1 GOSPODARKA OTWART A WYBRANE PROBLEMY 2 1
1 GOSPODARKA OTWART A (WYBRANE PROBLEMY)
2 1. WYBRANE FORMY MIĘDZYNARODOWEJ WSPÓŁPRACY GOSPODARCZEJ a) Handel zagraniczny 2005 r. : eksport na świecie: 9654 mld dol. ; w tym Polska 89, 4 mld dol. , czyli 0, 9% (per capita : Polska 2 342 dol. w porównaniu z np. 26 397 dol. w Irlandii). (Dane GUS). Polski handel zagraniczny, 1990 -2006 (ceny bieżące, w mln dol. USA) Rok Eksport (X) Import (Z) Saldo (NX) 1990 14 322 9 528 4 794 1995 22 895 29 050 -6 155 1996 24 440 37 137 -12 697 1997 25 751 42 307 -16 556 1998 28 229 47 054 -18 825 1999 27 407 45 911 -18 504 2000 31 651 48 940 -17 289 2001 36 092 50 275 -14 183 2002 41 010 55 113 -14 103 2003 53 577 68 004 -14 427 2004 73 781 88 156 -14 375 2005 89 378 101 539 -12 161 2006 109 108 124 647 -15 539 Źródło: Dane GUS.
3 b) Przepływy kapitału (dane) 2005 r. , INWESTYCJE BEZPOŚREDNIE w Polsce: 9, 6 mld dol. ; INWESTYCJE PORTFELOWE: 10, 6 mld dol. (Dane GUS).
Tablica Dochód narodowy brutto w Polsce (2000 -2007; mld zł, ceny bieżące) Ogółem PKB Dochód z zagranicy (saldo)a 2000 741, 7 744, 4 -2, 7 2005 964, 6 983, 3 -18, 7 2006 1 033, 1 1 060, 0 -26, 9 2007 1 132, 9 1 175, 3 -42, 4 a Stanowi saldo wynagrodzeń, dochodów z inwestycji bezpośrednich i portfelowych oraz pozostałych dochodów i odsetek. Źródło: Rocznik Statystyczny RP 2008, GUS, Warszawa 2008, s. 682. 4
5 2. KORZYŚCI Z HANDLU ZAGRANICZNEGO Y = AEPL = C + I + G + X – Z Czyżby handel zagraniczny był oplacalny tylko dla krajów mających dodatnie saldo bilansu handlowego?
6 2. KORZYŚCI Z HANDLU ZAGRANICZNEGO I ICH PRZYCZYNY a) Przewaga ABSOLUTNA produkcyjności i specjalizacja Kraj Ryby Wino A 1 2 B 2 1 PRZEWAGA ABSOLUTNA produkcyjności oznacza, że jeden kraj wytwarza dobro niższym kosztem niż drugi kraj.
7 Kraj Ryby Wino A 1 2 B 2 1 A. W obu krajach po 50 pracowników pracuje w obu gałęziach. Efekt? Po 150 jednostek dobra. B. Oba kraje specjalizują się w produkcji tego, w produkcji czego mają przewagę komparatywną. Efekt? Po 200 jednostek dobra. . . Wniosek: Specjalizacja pozwala zwiększyć łączną produkcję obu krajów… Hamując handel zagraniczny, pozbawiamy się tych korzyści.
8 b) Przewaga KOMPARATYWNA produkcyjności i specjalizacja Kraj Ryby Wino A 6 2 B 2 1 2 PRZEWAGA KOMPARATYWNA produkcyjności oznacza, że jeden kraj jest MNIEJ GORSZY w produkcji jednego z dóbr niż drugi kraj.
9 b) Przewaga KOMPARATYWNA produkcyjności i specjalizacja INNE UJĘCIE : Kraj Ryby Wino A 6 2 B 2 1 2 PRZEWAGA KOMPARATYWNA produkcyjności oznacza, że jeden kraj wytwarza dobro niższym KOSZTEM ALTERNA- TYWNYM* niż drugi kraj. Kraj Ryby Wino KAR KAW A 6 2 1/3 3 B 2 1 1/2 2 -------------------* KOSZT ALTERNATYWNY (ang. opportunity cost) to koszt, który pono -simy dlatego, że robimy to, co robimy, a nie coś innego.
10 Kraj Ryby Wino A 6 2 B 2 1 Powiedzmy, że w kraju B 10 pracowników przechodzi z gałęzi „rybnej” do „winnej”, a w kraju A 4 pracowników przechodzi z gałęzi „winnej” do „rybnej”.
