1 Gerard Wijtsma 2 EEN BIJBELSE VISIE OP

1 Gerard Wijtsma

2 EEN BIJBELSE VISIE OP ‘NARNIA’ Gerard Wijtsma

3 TORA NARNIA Gerard Wijtsma Psalm 119: 105 “Uw woord is een lamp voor mijn voet, een licht op mijn pad. ”

4 JHWH is EXCLUSIEF! “Adonai echad” “De HERE is één” Deut. 6 -4 -6 Gerard Wijtsma

5 DEUTERONOMIUM 18: Gerard Wijtsma “ 9 Wanneer u in het land komt dat de HEER, uw God, u geven zal, mag u de verfoeilijke praktijken van de volken daar niet navolgen. 10 Er mag bij u geen plaats zijn voor mensen die hun zoon of dochter als offer verbranden, en evenmin voor waarzeggers, wolkenschouwers, wichelaars, tovenaars, 11 bezweerders, en voor hen die geesten raadplegen of doden oproepen. 12 Want de HEER verafschuwt mensen die zulke dingen doen, en om die verfoeilijke praktijken verdrijft hij deze volken voor u. 13 U moet volledig op de HEER, uw God, gericht zijn. ”

6 Mensenoffer in Mexico “De HEER verafschuwt mensen die zulke dingen doen, en om die verfoeilijke praktijken verdrijft hij deze volken voor u. 13 U moet volledig op de HEER, uw God, gericht zijn. ” Gerard Wijtsma

7 “De 7081 HEER verafschuwt 7080 mensen die zulke dingen doen, en om die verfoeilijke kosem kesamim praktijken verdrijft hij deze WAARZEGERIJ door het lot, volken voor u. 13 U magische moet rol, voorspelling voozegging waarzegger volledig op de HEER, uw God, orakel hekserijgericht zijn. ” ocq Gerard Wijtsma oymcq

8 6049 verafschuwt “De HEER mensen die zulke dingen doen, en me’onen om die verfoeilijke praktijken verdrijft hij deze WICHELAAR bedekken volken voor u. 13 U moet betrekken volledig op de HEER, uw God, magie practiseren tovenaar gericht zijn. ” [nim Gerard Wijtsma waarzegger wolkenschouwer

9 5172 “De HEER verafschuwt mensen die zulke dingen doen, en om die verfoeilijke u’mnakesj praktijken verdrijft hij deze sisser fluister een magische volken voorbetovering u. 13 U moet tovenaar volledig op de HEER, uw God, voorspeller gericht zijn. ” sxnv Gerard Wijtsma

10 “De HEER verafschuwt 3784 mensen die zulke dingen doen, en om die verfoeilijke u’mkasjaf praktijken verdrijft hij deze Wichelaar volken voor u. 13 U moet volledig op de HEER, uw God, gericht zijn. ” fskmv Gerard Wijtsma

11 2266 HEER verafschuwt 2267 “De mensen die zulke dingen doen, en om die verfoeilijke v’kover kaver praktijken verdrijft hijtovenaar deze toveren bezweerder volken voor u. 13 U moet volledig op de HEER, uw God, gericht zijn. ” rbkv Gerard Wijtsma rbk

12 7592 178 “De HEER verafschuwt mensen die zulke dingen doen, en om die verfoeilijke ov sjo’el praktijken verdrijft hij deze geesten raadplegen volken voor u. 13 U moet volledig op de HEER, uw God, gericht zijn. ” bva Gerard Wijtsma lasv

13 “De HEER 3049 verafschuwt mensen die zulke dingen doen, en om die verfoeilijke v’jid’oni praktijken verdrijft hij deze geestenbezweerder volken voor u. 13 U moet volledig op de HEER, uw God, gericht zijn. ” ynidyv Gerard Wijtsma

14 4191 ovmh srdv “Dela. HEER verafschuwt 1875 mensen die zulke dingen doen, el ha’mesim v’doresj en om die verfoeilijke doden praktijken verdrijftbedekken hij deze betrekken practiseren volken voor u. 13 magie U moet tovenaar volledig op de HEER, uw God, waarzegger Wichelaar gericht zijn. ” raadplegen oproepen Gerard Wijtsma

