1 Centrum voor Leerlingenbegeleiding Schoolloopbaanbegeleiding Leren en studeren

1

Centrum voor Leerlingenbegeleiding… § Schoolloopbaanbegeleiding § Leren en studeren § Psychisch en sociaal functioneren § Gezondheidspreventie …op uw vraag 2

VCLB Leuven Voor vrij en gemeentelijk onderwijs We zijn zelf actief in het secundair onderwijs: § Vrij Katholiek § Gemeentelijk § Vrij Steiner We garanderen § objectieve informatie § over het volledige aanbod § Met respect voor uw keuze 3

4

Informatie opzoeken § Brochure “Naar de 1 ste graad” § § Ouders van leerlingen 6 de leerjaar hebben exemplaar gekregen www. vclbleuven. be Info / Op stap naar het secundair onderwijs § Presentatie infoavond § Interessante links § 5

6

7

Inhoud 1. Structuur van het secundair onderwijs 2. Kiezen van een richting 3. Kiezen van een school 4. Keuzebegeleiding door school en CLB 5. Vragen 8

Structuur van het secundair onderwijs 7 6 5 ASO TSO KSO BSO 4 3 ASO TSO KSO BSO 2 2 de leerjaar (A) basisopties BVL 1 1 ste leerjaar (A) keuzegedeelte 1 B 9

Algemeen secundair onderwijs 7 6 5 ASO TSO KSO BSO 4 3 ASO TSO KSO BSO 2 2 de leerjaar (A) basisopties BVL 1 1 ste leerjaar (A) keuzegedeelte 1 B 10

ASO: Algemeen secundair onderwijs § Doel § § § Voorbereiden op hoger onderwijs Geen directe voorbereiding op het beroepsleven Inhoud Brede waaier algemeen vormende vakken Hervorming ASO (sinds 2002) de graad § Reductie aantal richtingen 2 de § Versterkte basisvorming talen/wiskunde in 2 graad de graad § Zelfstandig werk / projectwerk in 3 § § 11

ASO: richtingen met klassieke talen Tweede graad § § § Grieks-Latijn Grieks Latijn Derde graad § § § Grieks-Latijn Grieks-wiskunde Grieks-wetenschappen Latijn-moderne talen Latijn-wetenschappen Latijn-wiskunde 12

ASO: Richtingen zonder klassieke talen Tweede graad Economie Humane wetenschappen Sport Wetenschappen-topsport Steinerpedagogiek / Yeshiva Derde graad Economie-moderne talen Economie-wiskunde Economie-wetenschappen Humane wetenschappen Moderne talen-wiskunde Wetenschappen-sport Wetenschappen-wiskunde Wetenschappen-topsport Steinerpedagogiek / Yeshiva 13

Beroepssecundair onderwijs 7 6 5 ASO TSO KSO BSO 4 3 ASO TSO KSO BSO 2 2 de leerjaar (A) basisopties BVL 1 1 ste leerjaar (A) keuzegedeelte 1 B 14

BSO: Beroeps secundair onderwijs § Doel § § Inhoud § § Nadruk op praktijkvakken en stage Aanbod § § Voorbereiden op het beroepsleven Auto, Basismechanica, Bouw, Haarzorg, Kantoor, Land- en tuinbouw, Restaurant en keuken, Verkoop, Verzorging, … Doorstroming § § § Job 7 de jaar: diploma secundair onderwijs 4 de graad BSO – Hoger onderwijs 15

Structuur van het secundair onderwijs 7 6 5 ASO TSO KSO BSO 4 3 ASO TSO KSO BSO 2 2 de leerjaar (A) basisopties BVL 1 1 ste leerjaar (A) keuzegedeelte 1 B 16

KSO: Kunst secundair onderwijs § Doel § § § Inhoud § § Algemene vakken + kunstvakken : theorie en praktijk Drie sectoren § § Algemene vorming Ontplooien van artistieke, creatieve vaardigheden Ballet Beeldende kunsten: vorming - kunsten Podiumkunsten: Muziek, Woordkunst-drama Doorstroming § § Vaak naar kunstrichtingen in het hoger onderwijs Andere richtingen blijven mogelijk 17

Structuur van het secundair onderwijs 7 6 5 ASO TSO KSO BSO 4 3 ASO TSO KSO BSO 2 2 de leerjaar (A) basisopties BVL 1 1 ste leerjaar (A) keuzegedeelte 1 B 18

TSO: Technisch secundair onderwijs § § Inhoud § Algemene vakken § Theoretisch-technische vakken § Praktijk Brede waaier aan studierichtingen § Niet enkel industrieel-technische richtingen 19