11 Kraj Ryby Wino A 6 2 B 2 1 W kraju B 10 pracowników przechodzi z gałęzi „rybnej” do „winnej”, a w kraju A 4 pracowników przechodzi z gałęzi „winnej” do „rybnej”. Zmiany wielkości produkcji na skutek takiej specjalizacji: B: +10 W; -20 R A: -8 W; +24 R Niech cena w handlu zagranicznym wynosi np. 2, 4 [R/W] [określa ona warunki handlu (ang. terms of trade) tych krajów].
12 Niech cena w handlu zagranicznym wynosi np. 2, 4 [R/W] [określa ona warunki handlu (ang. terms of trade) tych krajów]. Zmiany wielkości produkcji na skutek takiej specjalizacji: B: +10 W; -20 R A: -8 W; +24 R A zatem, nawet w takiej sytuacji (jeden kraj jest lepszy od drugiego w produkcji wszystkiego) specjalizacja i handel zagraniczny mogą być źródłem korzyści dla wszystkich! Wniosek Także w takiej sytuacji specjalizacja pozwala zwiększyć łączną produkcję obu krajów… Hamując handel zagraniczny, pozbawiamy się tych korzyści.
ZADANIE Jerycho i Ur produkują wino i oliwę. W tablicy pokazano dzienną wydajność pracownika. a) W produkcji jakich dóbr te miasta mają przewagę: (i) absolutną? (ii) komparatywną? Co to znaczy? b) Kto i co będzie sprzedawać? c) Podaj przykład obustronnie korzystnej specjalizacji i handlu. d) Podaj przykład obustronnie korzystnych terms of trade. e) Podstaw Niemcy za Jerycho i Polskę za Ur; zaproponuj odpowiedniki wina i oliwy. 13 Miasto Wino Oliwa Jerycho 6 2 Ur 2 1
ZADANIE Jerycho i Ur produkują wino i oliwę. W tablicy pokazano dzienną wydajność pracownika. a) W produkcji jakich dóbr te miasta mają przewagę: (i) absolutną? (ii) komparatywną? Co to znaczy? b) Kto i co będzie sprzedawać? c) Podaj przykład obustronnie korzystnej specjalizacji i handlu. d) Podaj przykład obustronnie korzystnych terms of trade. e) Podstaw Niemcy za Jerycho i Polskę za Ur; zaproponuj odpowiedniki wina i oliwy. 14 Miasto Wino Oliwa Jerycho 6 2 Ur 2 1 a) (i) Jerycho ma absolutną przewagą w produkcji obu dóbr (wytwarza oba dobra wydajniej, czyli niższym nakładem pracy).
ZADANIE Jerycho i Ur produkują wino i oliwę. W tablicy pokazano dzienną wydajność pracownika. a) W produkcji jakich dóbr te miasta mają przewagę: (i) absolutną? (ii) komparatywną? Co to znaczy? b) Kto i co będzie sprzedawać? c) Podaj przykład obustronnie korzystnej specjalizacji i handlu. d) Podaj przykład obustronnie korzystnych terms of trade. e) Podstaw Niemcy za Jerycho i Polskę za Ur; zaproponuj odpowiedniki wina i oliwy. 15 Miasto Wino Oliwa Jerycho 6 2 Ur 2 1 a) (i) Jerycho ma absolutną przewagą w produkcji obu dóbr (wytwarza oba dobra wydajniej, czyli niższym nakładem pracy). (ii) Ur ma komparatywną przewagą w produkcji oliwy. Oznacza to, że Ur ma niższy koszt alternatywny produkcji oliwy niż Jerycho (2, a nie 3 porcje wina). Innymi słowy Ur jest mniej gorsze w produkcji oliwy niż w produkcji wina).
ZADANIE Jerycho i Ur produkują wino i oliwę. W tablicy pokazano dzienną wydajność pracownika. a) W produkcji jakich dóbr te miasta mają przewagę: (i) absolutną? (ii) komparatywną? Co to znaczy? b) Kto i co będzie sprzedawać? c) Podaj przykład obustronnie korzystnej specjalizacji i handlu. d) Podaj przykład obustronnie korzystnych terms of trade. e) Podstaw Niemcy za Jerycho i Polskę za Ur; zaproponuj odpowiedniki wina i oliwy. 16 Miasto Wino Oliwa Jerycho 6 2 Ur 2 1 a) (i) Jerycho ma absolutną przewagą w produkcji obu dóbr (wytwarza oba dobra wydajniej, czyli niższym nakładem pracy). (ii) Ur ma komparatywną przewagą w produkcji oliwy. Oznacza to, że Ur ma niższy koszt alternatywny produkcji oliwy niż Jerycho (2, a nie 3 porcje wina). Innymi słowy Ur jest mniej gorsze w produkcji oliwy niż w produkcji wina). b) Ur będzie sprzedawać oliwę, a Jerycho – wino.
