kesinlikle hareket ettirilmemelidir.

Kurtarma (Müdahale) Tehlikeli durumlarda taşınması gerekiyorsa mümkün olduğu kadar hızlı hareket edilmeli ve dikkatli olunmalıdır. Kırık veya kanamalara gerekli müdahale edilir. Hasta veya yaralı sıcak tutulmalı ve yarasını görmesine izin verilmemelidir. Bilinci kapalı olan hasta veya yaralıya ağızdan hiçbir şey verilmemelidir. Acil tıbbi yardım görevlileri gelene kadar hasta veya yaralının yanında kalınır. Hasta veya yaralı ya da olay hakkındaki bilgiler kaydedilir. Hasta veya yaralının korku ve endişeleri giderilmesi; Nazik ve hoşgörülü davranılmalıdır.

2. Hasta veya Yaralının Birinci Değerlendirilmesi İlk yardım uygulamalarında kendi can güvenliği ve olay yeri güvenliği sağlandıktan sonra ilk yardım müdahalesi yapabilmek için hasta veya yaralının birinci değerlendirilmesi aşamasına geçilir.

2. 1. Bilincin Değerlendirilmesi Her hasta veya yaralının bilinç değerlendirmesi yapılmalıdır. Çünkü bilincin kaybolmasından sonra çok kısa bir süre içinde solunum ve kalp durması gelişebilir. Bilinç kontrolünde yetişkin ve çocuk hasta veya yaralının omuzlarına dokunurken sözlü olarak “iyi misiniz? ” diye sorulur. Bebeklerde ise ayak tabanına hafifçe dokunularak bilinç kontrolü yapılır.

2. 2. Hava Yolu Açıklığının Sağlanması Bilincin kapalı olması durumunda dilin geriye kaçması, solunum yoluna yabancı cisim kaçması (kusmuk, bozuk para, yiyecek vb. ) gibi nedenlere bağlı olarak solunum yolu tıkanabilir. Tıbbi yardım çağrıldıktan sonra hemen hava yolu açılmalıdır. Kendi can güvenliğini sağlamak amacıyla varsa eldiven giyilmelidir.

2. 2. Hava Yolu Açıklığının Sağlanması Hasta veya yaralı sert ve düz bir zemin üzerine baş, boyun ve gövde ekseni düz olacak şekilde sırtüstü yatırılır. Solunumunu zorlaştıracak kıyafetleri gevşetilir. Hasta veya yaralının ağız içi kontrol edilir. Görülebilen yabancı bir cisim varsa tek hamlede çıkarılır. Yabancı cisim görülemiyorsa ağız içine kesinlikle kör dalış yapılmaz.

2. 2. Hava Yolu Açıklığının Sağlanması Bir el hasta veya yaralının alnına konarak başı geriye itilirken diğer elin 1. , 2. ve 3. parmakları ile çene öne ve yukarı doğru çekilerek baş- çene pozisyonu verilir. Baş çene pozisyonu verilirken baş ve omurga yaralanması olabileceği düşüncesi ile çok sert hareketlerden kaçınılmalıdır. Böylece hava yolu açıklığı sağlanmış olur.

2. 3. Solunumun Değerlendirilmesi İlkyardımcı, 5 - 10 sn. süresince bak- dinle- hisset yöntemi ile hasta veya yaralının solunumunu değerlendirir. İlkyardımcı, başını hasta veya yaralının göğüs hareketlerini gözlemlemek amacıyla yan çevirir. (BAK) Yüzünü hasta veya yaralının ağzına yaklaştırarak solunum seslerini duymaya çalışır. (DİNLE) Hasta veya yaralının nefesini yanağında hissetmeye çalışır. (HİSSET) Göğüs hareketlerini gözlemlemenin mümkün olmadığı durumlarda, bir el göğüs üzerine konarak solunum hissedilmeye çalışılır.

Solunumun Değerlendirilmesi

2. 4. Dolaşımın Değerlendirilmesi Hasta veya yaralının dolaşımı, solunum kriterlerine bakılarak değerlendirilir. Solunumu olmayan hastanın dolaşımı da yok sayılır.

2. 5. Koma Pozisyonu Tıbbi yardım gelene kadar 3 - 5 dk aralıklarla solunumu takip edilir. Solunum durursa sırtüstü pozisyona getirilerek temel yaşam desteği uygulamalarına geçilir. Omurga yaralanması şüphesi olan hasta veya yaralıya koma pozisyonu verilmemelidir.

2. 5. Koma Pozisyonu Koma pozisyonu aşağıdaki:

3. İKİNCİ DEĞERLENDİRME Birinci değerlendirme sırasında hasta veya yaralının bilinci açık ise ikinci değerlendirmeye geçilir. İkinci değerlendirmede amaç; olayla ilgili bilgi edinmek için görüşme yapılması ve hasta veya yaralının baştan ayağa muayene edilmesidir.

3. İKİNCİ DEĞERLENDİRME 1. Görüşerek Bilgi Edinme 2. Baş ve Boyun Muayenesi 3. Göğüs ve Karın Muayenesi 4. Kol ve Bacak Muayenesi

1. YETİŞKİNLERDE TEMEL YAŞAM DESTEĞİ Solunumu ve/ veya kalbi durmuş kişide, yapay solunum ile akciğerlere oksijen gitmesini, dış kalp masajı ile kalpten kan pompalanmasını sağlamak için yapılan ilaçsız ve tıbbi malzemesiz uygulamalar temel yaşam desteği olarak adlandırılır.

Yetişkinlerde Dış Kalp Masajı Kalbimiz, yaşadığımız sürece sürekli kasılıp gevşeyerek çalışır. Yetişkin bir insanda kalp hızı, 60 - 100 atım/ dk. arasındadır. Hasta veya yaralının solunum, öksürük gibi yaşamsal refleksleri gözlenmiyorsa dolaşım da yok demektir. Bu durumda, hemen dış kalp masajına başlanmalıdır.

Kalp masajı aşağıdaki gibi uygulanır: Kalp basısı uygulamak için göğüs kemiğinin alt ve üst ucu tespit edilerek alt yarısına bir elin topuğu yerleştirilir, Diğer el bu elin üzerine yerleştirilerek parmaklar kilitlenir. Üstteki el ile altta bulunan el yukarıya doğru çekilerek alttaki elin ayası ve parmaklarının hasta veya yaralıya temas etmesi önlenir. Aksi durumda uygulanan güç dağılır.