15 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. mensenoffers waarzeggers wolkenschouwers wichelaars tovenaars bezweerders geesten raadplegen doden oproepen Giftig water uit dezelfde bron! Gerard Wijtsma

16 EZECHIËL 20: “ 7 Ik zei tegen hen: ‘ontdoe je van de afschuwelijke goden die jullie aanbidden, en verontreinig je niet langer met de afgoden van Egypte. Ik, de HEER, ben jullie God. ’” Gerard Wijtsma

17 Deut. 7: 25 “Hun godenbeelden moet u verbranden, zonder u het zilver en goud ervan toe te eigenen, want dat zou uw ondergang worden omdat de HEER, uw God, ze verafschuwt. 26 Geef die gruwelijke beelden geen plaats in uw huizen, anders wordt u net als zij aan de vernietiging prijsgegeven. U moet er een diepe afschuw, een hartgrondige afkeer van hebben; de ban van de HEER rust erop. ” Gerard Wijtsma

18 Hoe staat Lewis hier tegenover? Afkeer of fascinatie? Afschuw of betovering? Gerard Wijtsma

19 • Hoe staat u er tegenover? • Facineert het u? • Staat het in uw huis? Gerard Wijtsma

20 Gerard Wijtsma “Loop niet in een en hetzelfde span met ongelovigen. Wat is de verwantschap tussen gerechtigheid en wetteloosheid? Wat heeft licht met duisternis te maken? 15 Waarin lijken Christus en Beliar op elkaar? Wat hebben een gelovige en een ongelovige gemeen? 16 Wat heeft de tempel van God met afgoden te maken? ” 2 Kor. 6: 14

21 1 KORINTIËRS 10: 19 -22 “ 19 Wat wil ik met dit alles zeggen? Dat Gerard Wijtsma offervlees een bijzondere betekenis heeft? Of dat afgoden echt bestaan? 20 Dat niet, maar wel dat heidenen aan demonen offeren en niet aan God, en ik wil niet dat u één wordt met demonen. 21 U kunt niet drinken uit de beker van de Heer en ook uit die van demonen, u kunt niet deelnemen aan de maaltijd van de Heer en ook aan die van demonen. 22 Of willen we de Heer tergen? Zijn we soms sterker dan hij? ”

22 1 Kron. 16: 26/ Psalm 96: 5 “Want al de goden der volken zijn afgoden; maar de HEERE heeft de hemelen gemaakt. ” Gerard Wijtsma

23 Ezechiël 8: 10/17 Gerard Wijtsma “Toen ik binnen was en rondkeek, zag ik op de muren om me heen allerlei afbeeldingen van de afgoden van het volk van Israël, van kruipende beesten en andere dieren, stuk voor stuk onrein. 17 ‘Heb je het gezien, mensenkind? ’ vroeg hij mij. ‘En al deze afgodendienst waaraan het volk van Juda zich overgeeft is blijkbaar nog niet genoeg: ze vullen het land met geweld, ze beledigen mij steeds opnieuw, zie hoe schaamteloos ze mij bespotten! ”

24 Hand. 17: 18 ‘Hij schijnt een boodschapper van uitheemse goden (daimonion) te zijn, ’ omdat ze dachten dat hij predikte over Jezus en een godin die Opstanding heette. ” Gerard Wijtsma De Grieken benoemen hun vele goden met het voor hen neutrale woord ‘demon’.

25 Jesjoea zegt: ”Maar een ieder, die één dezer kleinen, die in Mij geloven, tot zonde verleidt, het zou beter voor hem zijn, dat een molensteen om zijn hals was gehangen en hij verzwolgen was in de diepte der zee. ” Matt. 18: 6 Gerard Wijtsma

26 Gerard Wijtsma Schrijver: C. S. Lewis 1898 -1963

27 DE SCHRIJVER C. S. Lewis • Aanvankelijk atheïst • Bekeerd tot het theïsme • Beleed christendom • Schreef: ‘Mere Christianity’ Gerard Wijtsma

28 DE SCHRIJVER Gerard Wijtsma ‘Mere Christianity’ Een poging om de fundamenten van het christendom te beschrijven. uitgangspunten: • De logische redenering tot christelijk gedrag • Ieder, van welk geloof ook die zich christen wil noemen is christen. • 3 accenten: doop, geloof en heilig avondmaal