ZADANIE Jerycho i Ur produkują wino i oliwę. W tablicy pokazano dzienną wydajność pracownika. a) W produkcji jakich dóbr te miasta mają przewagę: (i) absolutną? (ii) komparatywną? Co to znaczy? b) Kto i co będzie sprzedawać? c) Podaj przykład obustronnie korzystnej specjalizacji i handlu. d) Podaj przykład obustronnie korzystnych terms of trade. e) Podstaw Niemcy za Jerycho i Polskę za Ur; zaproponuj odpowiedniki wina i oliwy. 17 Miasto Wino Oliwa Jerycho 6 2 Ur 2 1 a) (i) Jerycho ma absolutną przewagą w produkcji obu dóbr (wytwarza oba dobra wydajniej, czyli niższym nakładem pracy). (ii) Ur ma komparatywną przewagą w produkcji oliwy. Oznacza to, że Ur ma niższy koszt alternatywny produkcji oliwy niż Jerycho (2, a nie 3 porcje wina). Innymi słowy Ur jest mniej gorsze w produkcji oliwy niż w produkcji wina). b) Ur będzie sprzedawać oliwę, a Jerycho – wino. c) Ur przesunie 10 pracowników z gałęzi „winnej” do gałęzi „oliwnej”. W efekcie produkcja wina zmaleje tu o 20 porcji, a produkcja oliwy wzrośnie o 10 porcji. Jerycho przesunie 4 pracowników z gałęzi „oliwnej” do gałęzi „winnej”. W efekcie produkcja wina wzrośnie tu o 24 porcje, a produkcja oliwy zmaleje o 8 porcji. Następnie Ur sprzeda Jerychu 10 porcji oliwy po 2, 4 porcji wina za porcję oliwy. W efekcie Ur zyska „na czysto” 4 porcje wina, a Jerycho – 2 porcje oliwy.
ZADANIE Jerycho i Ur produkują wino i oliwę. W tablicy pokazano dzienną wydajność pracownika. a) W produkcji jakich dóbr te miasta mają przewagę: (i) absolutną? (ii) komparatywną? Co to znaczy? b) Kto i co będzie sprzedawać? c) Podaj przykład obustronnie korzystnej specjalizacji i handlu. d) Podaj przykład obustronnie korzystnych terms of trade. e) Podstaw Niemcy za Jerycho i Polskę za Ur; zaproponuj odpowiedniki wina i oliwy. 18 Miasto Wino Oliwa Jerycho 6 2 Ur 2 1 a) (i) Jerycho ma absolutną przewagą w produkcji obu dóbr (wytwarza oba dobra wydajniej, czyli niższym nakładem pracy). (ii) Ur ma komparatywną przewagą w produkcji oliwy. Oznacza to, że Ur ma niższy koszt alternatywny produkcji oliwy niż Jerycho (2, a nie 3 porcje wina). Innymi słowy Ur jest mniej gorsze w produkcji oliwy niż w produkcji wina). b) Ur będzie sprzedawać oliwę, a Jerycho – wino. c) Ur przesunie 10 pracowników z gałęzi „winnej” do gałęzi „oliwnej”. W efekcie produkcja wina zmaleje tu o 20 porcji, a produkcja oliwy wzrośnie o 10 porcji. Jerycho przesunie 4 pracowników z gałęzi „oliwnej” do gałęzi „winnej”. W efekcie produkcja wina wzrośnie tu o 24 porcje, a produkcja oliwy zmaleje o 8 porcji. Następnie Ur sprzeda Jerychu 10 porcji oliwy po 2, 4 porcji wina za porcję oliwy. W efekcie Ur zyska „na czysto” 4 porcje wina, a Jerycho – 2 porcje oliwy. d) 2, 4 porcje wina za porcję oliwy.