Kalp masajı aşağıdaki gibi uygulanır: Dirsekleri bükmeden, omuzlar düz şekilde ve hasta veya yaralının üzerine tam dik olacak şekilde pozisyon alınır. Omuz ve bel kaslarından kuvvet alınmalıdır. Basıyı tam uygulayabilmek için hasta veya yaralıya yakın mesafede durulmalıdır. Göğüs kemiğine 5 cm (yandan bakıldığında göğüs yüksekliğinin 1/3’ü kadar) çökecek şekilde bası uygulanır. Basınç, aşağı doğru ve dik olarak uygulanmalıdır. Basınç, sadece göğüs kemiği üzerine uygulanmalı, eller sabit tutulmalı ve hareket ettirilmemelidir. Göğüs kemiğine bası uygulama ve kaldırma ritmik olarak yapılmalıdır. Uygulamaya, 1 V, 2 V, 3 V, … 9 V, 10, 11, … 30 diye sayılarak 30 bası şeklinde devam edilir. Bu sayede bası ve gevşeme arasındaki zaman eşitlenmiş olur. Kalp masajı, dakikada 100 bası olacak şekilde uygulanır.

Yetişkinlerde Suni Solunum Baş çene pozisyonu tekrar verilerek hava yolu açıklığı sağlanır. İlk yardımcı kendini, bulaşabilecek enfeksiyonlara karşı korumak amacıyla hasta veya yaralının ağzı üzerine bez parçası, gazlı bez vb. malzemeyi yerleştirir. Alnın üzerine konulan elin baş ve işaret parmakları ile hasta veya yaralının burun delikleri kapatılır. Burun, iki parmak arasında açıklık kalmayacak şekilde sıkıştırılmalıdır.

Yetişkinlerde Suni Solunum İlk yardımcı, normal bir nefes alarak ağzını hasta veya yaralının ağzının üzerine yerleştirir (hasta veya yaralının ağzı iyice kavranarak dışarı hava çıkmayacak şekilde kapatılmalıdır) ve balon üfler gibi 1 nefes verir. Yetişkinlerde verilecek hava miktarı, 500 - 600 ml ve verilen her bir nefesin hızı 1 saniye olmalıdır.

Yetişkinlerde Suni Solunum Verilen nefesin, göğüs kafesini yükseltip yükseltmediği gözlemlenmeli ve akciğerlerin direnci hissedilmelidir. Nefesin kendiliğinden geri çıkabilmesi için hasta veya yaralının ağzı ve burnu açık bırakılır ve nefes verme sırasında yükselen göğüs kafesinin inişi gözlenir. Aynı şekilde ikinci nefes verilir. Bu sayede ardına 2 nefes verilmiş olur. Bu iki nefes 2 kurtarıcı solunum olarak adlandırılır. Verilen her nefesin arasında çıkış süresi olmalıdır. Temel yaşam desteği, 30 göğüs basısı, 2 suni solunum şeklinde koordineli olarak uygulanır. (30: 2)

Eğer göğüs kafesi, verilen nefese rağmen yükselmiyorsa; Hava yolu yabancı cisim ile tıkalıdır, Baş çene pozisyonu doğru verilmemiştir, Verilen nefes yeterli değildir

Ağızdan buruna suni solunum yapılacaksa; Bir el soluk yolunun açıklığını sürdürmek ve başın pozisyonunu korumak için hastanın alnında dururken, diğer el ile ağız kapatılır. Hasta veya yaralının ağzı tamamen kapatıldıktan sonra alınan nefes burundan verilir. Verilen nefesin rahatça çıkabilmesi için burun açık bırakılırken ağız da hafif aralanır.

Temel Yaşam Desteğini Sonlandırma Kriterleri Hasta veya yaralının yaşamsal refleksleri (solunum, öksürük vb. ) geri geldiğinde, (Temel yaşam desteği uygulaması sonlandırılarak koma pozisyonu verilir. ) İlk yardımcı bu uygulamayı yapamayacak kadar yorulduğunda, Tıbbi yardım (112) geldiğinde, ilk yardımcının görevi son bulur ve tıbbi yardım görevlilerinin yardımcısı konumuna geçer. Bundan sonra yapılacak tüm müdahalelerde yetki tıbbi yardım görevlilerine aittir.

Bebeklere Heimlich Manevrası Öncelikle bebeği yüzü yere bakacak şekilde kolumuza yatırmalıyız. Bu sırada bebeği yatırdığımız koldaki elimizle bebeğin çenesinden tutarak başını desteklemeyi de ihmal etmemeliyiz. Tüm bunları yaparken bebeğin ağzını kapatmamalı ve boynunu eğmemeliyiz. Bebeği doğru şekilde kolumuza yatırdıktan sonra sırt kısmında iki omzunun tam ortasına doğru elimizin topuğu ile 5 defa aşağıdan yukarıya doğru vurmalıyız.

Bebeklerde Heimlich Manevrası

Bebeklerde Heimlich Manevrası Bebeğin pozisyonunu doğru şekilde ayarladıktan sonra iki parmağımızla bebeğin göğüs kafesinin alt orta noktasına hızlı şekilde 5 defa baskı yapmalıyız. Bebeğin soluk borusundaki cisim çıkana kadar bu iki hareketi (sırt ve göğüs kafesine vurma) sırasıyla tekrarlamalıyız.

Yetişkinlerde Heimlich Manevrası Heimlich manevrası uygulamak için hastaya ayakta veya oturur pozisyonda arkadan sarılmak gereklidir. Bir elin başparmağı midenin üstüne gelecek şekilde yumruk yapılır ve diğer el ile kavranır. Yumruk yaptığımız eli, içe ve yukarı olacak şekilde 56 kez kuvvetli şekilde kendimize doğru çekerek tıkayan cisim çıkartılmaya çalışılır.

Yetişkinlerde Heimlich Manevrası Tek başımıza olduğumuz veya bize yardım edecek birinin olmadığı anlarda da soluk borumuz tıkanabilir. Bu gibi bir durumda kendimize heimlich manevrası uygulayarak soluk borumuzu tıkayan cismi çıkarabiliriz. Bunun için öncelikle soğuk kanlı olmalı ve kuvvetlice öksürmeliyiz. Öksürmek işe yaramıyorsa bir elimizi yumruk yaparak karnımız ve göğüs kafesinin hemen arasına koyup diğer elimizle de kendimize doğru kuvvetlice çekmeliyiz.