29 DE SCHRIJVER Tijdens een reis met z’n vrouw Joyce naar Griekenland schreef hij: Gerard Wijtsma “Ik had enige moeite om Joy en mijzelf te weerhouden van terugval in het heidendom toen we in Attica waren! In Daphni was het moeilijk om niet tot Apollo de Genezer te bidden. Maar op de een of andere manier voelden we het niet als erg verkeerd. ”

30 DE SCHRIJVER “Het Christendom was de vervulling van het heidendom en het heidendom is een voorafschaduwing van het Christendom” Roger Lancelyn Green, “C. S. Lewis: A Biography”, Harcourt Inc. 1974, Blz. 274 en 30 Gerard Wijtsma

31 DE SCHRIJVER In zijn autobiografie (Surprised by Joy), vertelt Lewis hoe hij op 13 jarige leeftijd zijn anglicaanse geloof opgaf door de invloed van een lerares die zich bezighield met “Theosofie, Rosekruisianisme, Spiritualisme; de hele Anglo. Amerikaanse Occulte traditie. ” En Lewis ontwikkelde een ‘lust’ voor het occulte en dat bleef hem bij zelfs nadat hij terugkeerde tot de Anglicaanse kerk. Hij zei: Gerard Wijtsma

32 DE SCHRIJVER “En dat ontwikkelde zich in mij tot iets waar ik, zo nu en dan, veel problemen mee had – het verlangen naar het occulte; je zou ook kunnen zeggen, de passie voor het occulte. Niet iedereen kent dit verlangen, zij die er last van hebben weten wat ik bedoel. In een roman probeerde ik het eens te beschrijven. Het is een geestelijke lust en net zoals de lust van het lichaam, heeft het de dodelijke kracht om al het andere in de wereld op de tweede plaats te stellen. ” “Surprised by Joy”, Harcourt Brace, 1955, blz: 58 -60 Gerard Wijtsma

33 DE SCHRIJVER In een roman “Hier, hier was eindelijk (zo fluisterde zijn verlangen hem toe) de ware binnenste cirkel, de cirkel waarvan het centrum zich buiten het menselijke ras bevond – het ultieme geheim, de allerhoogste kracht, de laatste inwijding. Het feit dat het bijna compleet afschuwelijk was, verminderde zijn aantrekkingskracht niet in het minst. ” Gerard Wijtsma C. S. Lewis, “That Hideous Strength: A modern fairy Tale for Grown Ups, ”Collier Books, Macmillian, Publishing Company, 1946, blz. 259, 269

34 DE SCHRIJVER Lewis droeg zijn autobiografie “Surprised bij Joy”op aan Bede Griffith, een voormalige student van hem, die zijn vriend werd. Griffith richtte een ‘Christelijke Asram’ op in India. Hij zei dat Hindu tempels een sacrament zijn. Hij zei: “Niemand kan in de juiste zin zeggen dat een Hindoeïst, Buddhist of Moslim een ‘ongelovige’ is. Ik zou liever willen zeggen dat we hem moeten zien als onze broeder in Christus. ” Gerard Wijtsma Randy England, “The Unicorn in the Sanctury: The Impact of the New Age on the Catholic Church, ”TAN Books and Publishers, Inc. , 1991, blz. 70 -72

35 DE SCHRIJVER “Wanneer we bij de mens aankomen, de hoogste van al de dieren, krijgen we de meest complete gelijkenis met God die we kennen. ” Blz. 139 “… maar hij (mens) blijft toch een primaat en een dier. ” Blz. 115, 129 Gerard Wijtsma

DE INKLINGS C. S. Lewis Charles Williams Gerard Wijtsma George Mc. Donald J. R. R. Tolkien 36

37 HET VERHAAL… Vier kinderen, Peter, Susan, Edmund en Lucy gaan logeren bij professor Kirke. Op een regenachtige dag spelen ze verstoppertje in he grote, geheimzinnige huis. Lucy ontdekt een logeerkamer waar een kleerkast staat. Ze doet de kast open en stapt erin. Ze probeert met haar handen de achterwand te voelen… Tot haar schrik zit er helemaal geen achterwand in de kast! Ze loopt zomaar een ander land binnen, waar een lantarenpaal schijnt midden in een sneeuwlandschap. Ze is in het koninkrijk Narnia! Gerard Wijtsma