ZADANIE Jerycho i Ur produkują wino i oliwę. W tablicy pokazano dzienną wydajność pracownika. a) W produkcji jakich dóbr te miasta mają przewagę: (i) absolutną? (ii) komparatywną? Co to znaczy? b) Kto i co będzie sprzedawać? c) Podaj przykład obustronnie korzystnej specjalizacji i handlu. d) Podaj przykład obustronnie korzystnych terms of trade. e) Podstaw Niemcy za Jerycho i Polskę za Ur; zaproponuj odpowiedniki wina i oliwy. 19 Miasto Wino Oliwa Jerycho 6 2 Ur 2 1 a) (i) Jerycho ma absolutną przewagą w produkcji obu dóbr (wytwarza oba dobra wydajniej, czyli niższym nakładem pracy). (ii) Ur ma komparatywną przewagą w produkcji oliwy. Oznacza to, że Ur ma niższy koszt alternatywny produkcji oliwy niż Jerycho (2, a nie 3 porcje wina). Innymi słowy Ur jest mniej gorsze w produkcji oliwy niż w produkcji wina). b) Ur będzie sprzedawać oliwę, a Jerycho – wino. c) Ur przesunie 10 pracowników z gałęzi „winnej” do gałęzi „oliwnej”. W efekcie produkcja wina zmaleje tu o 20 porcji, a produkcja oliwy wzrośnie o 10 porcji. Jerycho przesunie 4 pracowników z gałęzi „oliwnej” do gałęzi „winnej”. W efekcie produkcja wina wzrośnie tu o 24 porcje, a produkcja oliwy zmaleje o 8 porcji. Następnie Ur sprzeda Jerychu 10 porcji oliwy po 2, 4 porcji wina za porcję oliwy. W efekcie Ur zyska „na czysto” 4 porcje wina, a Jerycho – 2 porcje oliwy. d) 2, 4 porcje wina za porcję oliwy. e) Komputery i usługi budowlane?
20 ZADANIE Przez godzinę gracz giełdowy jest w stanie sprzątnąć 1 pokój ich ogromnej willi lub zarobić 1000 gb. Jej mąż sprząta dwa razy wolniej, a na giełdzie jest w stanie wygrać tylko 100 gb na godzinę. Czy w tym przypadku podział pracy ma sens? a) Porównaj jej i jego koszt alternatywny sprzątnięcia pokoju.
21 ZADANIE Przez godzinę gracz giełdowy jest w stanie sprzątnąć 1 pokój ich ogromnej willi lub zarobić 1000 gb. Jej mąż sprząta dwa razy wolniej, a na giełdzie jest w stanie wygrać tylko 100 gb na godzinę. Czy w tym przypadku podział pracy ma sens? a) Porównaj jej i jego koszt alternatywny sprzątnięcia pokoju. Jej koszt alternatywny sprzątnięcia pokoju wynosi 1000 gb, a jego tylko 200 gb. b) Kto i w produkcji czego ma przewagę komparatywną?
22 ZADANIE Przez godzinę gracz giełdowy jest w stanie sprzątnąć 1 pokój ich ogromnej willi lub zarobić 1000 gb. Jej mąż sprząta dwa razy wolniej, a na giełdzie jest w stanie wygrać tylko 100 gb na godzinę. Czy w tym przypadku podział pracy ma sens? a) Porównaj jej i jego koszt alternatywny sprzątnięcia pokoju. Jej koszt alternatywny sprzątnięcia pokoju wynosi 1000 gb, a jego tylko 200 gb. b) Kto i w produkcji czego ma przewagę komparatywną? On ma przewagę komparatywną w sprzątaniu. c) Zaproponuj korzystny dla obu stron podział pracy.
23 ZADANIE Przez godzinę gracz giełdowy jest w stanie sprzątnąć 1 pokój ich ogromnej willi lub zarobić 1000 gb. Jej mąż sprząta dwa razy wolniej, a na giełdzie jest w stanie wygrać tylko 100 gb na godzinę. Czy w tym przypadku podział pracy ma sens? a) Porównaj jej i jego koszt alternatywny sprzątnięcia pokoju. Jej koszt alternatywny sprzątnięcia pokoju wynosi 1000 gb, a jego tylko 200 gb. b) Kto i w produkcji czego ma przewagę komparatywną? On ma przewagę komparatywną w sprzątaniu. c) Zaproponuj korzystny dla obu stron podział pracy. On powinien więcej sprzątać, ona – dłużej grać na giełdzie. d) Wyjaśnij, skąd się bierze nadwyżka, która jest warunkiem opłacalności wymiany. (Wskazówka: Ile traci ten, kto wykorzystuje swoją przewagę komparatywną? Ile zyskuje jego partner? ).