Heimlich Manevrası

YARALANMALARDA İLK YARDIM 1. DIŞ KANAMALAR Hasta veya yaralının durumu (ABC) değerlendirilir, Yara ya da kanama değerlendirilir, Gerekirse tıbbi yardım (112) istenir,

1. DIŞ KANAMALAR Sık aralıklarla yaşam bulguları değerlendirilir, Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde yaralının üstü örtülür. Gerekirse şok pozisyonu (sırt üstü yatırılıp ayakları 30 cm yükseltilir) verilir, Kanama durdurma yöntemleri uygulanır,

Dış kanamalarda kanama durdurma yöntemleri şunlardır: Kanayan yer üzerine direkt baskı uygulamak, Kanayan bölgeyi yukarı kaldırmak, Bası noktalarına basınç uygulamak, Turnike (boğucu sargı) uygulamak.

Turnike (Boğucu Sargı) Uygulama Turnike uygularken dikkat edilecek kurallar şunlardır: Turnike; Kanayan yer ile kalp arasında uygulanır, Tek kemik bulunan bölgeye dirsek veya diz üzerine (üst kol ve uyluk kemiği) uygulanır, Uygulamasında kullanılacak malzemenin genişliği en az 5 cm, uzunluğu da 11, 5 metre olmalıdır. Kesinlikle tel, lastik, ip gibi kesici malzemeler kullanılmaz,

Turnike (Boğucu Sargı) Uygulama Uygulanan bölge her zaman açık bırakılır, pansuman, sargı bezi veya örtü ile üzeri kapatılmaz, 15 - 20 dakikada bir 5 - 10 saniye gevşetilerek sağlam dokuların kanlanması sağlanır, sonra tekrar sıkılır. Turnike en fazla 1, 5 - 2 saat uygulanabilir. Hasta veya yaralının üzerine görülebilecek şekilde turnike uygulandığını belirten kart veya etiket yazılarak iliştirilir, alnına “T harfi ya da turnike” yazılır.

Turnike uygulama tekniği Bası noktasına bir elle baskı uygulamaya devam edilir. Diğer el ile sargı, ikiye katlanarak kanayan yerin üst bölgesine, uzuv etrafına sarılır. Sargının bir ucu, halkadan geçirilip çekilerek iki uç bir araya getirilir. Bası noktasından basınç kaldırılır, sarılan bez kanamayı durduracak yeterlilikte sıkıştırılarak düğümlenir. Düğüm atıldıktan sonra üzerine sert cisim (kalem, tahta parçası vb. ) yerleştirilip üzerinden bir kez daha düğümlenir.

Turnike uygulama tekniği Kanama durana kadar sert cisim kendi etrafında döndürülür. Kanama durduktan sonra daha fazla sıkılmaz. Kanama durunca sert cisim, sargının açılmaması için sabitlenir. Hasta veya yaralının üzerine adı ve turnikenin uygulandığı zaman (saat ve dakika) yazılır ve iğnelenir. Çok sayıda yaralı olduğunda, yaralının alnına rujla veya kalemle “turnike” veya “T” harfi yazılır. Hasta veya yaralının üzeri, turnike görülecek şekilde battaniye ile örtülür. Ø Turnike, 15 - 20 dakikada bir, 5 - 10 saniye gevşetilir, sonra tekrar sıkılır.

Uzuv Kopması Durumunda İlk Yardım Hasta veya yaralının durumu (ABC) değerlendirilir, Kanamayı durdurmak için uzuv yukarı kaldırılır, bası noktasına basınç uygulanır. Bu yöntemlerle kanama kontrol edilemiyorsa turnike uygulanır. Turnike, uzvun koptuğu en yakın olan ve deri bütünlüğü bozulmamış bölgeye uygulanır. Uzvun koptuğu yer, temiz bir bez ile kapatılarak üzerine basınç uygulanır. Hemen tıbbi yardım (112 aranır) istenir. Gerekirse şok pozisyonu verilir,

Uzuv Kopması Durumunda İlk Yardım Kanayan bölge dışarıda kalacak şekilde yaralının üstü örtülür. Sık aralıklarla yaşam bulguları değerlendirilir. Kopan uzuv parçası temiz bir beze sarılır. Uzuv, su geçirmeyen plastik torbaya yerleştirilerek ağzı sıkıca kapatılır. İkinci plastik torba içine 1 ölçek su, 2 ölçek buz konulur. Uzvun bulunduğu torba hazırlanan ikinci torbanın içine konulur. Bu işlem kopan parçanın buz ile direkt temasını önlemiş ve soğuk ortamda taşınması sağlanmış olur

İÇ KANAMALAR Huzursuzluk, Bayılma hissi, baş dönmesi, Yüzde, parmak uçlarında ve dudaklarda solukluk, Derinin nemli ve soğuk olması, Hava açlığı, hızlı ve yüzeysel solunum, Hızlı ve zayıf nabız, Aşırı susuzluk hissi, Gözlerde donukluk, Hastanın bilincinde zayıflama veya bilincin kaybolması, İç kanamanın yerine ve sebebine göre ağrı ifadesi.

İç Kanamalarda İlk Yardım Hasta veya yaralının ABC’ si değerlendirilir, Sıkan giysileri gevşetilir, Hemen tıbbi yardım (112) istenir, Hasta veya yaralı, bilinci açık ise ayakları “ 30 cm” yükseltilir, bilimci kapalı ise koma pozisyonu verilir, Vücut sıcaklığını korumak için hasta veya yaralının üzeri örtülür, Hasta veya yaralı hareket ettirilmez, (kırık varsa kan damarları yaralanabilir) Ağızdan asla yiyecek içecek verilmez, Tıbbi yardım gelene kadar yaşamsal bulguları takip edilir.

Şok Şok, kalp- damar sisteminin yaşamsal organlara yeterli miktarda kan taşıyamaması sonucu ortaya çıkan ve tansiyon düşüklüğü ile seyreden akut (aniden, birden) dolaşım yetmezliğidir.