38 HET VERHAAL… Gerard Wijtsma

39 HET VERHAAL… Gerard Wijtsma

40 HET VERHAAL… Gerard Wijtsma

41 HET VERHAAL… In Narnia is een strijd aan de gang, waar de kinderen bij worden betrokken. Samen met Aslan vechten ze tegen de Witte Heks. Het lijkt erop dat hun avonturen slecht aflopen, maar Aslan is veel machtiger dan iemand had kunnen denken… Gerard Wijtsma

42 Gerard Wijtsma

43 DE KARAKTERS Aslan • Turks voor Leeuw Gerard Wijtsma

44 DE KARAKTERS Gerard Wijtsma Stel je voor: Aslan is Jezus en de kinderen zijn de christenen Consequentie: (uit ‘The Voyage of the Dawn Treader’) • Jezus is blij wanneer ze magie en bezweringen gebruiken • Afgoden en demonen zijn vrienden • Er is goede magie en er is een goede tovenaar • Magie leidt mensen tot Christus

45 DE KARAKTERS Het rituele offer van Aslan heeft meer van de oude winter solsticerituelen en de bloedige offers aan de afgoden (Hindoes, Maja’s, Inca’s of Babyloniërs) dan met de kruisiging van Jezus. Gerard Wijtsma

46 Gerard Wijtsma Opvallend dat men in de film Narnia kiest voor een offersteen in de trant van Stonehenge, wat nu een verzamelplaats is voor de snelgroeiende wereldwijde neoheidense beweging.

47 CITAAT: ‘Hij zal alles weer in orde maken, zoals een oude spreuk in onze streken altijd al heeft voorspeld: Als Aslan weerom is, dan wordt weer recht wat krom is. Door de tanden van de Leeuw sterven winter, ijs en sneeuw. Zijn machtige gebrul verjaagt verdriet en tranen. Hij schudt een nieuwe lente uit zijn gouden manen. ’ Gerard Wijtsma

48 DE KARAKTERS De witte heks Gerard Wijtsma

49 LILITH / tylyl Jesaja 34: 14 “Het is de ontmoetingsplaats van woestijndieren en hyena’s, bokken meten daar hun krachten. Lilit zoekt er rust en leeft er ongestoord. ” • Vleugels • Uilenpoten • Nachtdemon • Middeleeuwen: 1 e vrouw van Adam Gerard Wijtsma Babylonische ‘Belili’ c. a. 2000 v. Chr.

50 DE KARAKTERS Gerard Wijtsma Tumnus

51 Gerard Wijtsma Tumnus = Afgod ‘Pan’ Romeinen: Faunus • Geitepoten • Puntige baard • Geitekrullen • Puntige oren • Hoorns • Naakt tot middel • Fluitspelend • Inspireert tot wilde bosfeesten. Leidt de nymphen in extatische rituele dansen. ook Tumnus doet dit • Symbool van suksuele perversie • Symbool voor plotselinge angst op eenzame plaats (paniek is van zijn naam afgeleid) • God van de valse profetie DE KARAKTERS Pan Faunus

52 DE KARAKTERS PAN • half mens half geit • Extreme seksuele perversiteit • seks met geiten • groepsseks Gerard Wijtsma TUMNUS • vriendelijk • Hoort bij Aslan

53 DE KARAKTERS • • • Gerard Wijtsma Aslans medestanders: Boomvrouwen/dryaden bronvrouwen/naiaden Centauren Eenhoorn Stier met mensenhoofd

54 CITAAT: Gerard Wijtsma “Aslan stond midden tussen een hele menigte wezens, die in een halve kring om heen stonden. Er waren verschillende vrouwenfiguren: Boomvrouwen en Bronvrouwen (of Dryaden en Niaden, zoals die in onze wereld vroeger heetten) die op snaarinstrumenten speelden – dat was de muziek die ze gehoord hadden. Er waren vier grote Centauren bij. Van onderen zagen ze eruit als geweldige boerenpaarden en van bove leken ze op ernstige maar prachtige reuzen. ”