24 ZADANIE Przez godzinę gracz giełdowy jest w stanie sprzątnąć 1 pokój ich ogromnej willi lub zarobić 1000 gb. Jej mąż sprząta dwa razy wolniej, a na giełdzie jest w stanie wygrać tylko 100 gb na godzinę. Czy w tym przypadku podział pracy ma sens? a) Porównaj jej i jego koszt alternatywny sprzątnięcia pokoju. Jej koszt alternatywny sprzątnięcia pokoju wynosi 1000 gb, a jego tylko 200 gb. b) Kto i w produkcji czego ma przewagę komparatywną? On ma przewagę komparatywną w sprzątaniu. c) Zaproponuj korzystny dla obu stron podział pracy. On powinien więcej sprzątać, ona – dłużej grać na giełdzie. d) Wyjaśnij, skąd się bierze nadwyżka, która jest warunkiem opłacalności wymiany. (Wskazówka: Ile traci ten, kto wykorzystuje swoją przewagę komparatywną? Ile zyskuje jego partner? ). On, sprzątając dodatkowy pokój, traci 200 gb. Dzięki temu ona może wygrać 1000 gb. Nadwyżka do podziału wynosi (1000– 200) gb.
25 c) Inne korzyści z handlu zagranicznego: SPECJALIZACJA I KORZYŚCI SKALI (handel wewnątrzgałęziowy).
26 d) Inne korzyści z handlu zagranicznego: NASILENIE SIĘ KONKURENCJI.
27 e) Inne korzyści z handlu zagranicznego: WZROST RÓŻNORODNOŚCI TOWARÓW.
28 ZADANIE Przyporządkuj zjawiska korzyściom z handlu: a) Fiaty z Tych są sprzedawane w całej Europie, więc produkcja jest duża, a koszty niskie. b) Dostępność serów z Francji wymusiła wzrost jakości polskich serów. c) Bez handlu zagranicznego Polacy mogliby jeść jabłka, lecz nie banany. d) Niemcy są lepsi od Polaków w produkcji aut, a Polacy od Niemców – w produkcji grzybów, więc specjalizacja się opłaca. e) Polacy są mniej gorsi od Hiszpanów w produkcji mebli, a nie czerwonego wina, więc specjalizacja się opłaca. Handel zagraniczny umożliwia wykorzystanie: Naturalnego zróżnicowania Zalet dóbr dostępkonkurencji nych u nas i za granicą Korzyści skali Absolutnej przewagi wydajności Względnej przewagi wydajności
29 ZADANIE Przyporządkuj zjawiska korzyściom z handlu: a) Fiaty z Tych są sprzedawane w całej Europie, więc produkcja jest duża, a koszty niskie. b) Dostępność serów z Francji wymusiła wzrost jakości polskich serów. c) Bez handlu zagranicznego Polacy mogliby jeść jabłka, lecz nie banany. d) Niemcy są lepsi od Polaków w produkcji aut, a Polacy od Niemców – w produkcji grzybów, więc specjalizacja się opłaca. e) Polacy są mniej gorsi od Hiszpanów w produkcji mebli, a nie czerwonego wina, więc specjalizacja się opłaca. Handel zagraniczny umożliwia wykorzystanie: Naturalnego zróżnicowania Zalet dóbr dostępkonkurencji nych u nas i za granicą Korzyści skali Absolutnej przewagi wydajności Względnej przewagi wydajności Handel zagraniczny umożliwia wykorzystanie: Naturalnego zróżnicowania Zalet dóbr dostępkonkurencji nych u nas i za granicą Korzyści skali a Absolutnej przewagi wydajności Względnej przewagi wydajności
30 ZADANIE Przyporządkuj zjawiska korzyściom z handlu: a) Fiaty z Tych są sprzedawane w całej Europie, więc produkcja jest duża, a koszty niskie. b) Dostępność serów z Francji wymusiła wzrost jakości polskich serów. c) Bez handlu zagranicznego Polacy mogliby jeść jabłka, lecz nie banany. d) Niemcy są lepsi od Polaków w produkcji aut, a Polacy od Niemców – w produkcji grzybów, więc specjalizacja się opłaca. e) Polacy są mniej gorsi od Hiszpanów w produkcji mebli, a nie czerwonego wina, więc specjalizacja się opłaca. Handel zagraniczny umożliwia wykorzystanie: Naturalnego zróżnicowania Zalet dóbr dostępkonkurencji nych u nas i za granicą Korzyści skali Absolutnej przewagi wydajności Względnej przewagi wydajności Handel zagraniczny umożliwia wykorzystanie: Naturalnego zróżnicowania Zalet dóbr dostępkonkurencji nych u nas i za granicą b Korzyści skali a Absolutnej przewagi wydajności Względnej przewagi wydajności