Şokun Nedenleri aşırı sıvı kaybı, (kusma, ishal, aşırı susuz kalma, büyük yanıklar vb. ) kalp ritim bozuklukları, alerjik reaksiyonlar, alkol ve kimyasal madde zehirlenmeleri, karın içi iltihaplanma, başa şiddetli darbe alma, aşırı korku ve heyecan durumlarında da görülebilir

Şok Belirtileri Endişe, huzursuzluk, Halsizlik, yorgunluk ve uykuya eğilim, Bayılma hissi, baş dönmesi, Bulantı, kusma, Susuzluk hissi, Hava açlığı, hızlı ve yüzeysel solunum, Hızlı ve zayıf nabız, Soğuk, soluk ve nemli cilt, Donuk ve anlamsız bakışlar, Bilinç düzeyinde azalma, Dudak çevresinde morarma, İdrar miktarında azalma.

Şokta İlk Yardım Hasta veya yaralının ABC’ si değerlendirilir, Varsa sıkan giysileri gevşetilir, Hemen tıbbi yardım (112 aranır) istenir, Dış kanama varsa durdurulur, İç kanama yoksa şok pozisyonu verilir. Bu pozisyon, hasta veya yaralıda kalbe dönen kan miktarını artırarak hayati organların daha iyi kanlanmasını sağlar. Şok pozisyonu verebilmek için; Hasta veya yaralı sırt üstü yatırılır, Ayaklar, 30 cm kadar yukarı kaldırılarak altına destek (çarşaf, battaniye, yastık, katlanmış kıyafet vb. ) konulur. Hasta veya yaralının üzeri vücut sıcaklığını korumak için örtülür, Hasta veya yaralı hareket ettirilmez, Ağızdan asla yiyecek içecek verilmez, Tıbbi yardım gelene kadar yaşamsal bulguları takip edilir.

Şok pozisyonu

Burun Kanamalarında İlkyardım Sakinleştirilir, Oturtulur, Başı ve gövdesi hafifçe öne doğru eğilir, Burun kanatları iki parmakla sıkıştırılır. Bu işleme 5 dk kadar devam edilir, Eğer kanama 5 dk sonunda durmuyor ya da tekrarlıyorsa 112 aranarak tıbbi yardım istenir.

Kulak Kanamalarında İlk Yardım Hasta veya yaralı sakinleştirilir, Hasta veya yaralı bilinci yerinde ise hareket ettirmeden sırt üstü yatırılır, bilinçsiz ise kanayan kulak üzerine yan yatırılır, Kulak, temiz bir bezle basınç yapılmadan kapatılır, Kanama durmuyorsa tıbbi yardım (112) istenir.

Yaralanmalarda İlk Yardım Yaralanma ve kanama ciddi ise tıbbi yardım (112 aranır) istenir. Kanama varsa durdurulur, Mümkünse yara, su ve sabunla yıkanır, (İçerisinde toz, toprak vb. yabancı maddeler bol temiz su ile yıkanarak uzaklaştırılır) Yaranın üzeri temiz bezle kapatılır. Pamuk, kâğıt mendil, peçete vb. yara üzerine konulmaz. Bu malzemeler, yara üzerinde lif bırakıp kolayca dağıldıklarından enfeksiyon riski oluştururlar. Gerekirse sargı ile sarılır,

Yaralanmalarda İlk Yardım Yaralı bölge kalp seviyesinin üzerinde tutulur, Yara bölgesinin hareketi, ağrı ve kanamayı önlemek için engellenir. Yara içi kurcalanmaz. Alkol, iyot, antibiyotik içeren merhem, pudra vb. maddeler yara üzerine uygulanmaz; çünkü bu maddeler, yarada tahriş, alerji oluşturabilir ve yaranın iyileşmesini geciktirir. Yaraya batan cisim varsa çıkartılmaz. Batan cismin etrafı temiz bir bezle desteklenerek yabancı cismin ucu dışarıda kalacak şekilde sabitlenir. Kanama varsa yara kenarlarına basınç uygulanır. Hasta veya yaralı, tetanos aşısı için yönlendirilir.

Baş ve Omurga Yaralanmaları Baş ve omurga yaralanmaları ölüm ve sakatlanmalara neden olduğu için çok önemlidir. Trafik kazalarında sakat kalma nedenlerinin % 40’ı ve ölümlerin % 80’i baş ve omurga yaralanmalarından kaynaklanmaktadır.

Baş ve Omurga Yaralanma Belirtileri Bilinç düzeyinde değişmeler, hafıza değişiklikleri ya da hafıza kaybı, Göz çevresinde ve kulak arkasında morluk, Burun ve/ veya kulaktan beyin omurilik sıvısı ve/ veya kan gelmesi, Baş ya da bel kemiğinde şekil bozukluğu,

Baş ve Omurga Yaralanma Belirtileri Başta, boyunda ve sırtta ağrı, Baş, boyun ve sırtta dış kanama, Solunum güçlüğü, Kusma, Vücudun herhangi bir yerinde, tam ya da kısmi hareket ve his kaybı, (özellikle kol ve bacaklarda) Denge kaybı.

Baş ve Omurga Yaralanmalarında İlk Yardım Bilinç kontrolü yapılır. Bilinci açıksa hareket etmemesi istenir, hiçbir şekilde hareket ettirilmez. Ancak olay yerinde herhangi bir tehlike söz konusu ise düz pozisyonda daha güvenli bir yere sürüklenir. (Baş- boyun- gövde ekseni bozulmadan sürüklenir. )

Baş ve Omurga Yaralanmalarında İlk Yardım Yaşam bulguları değerlendirilir, (ABC) Hemen tıbbi yardım (112) istenir, Boyun tespiti yapılır, Tıbbi yardım ekibi gelene kadar yaşamsal hasta veya yaralının bulguları takip edilir. Dışarı çıkan organlar içeri sokulmaya çalışılmaz. Dışarı çıkan organların üzeri, ılık su ile ıslatılmış temiz bir bez ile örtülür.