55 DE KARAKTERS • Bacchus is in de Romeinse mythologie de God van de wijn, de seksuele vrijheid en de vruchtbaarheid. • Bij de Grieken is hij voornamelijk bekend onder de naam Dionysos hoewel de naam Bakchos ook bij de Grieken af en toe gebruikt werd. Zijn Etruskische tegenhanger is Fufluns. Bij de Romeinen werd Bacchus geïdentificeerd met de Italiaanse god Liber. • Hij werd voorgesteld als een naakte of halfnaakte jongeman, vaak met een kroon van klimop en vergezeld van Ariadne of van een panter. Gerard Wijtsma

56 DE KARAKTERS Nymfen. Een nimf (νύμφη: bruid, gesluierd) is een Griekse halfgodin en demon die in de natuur leeft, en vaak gebonden is aan een bepaalde locatie of plantensoort. Nymfen wonen op bergen, bij beekjes en riviertjes, in valleien en grotten. Ze werden vaak geassocieerd met Artemis (godin van de jacht), Dionysus (boomgod), Pan en Hermes (god van de herders). Nimfen vergezelden ook dikwijls Griekse goden en godinnen, en werden belaagd door opdringerige Satyrs. Gerard Wijtsma

57 DE KARAKTERS CENTOUR Oreius, generaal van het leger van Aslan Gerard Wijtsma

58 DE KARAKTERS Gerard Wijtsma De Kerstman

59 Kabouters • Kobolds (Duitsland) • Leprechauns (Ierland) • Trollen (Scandinavië) • Satyrs (Griekenland) • Jinn (Arabië) • Seirim/ruigen/harigen (Israël) Gerard Wijtsma

60 DE KARAKTERS Goede dwergen Gerard Wijtsma

61 CITAAT: “En door de wijd openstaande deur aan de oostkant klonken de stemmen van de Zeemeermannen en de Zeemeerminnen, die vlak voor de kust zwommen en ter ere van hun nieuwe Koningen en Koninginnen hun lied zongen. ” Gerard Wijtsma

62 DE KARAKTERS De dryaden zijn bosnimfen. Deze nimfen worden vooral ingedeeld op boomsoort. Dryaden (in ieder geval de hamadryaden) leven in de bomen en sterven met hen. Een dryade straft diegenen die schade aan haar boom aanrichten. Gerard Wijtsma

63 DE KARAKTERS De Naiaden (Grieks ναειν, 'vloeien') zijn in de Griekse mythologie waternimfen, en waarschijnlijk dochters van de potamiden, de riviergoden. Ze personifieerden en bewaakten volgens de Grieken alle rivieren, moerassen, fonteinen en bronnen. De Naiaden zijn vooral verwant aan het zoete water, hoewel er overlappingen zijn met de Oceaniden. Gerard Wijtsma

64 DE KARAKTERS Griekse nayaden Gerard Wijtsma

65 CITAAT: ‘De Witte Heks? ’ zei Edmund. ‘Wie is dat? ’ ‘Dat is een afschuwelijk mens, ’zei Lucy. ‘Ze doet alsof ze Koningin van Narnia is, hoewel ze helemaal geen recht heeft om Koningin te zijn en ale Faunen en Dryaden en Naiaden en de Dwergen en de dieren – de goede in elk geval – hebben een vreselijke hekel aan haar. ’ Gerard Wijtsma

66 DE BIJBEL EZECHIËL 20: “ 7 Ik zei tegen hen: ‘Ontdoe je van de afschuwelijke goden die jullie aanbidden, en verontreinig je niet langer met de afgoden van Egypte. Ik, de HEER, ben jullie God. ’” Gerard Wijtsma

67 MIJN CONCLUSIE • Doortrokken van magie, toverij en occultisme • Heidense afgoden/demonen vervullen positieve rollen in Narnia • Vermenging van duisternis en licht • Fascinatie voor het occulte (het kwade) staat gelijk aan verering van demonen. • Facinatie is betovering • Facinatie bindt Gerard Wijtsma

68 JHWH is EXCLUSIEF! “Adonai echad” “De HERE is één” Deut. 6 -4 -6 Gerard Wijtsma