31 ZADANIE Przyporządkuj zjawiska korzyściom z handlu: a) Fiaty z Tych są sprzedawane w całej Europie, więc produkcja jest duża, a koszty niskie. b) Dostępność serów z Francji wymusiła wzrost jakości polskich serów. c) Bez handlu zagranicznego Polacy mogliby jeść jabłka, lecz nie banany. d) Niemcy są lepsi od Polaków w produkcji aut, a Polacy od Niemców – w produkcji grzybów, więc specjalizacja się opłaca. e) Polacy są mniej gorsi od Hiszpanów w produkcji mebli, a nie czerwonego wina, więc specjalizacja się opłaca. Handel zagraniczny umożliwia wykorzystanie: Naturalnego zróżnicowania Zalet dóbr dostępkonkurencji nych u nas i za granicą Korzyści skali Absolutnej przewagi wydajności Względnej przewagi wydajności Handel zagraniczny umożliwia wykorzystanie: Naturalnego zróżnicowania Zalet dóbr dostępkonkurencji nych u nas i za granicą c b Korzyści skali a Absolutnej przewagi wydajności Względnej przewagi wydajności
32 ZADANIE Przyporządkuj zjawiska korzyściom z handlu: a) Fiaty z Tych są sprzedawane w całej Europie, więc produkcja jest duża, a koszty niskie. b) Dostępność serów z Francji wymusiła wzrost jakości polskich serów. c) Bez handlu zagranicznego Polacy mogliby jeść jabłka, lecz nie banany. d) Niemcy są lepsi od Polaków w produkcji aut, a Polacy od Niemców – w produkcji grzybów, więc specjalizacja się opłaca. e) Polacy są mniej gorsi od Hiszpanów w produkcji mebli, a nie czerwonego wina, więc specjalizacja się opłaca. Handel zagraniczny umożliwia wykorzystanie: Naturalnego zróżnicowania Zalet dóbr dostępkonkurencji nych u nas i za granicą Korzyści skali Absolutnej przewagi wydajności Względnej przewagi wydajności Handel zagraniczny umożliwia wykorzystanie: Naturalnego zróżnicowania Zalet dóbr dostępkonkurencji nych u nas i za granicą c b Korzyści skali Absolutnej przewagi wydajności a d Względnej przewagi wydajności
33 ZADANIE Przyporządkuj zjawiska korzyściom z handlu: a) Fiaty z Tych są sprzedawane w całej Europie, więc produkcja jest duża, a koszty niskie. b) Dostępność serów z Francji wymusiła wzrost jakości polskich serów. c) Bez handlu zagranicznego Polacy mogliby jeść jabłka, lecz nie banany. d) Niemcy są lepsi od Polaków w produkcji aut, a Polacy od Niemców – w produkcji grzybów, więc specjalizacja się opłaca. e) Polacy są mniej gorsi od Hiszpanów w produkcji mebli, a nie czerwonego wina, więc specjalizacja się opłaca. Handel zagraniczny umożliwia wykorzystanie: Naturalnego zróżnicowania Zalet dóbr dostępkonkurencji nych u nas i za granicą Korzyści skali Absolutnej przewagi wydajności Względnej przewagi wydajności Handel zagraniczny umożliwia wykorzystanie: Naturalnego zróżnicowania Zalet dóbr dostępkonkurencji nych u nas i za granicą c b Korzyści skali Absolutnej przewagi wydajności Względnej przewagi wydajności a d e
34
35 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy.
36 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. Kontrargumenty: Import też tworzy miejsca pracy. Import jest warunkiem eksportu. Ochrona miejsc pracy kosztuje (chodzi m. in. o utracone korzyści nabywców).
37 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą.
38 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą. Kontrargumenty: W kategoriach kosztów jednostkowych kraje rozwinięte i tak są lepsze. A jeśli nawet nie, to rozwiązaniem jest międzynarodowa specjalizacja, a nie protekcjonizm.
39 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą. c) O „młodych” sektorach gospodarki.
40 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą. c) O „młodych” sektorach gospodarki. Kontrargumenty: Państwo nie jest w stanie ich identyfikować, prywatne banki są w tym lepsze. Ewentualne subsydiowanie takich dziedzin jest lepszym rozwiązaniem od protekcjonizmu.
41 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą. c) O „młodych” sektorach gospodarki. d) O dumpingu.
42 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą. c) O „młodych” sektorach gospodarki. d) O dumpingu. Kontrargumenty: To tylko trudna do udowodnienia hipoteza (alternatywą jest np. hipoteza o różnicowaniu cen). Na rynku światowym nikt nie jest w stanie zdobyć pozycji monopolistycznej.