Delici Göğüs Yaralanmalarında İlk Yardım Hasta veya yaralının bilinç kontrolü yapılır, Yaşam bulguları (ABC) ve yaranın durumu değerlendirilir, Hemen tıbbi yardım (112) istenir, Açık göğüs yaralanması varsa yara deliği avuç içi ile fazla bastırılmadan kapatılır. Yaralının bilinci yerinde ise kendi avucu ile kapatması istenir. Bu uygulama, göğüsteki yaradan giren hava nedeniyle akciğerlerin daha fazla büzülmesini önler. Yaranın üzeri temiz, hava geçirmeyen özellikte naylon poşet, alüminyum folyo vb. malzeme ile kapatılarak üç tarafı bantla sabitlenir. Nefes alma sırasında yaraya hava girmesini engellemek; nefes verme sırasında havanın dışarı çıkmasını sağlamak için yara üzerine konan malzemenin bir ucu açık bırakılır.

Delici Karın Yaralanmalarında İlkyardım Hasta veya yaralının bilinci kontrol edilir, Hasta veya yaralının yaşam bulguları kontrol edilir, (ABC) Hemen tıbbi yardım (112) istenir, Açık yara, vücut eksenine paralel ise hasta veya yaralının bacakları uzatılarak sırt üstü yatırılır. Yara, vücut eksenine dik ise dizlerin altı desteklenerek yaralı bacaklar bükülmüş olarak yatırılır.

Delici Karın Yaralanmalarında İlkyardım Islak bezin üzeri temiz, hava geçirmeyen özellikte naylon poşet, alüminyum folyo vb. malzemeyle kapatılarak hava ile temas etmeyecek şekilde dörtkenarı bantla sabitlenir. Böylece organların ve ıslak bezin kuruması önlenmiş olur. Karında saplanmış bir cisim varsa cisim, kesinlikle çıkartılmaz. Cismin ileri ya da geri hareketini engellemek için etrafı temiz bezlerle desteklenerek sabitlenir. Karında saplanmış cismin sabitlenmesi Ağızdan yiyecek ya da içecek verilmez, Tıbbi yardım gelinceye kadar yaşam bulguları izlenir.

KIRIK ÇIKIK VE BURKULMALAR Kırık: Kemik bütünlüğünün bozulmasına “kırık” denir. Çıkık: Aşırı zorlama ya da baskı sonucunda kemiklerin eklem yerlerinden kalıcı olarak ayrılmasına “çıkık” denir. Burkulma: Eklemlerin fazla zorlanması, eklem bağlarının gerilmesi, yırtılması veya kopması durumuna “burkulma” denir.

Kırıklarda yapılan ilk yardım Hasta veya yaralının hayatını tehdit eden yaralanmaya öncelik verilmeli, Gereksiz yere hareket ettirilmemeli, Kırık bölgedeki giysiler kesilerek çıkartılmalı, Kırık belirtileri değerlendirilmeli, Kanama var ise durdurulmalı, Açık kırık gelişmiş ise yara temiz bir bezle kapatılmalı, Kırık bölgesine göre tespit malzemelerinin seçimi yapılmalı, Kırık olan bölgenin alt ve üst eklemlerini de içine alacak biçimde tespit yapılmalı, Üzeri örtülerek vücut sıcaklığı korunmalı, Gerekli ise tıbbi yardım (112) istenmelidir.

Çıkıklarda ilk yardım uygulamaları aşağıdaki şekilde yapılmalıdır Hasta veya yaralı hareket ettirilmemeli, Çıkık, yerine oturtulmaya çalışılmamalı, Eklem bulunduğu pozisyonda tespit edilmeli, Çıkığın alt bölgesindeki deri rengi, ısısı ve nabzı kontrol edilmeli, Üzeri örtülerek vücut sıcaklığı korunmalı, Gerekirse tıbbi yardım (112) istenmelidir.

Burkulmalarda ilk yardım uygulamaları aşağıdaki şekilde yapılmalıdır Şişliği, morluğu ve ağrıyı azaltmak için soğuk uygulama yapılmalı, Şişliği azaltmak için bölge vücut seviyesinden yukarıya kaldırılmalı, Burkulan bölge hareket ettirilmemeli, Sıkıştırıcı bir sargıyla burkulan bölge tespit edilmeli, Gerekirse tıbbi yardım (112) istenmelidir.

Boyuna Tespit Uygulama Hasta veya yaralı düz olarak yatırılmalı, Baş-boyun-gövde ekseni korunmalı, Sıkan giysiler gevşetilmeli veya çıkarılmalı, Bir gazete veya dergi ortalama 10 cm kalınlığında kıvrılmalı, · Üçgen bir beze sarılmalı, Kendi dizimizde boyuna göre şekillendirip hazırlanmalı, Hazırlanan boyunluğun ortasını önde hasta veya yaralının çenesinin altına yerleştirilmeli, Hasta veya yaralının nefes almasını engellemeyecek şekilde boynuna dolandırılmalı, Tespit malzemesinin ucu önden tutturulmalıdır.

Kol kemiği kırığında tespit yapılacaksa Hasta veya yaralının koltuk altına yumuşak destek malzemesi yerleştiriniz. Destek malzemesi olarak ince küçük bir yastık, katlanmış havlu vb. yerleştiriniz. Kolun altına iki adet şerit sargı yerleştiriniz. Şerit sargıyı, sert tespit malzemelerinden önce kolun altına yerleştiriniz. Kısa olan sert tespit malzemesini koltuk altından itibaren dirseği de içine alacak şekilde yerleştiriniz. Sert tespit malzemesini bez ile kaplama Uzun olan sert tespit malzemesini omuz yı unutmayınız. ile dirseği içine alacak şekilde yerleştiriniz.

Kol kemiği kırığında tespit yapılacaksa Daha önceden yerleştirilen şeritleri, sert tespit malzemelerinin üzerinden bağlayınız. Düğümlerin dış tarafta olmasına dikkat ediniz. Üçgen sargı ile kolu askıya alınız. Dirseğin üçgen sargının içinde kalmasına dikkat ediniz. İki adet şerit sargıyı yaralı kolu içine alacak şekilde gövdesi üzerinden bağlayınız. Sargıların çok sıkı olmamasına dikkat ediniz. Parmak uçlarından dolaşım kontrol ediniz.

Bacak kemiği kırığında tespit yapılacaksa Hasta veya yaralıyı sırtüstü yatırınız ya da oturmasını sağlayınız. Gereksiz hareketlerden kaçınınız. Bir elinizle ayağın üst kısmından diğer elinizle bileğin altından yaralı bacağı tutarak yavaşça çekiniz. Hasta veya yaralının çok ağrısı olursa zorlamayınız. İki bacak arasına yumuşak destek malzemesi yerleştiriniz. Ayak bileklerinin altına şerit sargı yerleştirip ayakların üzerinde çaprazlayarak düğümleyiniz. Düğümün ayak tabanı tarafında olmasını sağlayınız.