43 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą. c) O „młodych” sektorach gospodarki. d) O dumpingu. e) O bezpieczeństwie.
44 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą. c) O „młodych” sektorach gospodarki. d) O dumpingu. e) O bezpieczeństwie. Kontrargumenty: Pełna samodzielność (np. co się tyczy produkcji sprzętu wojskowego) i tak nie jest możliwa. Należy się raczej specjalizować w ramach sojuszy wojskowych.
45 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą. c) O „młodych” sektorach gospodarki. d) O dumpingu. e) O bezpieczeństwie. f) O ochronie wsi, rzemiosła, tradycji itp.
46 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą. c) O „młodych” sektorach gospodarki. d) O dumpingu. e) O bezpieczeństwie. f) O ochronie wsi, rzemiosła, tradycji itp. Kontrargumenty: Lepszym rozwiązaniem od zakazu importu jest subsydiowanie tej produkcji.
47 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą. c) O „młodych” sektorach gospodarki. d) O dumpingu. e) O bezpieczeństwie. f) O ochronie wsi, rzemiosła itp. g) O ochronie kultury narodowej (japońskie kreskówki itd. ).
48 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą. c) O „młodych” sektorach gospodarki. d) O dumpingu. e) O bezpieczeństwie. f) O ochronie wsi, rzemiosła itp. g) O ochronie kultury narodowej (japońskie kreskówki … itd. ). Kontrargumenty: Tu chodzi raczej o LOBBING lokalnych twórców, którzy nie wytrzymują konkurencji lepszych od siebie. . .
49 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą. c) O „młodych” sektorach gospodarki. d) O dumpingu. e) O bezpieczeństwie. f) O ochronie wsi, rzemiosła itp. g) O ochronie kultury narodowej. h) O „strategicznej polityce handlowej”.
50 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Argumenty przeciwko wolnemu handlowi: a) O ochronie miejsc pracy. b) O taniej pracy za granicą. c) O „młodych” sektorach gospodarki. d) O dumpingu. e) O bezpieczeństwie. f) O ochronie wsi, rzemiosła itp. g) O ochronie kultury narodowej. h) O „strategicznej polityce handlowej” („oni wspierają swoich, więc my też musimy wspierać swoich”). Kontrargumenty: Zamiast sobie szkodzić nawzajem, trzeba koordynować politykę handlową w skali całego świata!
51 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Dlaczego, mimo wszystko, stosuje się ograniczenia handlu? -Cła są źródłem „łatwych” dochodów państwa.
52 3. POLITYKA HANDLOWA: SPÓR O PROTEKCJONIZM Dlaczego, mimo wszystko, stosuje się ograniczenia handlu? -Cła są źródłem „łatwych” dochodów państwa. -„Syndrom ROZPROSZONYCH KORZYŚCI I SKONCENT- ROWANYCH STRAT”. . .
53 ZADANIE Przyporządkuj opinie argumentom: a) Tanie tenisowki z Chin niszczą krajowy przemysł! b) Pijąc duńskie piwo, zabierasz pracę Polakom. c) Nim otworzymy granice, pozwólmy okrzepnąć krajowym producentom. d) Ukraińcy sprzedają nam węgiel zbyt tanio! e) Japońskie kreskówki ogłupiają polskie dzieci! f) Oni pomagają swoim firmom, więc i my pomóżmy swoim! g) Rosyjska ropa zagraża naszej suwerenności! h) Serki z Niemiec rujnują polską wieś, ostoję ojców i matek. Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa
54 ZADANIE Przyporządkuj opinie argumentom: a) Tanie tenisowki z Chin niszczą krajowy przemysł! b) Pijąc duńskie piwo, zabierasz pracę Polakom. c) Nim otworzymy granice, pozwólmy okrzepnąć krajowym producentom. d) Ukraińcy sprzedają nam węgiel zbyt tanio! e) Japońskie kreskówki ogłupiają polskie dzieci! f) Oni pomagają swoim firmom, więc i my pomóżmy swoim! g) Rosyjska ropa zagraża naszej suwerenności! h) Serki z Niemiec rujnują polską wieś, ostoję ojców i matek. Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. a Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa
55 ZADANIE Przyporządkuj opinie argumentom: a) Tanie tenisowki z Chin niszczą krajowy przemysł! b) Pijąc duńskie piwo, zabierasz pracę Polakom. c) Nim otworzymy granice, pozwólmy okrzepnąć krajowym producentom. d) Ukraińcy sprzedają nam węgiel zbyt tanio! e) Japońskie kreskówki ogłupiają polskie dzieci! f) Oni pomagają swoim firmom, więc i my pomóżmy swoim! g) Rosyjska ropa zagraża naszej suwerenności! h) Serki z Niemiec rujnują polską wieś, ostoję ojców i matek. Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. b a Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa
56 ZADANIE Przyporządkuj opinie argumentom: a) Tanie tenisowki z Chin niszczą krajowy przemysł! b) Pijąc duńskie piwo, zabierasz pracę Polakom. c) Nim otworzymy granice, pozwólmy okrzepnąć krajowym producentom. d) Ukraińcy sprzedają nam węgiel zbyt tanio! e) Japońskie kreskówki ogłupiają polskie dzieci! f) Oni pomagają swoim firmom, więc i my pomóżmy swoim! g) Rosyjska ropa zagraża naszej suwerenności! h) Serki z Niemiec rujnują polską wieś, ostoję ojców i matek. Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. b a c Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa
57 ZADANIE Przyporządkuj opinie argumentom: a) Tanie tenisowki z Chin niszczą krajowy przemysł! b) Pijąc duńskie piwo, zabierasz pracę Polakom. c) Nim otworzymy granice, pozwólmy okrzepnąć krajowym producentom. d) Ukraińcy sprzedają nam węgiel zbyt tanio! e) Japońskie kreskówki ogłupiają polskie dzieci! f) Oni pomagają swoim firmom, więc i my pomóżmy swoim! g) Rosyjska ropa zagraża naszej suwerenności! h) Serki z Niemiec rujnują polską wieś, ostoję ojców i matek. Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. b a c d Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa
58 ZADANIE Przyporządkuj opinie argumentom: a) Tanie tenisowki z Chin niszczą krajowy przemysł! b) Pijąc duńskie piwo, zabierasz pracę Polakom. c) Nim otworzymy granice, pozwólmy okrzepnąć krajowym producentom. d) Ukraińcy sprzedają nam węgiel zbyt tanio! e) Japońskie kreskówki ogłupiają polskie dzieci! f) Oni pomagają swoim firmom, więc i my pomóżmy swoim! g) Rosyjska ropa zagraża naszej suwerenności! h) Serki z Niemiec rujnują polską wieś, ostoję ojców i matek. Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. b a c d Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa e
59 ZADANIE Przyporządkuj opinie argumentom: a) Tanie tenisowki z Chin niszczą krajowy przemysł! b) Pijąc duńskie piwo, zabierasz pracę Polakom. c) Nim otworzymy granice, pozwólmy okrzepnąć krajowym producentom. d) Ukraińcy sprzedają nam węgiel zbyt tanio! e) Japońskie kreskówki ogłupiają polskie dzieci! f) Oni pomagają swoim firmom, więc i my pomóżmy swoim! g) Rosyjska ropa zagraża naszej suwerenności! h) Serki z Niemiec rujnują polską wieś, ostoję ojców i matek. Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. b a c d Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa e f
60 ZADANIE Przyporządkuj opinie argumentom: a) Tanie tenisowki z Chin niszczą krajowy przemysł! b) Pijąc duńskie piwo, zabierasz pracę Polakom. c) Nim otworzymy granice, pozwólmy okrzepnąć krajowym producentom. d) Ukraińcy sprzedają nam węgiel zbyt tanio! e) Japońskie kreskówki ogłupiają polskie dzieci! f) Oni pomagają swoim firmom, więc i my pomóżmy swoim! g) Rosyjska ropa zagraża naszej suwerenności! h) Serki z Niemiec rujnują polską wieś, ostoję ojców i matek. Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. b a c d g Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa e f
61 ZADANIE Przyporządkuj opinie argumentom: a) Tanie tenisowki z Chin niszczą krajowy przemysł! b) Pijąc duńskie piwo, zabierasz pracę Polakom. c) Nim otworzymy granice, pozwólmy okrzepnąć krajowym producentom. d) Ukraińcy sprzedają nam węgiel zbyt tanio! e) Japońskie kreskówki ogłupiają polskie dzieci! f) Oni pomagają swoim firmom, więc i my pomóżmy swoim! g) Rosyjska ropa zagraża naszej suwerenności! h) Serki z Niemiec rujnują polską wieś, ostoję ojców i matek. Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa Argumentem przeciwko wolnemu handlowi jest (są): Ochrona Tania praca w „Młode” Dumpin Obronność Tradycja, miejsc wielu krajach sektory g kraju styl życia, pracy gospodarki wspólnota. b a c d g h Ochrona Strategiczna kultury polityka narodu handlowa e f
- Slides: 61