Bacak kemiği kırığında tespit yapılacaksa Şerit sargıları, iki bacağı da içine alacak şekilde yerleştiriniz. Şerit sargıları yerleştirmek için doğal boşlukları kullanınız. Sert tespit malzemesini, dış tarafta kalçadan ayağa kadar uzanacak şekilde yerleştiriniz. Şerit sargıların ikisini ayak bileği ile diz arasına, ikisini de diz ile kalça arasına gelecek şekilde bağlayınız. Düğümleri tespit malzemesi üzerinde ve hepsi aynı tarafta olacak şekilde bağlayınız.

Bayılma, beyne giden kanın azalması sonucu beyin hücrelerinde oksijen azlığı veya yokluğuna bağlı olarak ani gelişen, yüzeysel ve geçici bilinç kaybı durumudur.

Kişi Bayıldıysa Sırtüstü yatırılır. Sıkan giysileri varsa gevşetilir. Ayakları 30 cm kaldırılır. Solunum yolu açıklığı kontrol edilir ve açıklığın korunması sağlanır. Solunum kontrol edilir. Kusma varsa başı yana çevrilir. Etraftaki kalabalık uzaklaştırılır

Ateşli havalede ilk yardım Hastanın giysileri çıkartılır. Musluk suyu ile havlu veya küçük bez parçaları ıslatılır. Islak bezler, hastanın koltuk altlarına, kasıklarına, dirseklerin iç yüzü ve avuç içlerine yerleştirilir. Bezler sık değiştirilerek ateş, aşamalı olarak yavaş düşürülmeye çalışılır. Islak bezler, direkt olarak karın ve göğüs bölgesi üzerine konulmaz. Ateş bu yöntemle düşmüyorsa hasta, oda sıcaklığındaki su ile yıkanır. Tıbbi yardım (112) istenir.

Ateşli havalede ilk yardım Yüksek ateşin düşürülmesinde aşırı soğuk su ve alkol kullanılmamalıdır. Çünkü soğuk su ve alkol, yüzeysel damarların kasılarak daralmasına neden olur ve ısı kaybını engeller. Ayrıca soğuk su, ürpertiye neden olur.

Epilepsi nöbetinde ilk yardım aşağıdaki şekilde uygulanır Olayla ilgili güvenlik önlemleri alınır. Örnek: Hasta yol ortasında nöbet geçiriyorsa olay yerindeki trafik akışı kesilmelidir. Sıkan giysileri varsa gevşetilir. Kendisini yaralamamasına dikkat edilir. Yaralanmaya neden olabilecek gereçler etraftan kaldırılır. Başını çarpmasını engellemek için başın altına yumuşak bir malzeme konulur. Nöbet esnasındaki kasılmaların kendiliğinden geçmesi beklenir. Nöbet sonrası solunum yolunun açıklığı sağlanır. Solunum kontrol edilir. Kusma varsa mide içeriğinin solunum yoluna kaçmasını engellemek amacıyla başı yana çevrilir. Düşme sonucu yaralanma varsa gerekli ilk yardım yapılır. Tıbbi yardım (112) istenir.

Kalp Krizinde Belirtiler Hasta ölüm korkusu ve yoğun sıkıntı hisseder. Ağrı, göğüs ya da mide boşluğunun herhangi bir yerinde, sıklıkla kravat bölgesinde görülür, omuzlara, boyuna, çeneye ve sol kola yayılır. Ağrı, kalp spazmına benzemekle birlikte daha şiddetli ve uzun sürelidir. Ağrı, dinlenmekle geçmez. En çok mide ağrısı, hazımsızlık, gaz sancısı veya kas ağrısı ile karıştırılır. Bu tür gaz ya da kas ağrıları, aksi ispat edilinceye kadar kalp krizi olarak düşünülmelidir. Terleme, mide bulantısı ve kusma görülebilir.

Kalp Krizinde İlk Yardım Hastanın yaşamsal bulguları (ABC) kontrol edilir. Hasta hemen dinlenmeye alınır, sakinleştirilir. Yarı oturur pozisyona getirilip rahat nefes alması sağlanır. Kullandığı ilaçları varsa almasına yardım edilir. Tıbbi yardım istenir. Yardım gelinceye kadar yaşam bulguları izlenir.

ZEHİRLENMELER Zehirlenme : vücuda zehirli (toksik) bir maddenin girmesi sonucu normal fonksiyonların bozulmasıdır. Zehirlenme durumunda Ulusal Zehir Danışma Merkezi (UZEM) ücretsiz olarak 114 numaralı telefon ile aranarak bilgi alınabilir.

Zehirlenme Yolları Sindirim sistemi bozuklukları: Bulantı, kusma, karın ağrısı, ishal Sinir sistemi bozuklukları: Rahatsızlık hissi, hareketlerde uyumsuzluk, havale ve bilinç kaybı Solunum sistemi bozuklukları: Nefes darlığı, morarma, solunum durması Dolaşım sistemi bozuklukları: Nabız bozukluğu, kalp durması

Zehirlenmelerde İlk Yardım Bilinç kontrolü yapılır. Yaşam bulguları (ABC) değerlendirilir, gerekirse suni solunum ve kalp masajı yapılır. Suni solunum uygulamasında varsa solunum maskesi kullanılır. Gerekirse Ulusal Zehir Danışma Merkezi (114) aranır ya da tıbbi yardım (112) istenir. Bilinç açık ise ağız su ile çalkalanır, zehirli madde ele temas etmişse el sabunlu su ile yıkanır.

Zehirlenmelerde İlk Yardım Kişi kendiliğinden kusuyorsa mide içeriğinin soluk yoluna kaçmaması için başı yana çevrilir. Çıkan muhteviyat bir kap içine toplanarak hasta ile birlikte teslim edilir. Zehirlenmeye neden olan madde ne olursa olsun hasta kesinlikle kusturulmaya çalışılmaz.

Zehirlenmelerde İlk Yardım Hasta temiz havaya çıkarılmalı, çıkarılamıyorsa cam ve kapılar açılarak ortam havalandırılır. Bilinç kaybı varsa koma pozisyonu verilir. Hasta fazla hareket ettirilmez ve üzeri örtülür. Olayla ilgili bilgiler toplanarak kaydedilir.

Hayvan Isırık ve Sokmalarında İlk Yardım Yaralının ABC’si değerlendirilir. Yara, 5 dakika süreyle sabunlu suyla yıkanır. Yara iyice temizlenerek etkenin sinirlere tutunması engellenir. Yaranın tahrişinden ve kanatılmasından kaçınılmalıdır. Hafif yaralanmalarda yaranın üstü temiz bir bezle kapatılır. Ciddi yaralanma ve kanama varsa yaraya temiz bir bezle basınç uygulanarak kanama durdurulur. Tıbbi yardım istenir.

Arı sokmalarında ilk yardım Arının iğnesi derinin üzerinden görülüyorsa sıyırarak çıkarılır. Bölge su ile yıkanır. Soğuk uygulama yapılır. Soğuk uygulama, sokulan bölgenin şişmesini, ağrısını, kaşınmasını azaltır. Eğer ağızdan sokmuşsa buz emmesi sağlanır. Ağız içi sokmalarında ve alerji hikâyesi olanlarda hemen tıbbi yardım istenir.

Akrep sokmalarında ilk yardım Yaralı sırtüstü yatırılır ve sokulan bölge hareket ettirilmez. o Isırılan bölge suyla yıkanır. o Soğuk uygulama yapılır. o Yaranın üstü temiz bir bezle kapatılır. o Tıbbi yardım istenir.

Yılan sokmalarında ilk yardım Yaralı uygun bir yere yatırılır, sakinleştirilip dinlenmesi sağlanır. Yaralı ve ısırılan bölge hareket ettirilmez. Yaraya yakın bölgede baskı yapabilecek eşyalar (yüzük, bilezik vb. ) şişme ihtimaline karşı çıkarılır. Yaralı bölge sabun ve su ile yıkanır. Soğuk uygulama yapılır ancak üzerine buz konmaz. Yara, baş ve boyunda ise yara çevresine baskı uygulanır, kol ve bacaklarda ise yara üstünden dolaşımı engellemeyecek şekilde sargı beziyle sarılır. Kesinlikle turnike uygulanmaz. Tıbbi yardım istenir. o Yaşamsal bulgular izlenir. Yara üzerine herhangi bir müdahale yapılmaz, yara kesilmez, emilmez

Kene Isırması ilk yardım Kene görüldüğü anda uygun bir şekilde çıkarılır. Kene üzerine herhangi bir kimyasal madde (alkol, gaz yağı, kolonya, deterjan vb. ) kesinlikle dökülmez, sigara veya ateş kullanarak çıkartılmaya çalışılmaz. Çünkü kene bu sırada kusarak mikrobu vücuda bulaştırabilir. Kene, sıkılmaz, patlatılmaz, koparılmaz ve iğne batırılmaz. Kenenin bulunduğu bölge sabunlu su ile yıkanır. Kene, kendiliğinden çıkmışsa içinde çamaşır suyu bulunan uygun bir kaba konarak hasta ile beraber teslim edilir. Tıbbi yardım istenir.

Sıcak Çarpmasında İlk Yardım Hasta serin ve havadar bir yere alınır. Hastanın üzerindeki giysileri çıkartılır. Bilinci yerinde ise sırtüstü yatırılarak kol ve bacaklar yükseltilir. Hastanın alnına ıslak havlu konulur. Bulantı ve kusması yoksa bilinci açıksa su ve tuz kaybını gidermek için 1 litre su- 1 çay kaşığı karbonat- 1 çay kaşığı tuz karışımı sıvı içirilir. Ilık su ile duş yaptırılır. Tıbbi yardım istenir.

Yanıklarda İlk Yardım Kişi hâlâ yanıyorsa paniğe engel olunur, koşması engellenir. Yanan kişinin üzeri battaniye ya da bir örtü ile kapatılır ve yuvarlanması sağlanarak alev söndürülür. Yaşam belirtileri (ABC) değerlendirilir. Solunum yolunun etkilenip etkilenmediği kontrol edilir. Yanık yüzeyi ıslak havlu, ıslak çarşaf vb. malzeme ile kapatılarak yanık bölgesinin soğuması sağlanır. Uzun süreli soğutma işlemi hastada ısı kaybına neden olacağından dikkatli olunmalıdır.

Yanıklarda İlk Yardım Yanmış alandaki deriler kaldırılmadan giysiler çıkarılır. Giysiler yapışmış ise çekiştirmeden yapışan yerler kesilir. Ödem (şişlik) oluşabileceği düşünülerek yüzük, bilezik, saat gibi eşyalar çıkarılır. Yanık bölge en az 20 dakika soğuk ve tazyiksiz su altında tutulur. Yanık yüzeyi büyükse ısı kaybı çok olacağından bu işlem yapılmaz. Yanık bölge temiz ve nemli bir bezle örtülür. El ve ayak parmaklarındaki yanıklarda yapışıklığı önlemek amacıyla parmaklar arasına gazlı bez konulur. Bilinci yerinde olan yaralıya ağızdan sıvı (1 litre su -1 çay kaşığı karbonat -1 çay kaşığı tuz karışımı) verilerek sıvı kaybı önlenir. Tıbbi yardım istenir. İçi su dolu kesecikler (bül) varsa patlatılmaz ve yanık bölgeye çıplak elle dokunulmaz. Yanık üzerine ilaç ya da yanık merhemi gibi maddeler sürülmez.

Kimyasal Yanıklarda İlk Yardım Temas edilen kimyasal madde toz hâlinde ise fırça ya da kuru bir bezle uzaklaştırılır. Giysiler cilde değdirilmeden dikkatlice çıkarılarak kimyasal maddenin deriyle teması kesilir. Giysiler yapışmışsa kesilerek çıkarılır. Bölge tazyiksiz, bol suyla en az 15 - 20 dakika yumuşak bir şekilde yıkanır. Yaralı bölgenin üzeri temiz ve nemli bir bezle örtülür. Tıbbi yardım istenir.

Göze kimyasal madde temas etmişse Gözler kesinlikle ovuşturulmaz. Kontak lens varsa çıkartılır. Çünkü lensler yıkamayı engeller ve altında biriken kimyasal maddeler daha fazla tahribata neden olur. Bol su ile en az 20 dk. yıkanır. Kimyasal madde tek göze temas etmişse yıkama esnasında sağlam gözü kirletmemeye dikkat edilir. Göz temiz bir bez ile kapatılır. Tıbbi yardım istenir.

Elektrik yanıklarında ilk yardım aşağıdaki gibidir Soğukkanlı ve sakin davranılmalı. Yaralıya dokunmadan önce şalter indirilerek ya da sigorta kapatılarak elektrik akımı kesilir. Akımı kesme imkânı yoksa yaralıya direk temas etmeden tahta çubuk, gazete tomarı, plastik ya da lastik malzeme vb. yalıtkan bir madde kullanarak yaralının elektrikle teması kesilir. Kalbin elektrik akımından zarar görebileceği düşünülerek yaralı hareket ettirilmez. Yaralının bilinci kontrol edilerek ABC’si değerlendirilir. Gerekirse temel yaşam desteği uygulanır. Yaralıya kesinlikle su ile müdahale edilmez. Yanık bölgesi temiz bir bezle örtülür. Kırık ve yaralanma olup olmadığı kontrol edilerek eğer varsa gerekli ilk yardım uygulanır. Tıbbi yardım istenir.

Donmalarda İlk Yardım Yaralı, ılık bir ortama alınarak soğukla teması kesilir. Islak giysiler çıkarılarak kuru giysiler giydirilir. Sakinleştirilir, istirahata alınır ve hareket ettirilmez. Bilinç yerinde ise ılık içecekler verilir. Su toplamış bölgeler patlatılmaz, donuk bölgenin üstü temiz bir bezle örtülür. Donmuş bölge ovulmaz, kendine ısınması sağlanır. El ve ayak doğal pozisyonda tutulur, eller yumruk yapılmış ve ayaklar büzülmüş ise açılmaya çalışılmaz. Tıbbi yardım istenir.

Göze Yabancı Cisim Kaçmasında İlk Yardım Göz ışığa doğru çevrilerek alt ve üst göz kapağı içine bakılır. Gerekirse üst göz kapağı açık tutulur. Toz, nemli, temiz bir bezle çıkarılmaya çalışılır. Hastaya gözünü kırpıştırması söylenir. Göz ovulmamalıdır. Çıkmıyorsa sağlık kuruluşuna gitmesi sağlanır.

Kulağa ve Buruna Yabancı Cisim Kaçmasında İlk Yardım Cisim, kulak yolu dışında ise alınır. Kulak yolu içinde ise kesinlikle dokunulmaz. Sivri ve delici bir cisimle müdahale edilmez. Su değdirilmez. Parmakla yabancı cisim olmayan burun duvarına bastırılarak kapatılır, kuvvetli bir nefes verme ile cismin atılması sağlanır.

Suda boğulmalarda aşağıdaki şekilde ilk yardım uygulanır İlkyardımcı, yüzme bilse dahi kesinlikle suda çırpınan kişiye yüzerek gitmemelidir. Sudan kurtarmak için kişiye can simidi, ip, uzun bir tahta parçası vb. malzeme atarak tutunması söylenir. Mümkünse kayık, tekne gibi bir araçla kişiye yaklaşılır. Boğulan kişinin arkasından yaklaşılarak suyun yüzeyinde sırtüstü pozisyona getirilir. Böylece kişinin ağız ve burnu suyun yüzeyine çıkarılmış olur. Kişi hızla sudan çıkarılır. Suya atlama sonucunda omurga yaralanması da meydana gelebilir. Bu nedenle suda başın çok fazla arkaya itilmemesi gerekir. Baş ve gövde düz bir çizgide kıvrılmadan mümkünse iki kişi ile dikkatlice çıkarılmalıdır.

Suda boğulmalarda aşağıdaki şekilde ilk yardım uygulanır Yaşamsal bulgular değerlendirilir. Gerekirse temel yaşam desteği sağlanır. Mümkünse suni solunum uygulamasına su içerisinde başlanmalıdır. Yalnız derin sularda bu mümkün olmayabilir. Özellikle soğuk havalarda 20 - 30 dakika geçse bile suni solunum ve dış kalp masajına başlanmalıdır. Hemen tıbbi yardım istenir. Yaşam bulguları izlenir.

Taşımalar Hasta/yaralı taşınmasında ilkyardımcı kendi sağlığını riske sokmamalıdır. Gereksiz zorlama ve yaralanmalara engel olmak için şu kurallara uymalıdır

KOLTUK ALTLARINDAN TUTARAK SÜRÜKLEME

KAŞIK TEKNİĞİ • Birinci ilk yardımcı; baş ve omuzundan, • İkinci ilk yardımcı; sırtının alt kısmı ve uyluğundan, • Üçüncü ilk yardımcı; dizlerinin altından ve bileklerinden kavrar. • Daha sonra kendi ellerini yaralının vücudunun altından geçirerek kavrarlar.

èALTIN BEŞİK YÖNTEMİYLE TAŞIMA • Yaralının ciddi bir yaralanması yoksa ve yardım edebiliyorsa iki ilk yardımcı ile eller üzerinde iki, üç veya dört elle altın beşik yapılarak taşınır.

èOMUZDA TAŞIMA “İTFAİYECİ YÖNTEMİ” • Yürüyemeyen ya da bilinci kapalı olan kişiler için kullanılır. • Bir ilk yardımcı tarafından uygulanır.

èSIRTTA TAŞIMA • Bilinçli hastaları taşımada kullanılır. • Bir ilk yardımcı tarafından uygulanır.

èİLKYARDIMCININ OMZUNDAN DESTEK ALMA • Hafif yaralı ve yürüyebilecek durumdaki yaralıların taşınmasında kullanılır. • Bir veya iki ilk yardımcı tarafından uygulanır.

è KUCAKTA TAŞIMA • Bilinci açık olan çocuklar ve hafif yetişkinler için kullanışlı bir yöntemdir. • Bir ilk yardımcı tarafından uygulanır.

SEDYE İLE TAŞIMADA GENEL KURALLAR-2 èBaşı gidiş yönünde olmalıdır. èSedye daima yatay konumda olmalıdır. èÖndeki ilkyardımcı sağ, arkadaki ise sol ayağı ile yürümeye başlamalıdır.

SANDALYE İLE TAŞIMA KOLLAR VE BACAKLARDAN TUTARAK TAŞIMA