Drie types TSO-richtingen § Accent op theorie en doorstroming § § Accent op praktijk en beroepsgericht § § Industriële wet. , Techniek-wet. , Biotechn. wet. , … Autotechnieken, Tuinbouwtechnieken, Elekrotechnieken, Grafische technieken, … Gericht op doorstroming en beroep § Handel, Elektromechanica, Jeugd- en gehandicaptenzorg, Secretariaat-talen, Schoonheidsverzorging, … 20

1 e leerjaar 7 6 5 ASO TSO KSO BSO 4 3 ASO TSO KSO BSO 2 2 de leerjaar (A) basisopties BVL 1 1 ste leerjaar (A) keuzegedeelte 1 B 21

Eerste leerjaar A: lessentabel § Gemeenschappelijke basisvorming 27/28 u § Keuzegedeelte 5/4 u § Totaal 32 u 22

Gemeenschappelijke basisvorming 1 A KATHOLIEK GEMEENSCHAPS ONDERWIJS GEMEENTELIJK Godsdienst / zedenleer 2 2 2 Nederlands 5 5 4 Frans 4 4 4 Engels - 2 - Wiskunde 4 5 4 Aardrijkskunde 2 2 2 Biologie 2 1 2 Geschiedenis 1 1 2 Lichamelijke opvoeding 2 2 2 Muzikale opvoeding 1 1 1 Plastische opvoeding 2 1 2 Technologische opvoeding 2 2 2 Informatie- & communicatietechnologie - - 1 23

Keuzemogelijkheden in 1 A § Zeer vele invullingen mogelijk § Geen officiële benamingen § Een mogelijke indeling § § § Latijn Algemene vakken (“Moderne”) Technische vakken Kunstvakken Sport - Topsport 24

Latijn § 4/5 u Klassieke studiën / Latijn § Woordenschat ( 750 woorden) § Grammatica (verbuigingen, vervoegingen, …) § Eenvoudige zinnen vertalen § Romeinse geschiedenis en cultuur § Kennismaking met het Grieks (alfabet) § Mogelijkheid 2 u Latijn + aanvulling N, F, W § Kennismaking: www. digiclb. be/slb/latijn 25

Algemene vakken (“Moderne”) Uitbreiding algemene vakken § § Extra uren Nederlands, Frans, Wiskunde § Extra inoefenen, herhaling § Vooral in Katholiek onderwijs Andere vakken § Wetenschappelijk werk § Lichamelijke, Muzikale, Plastische opvoeding § Economie § Vooral in GO! 26

Technische vakken (“Technische”) § 4 / 5 u Technologische opvoeding / activiteiten § Praktische vaardigheden inoefenen § Inhoud is verschillend per school! § Handel, Hotel-voeding, Sociale en technische vorming, Nijverheidstechnieken, … § Vaak: 2 u Technologische act. + 2 u Ne, Fr, Wi 27

Kunstvakken § 4 / 5 u Beeldende vorming § Inhoud § Artistieke opvoeding, expressie, tekenen, muzische vorming, bewegingsleer, dans, … § Waar? § In enkele KSO-scholen (vb: Sint-Lukas Brussel) § Wel in meer scholen vanaf 2 de jaar 28

Sport - Topsport § 4 / 5 u Sport § Meerdere sporten – één sport § Niet zo veel scholen (GO!) § Topsport § Enkel mits selectie 29

Eerste leerjaar A methodeonderwijs § § Middelbare Steinerschool Methodeonderwijs Middenschool Ring (gemeenschapsonderwijs volgens Freinetpedagogiek) 30

Eerste leerjaar A aanbod in Leuven § § KSLeuven: Latijn, Moderne, Technologie (1 school: VML) Provinciaal en Gemeenschapsonderwijs (GO!): Latijn, Sport, verschillende combinaties wetenschappen, technologie, artistieke vorming 31

Eerste leerjaar B § Voor leerlingen die § § § Herhaling 4 de, 5 de, (6 de) leerjaar Andere vakken (Mavo, Natuurwetenschappen, …) § § zich beter voelen bij een meer praktijkgerichte opleiding Nederlands, Frans, Wiskunde § § moeilijkheden of achterstanden hebben met basisleerstof taal en/of rekenen Minder theoretisch Technologische opvoeding § Praktische kennismaking met verschillende domeinen 32

Eerste leerjaar B § Kleinere klasgroepen § § Werken aan zelfvertrouwen en motivatie § § Meer differentiatie en remediëring “Nu behaal ik ook eens een 8!” Aanbod § Scholen met in bovenbouw minstens BSO/KSO/TSO 33

Overgangen tijdens het schooljaar § § Van 1 A naar 1 B of omgekeerd § 1 B 1 A: 15 november § 1 A 1 B: 15 januari Veranderen van keuzegedeelte § Wettelijk: altijd § In de praktijk: tot na de Kerstvakantie § Als er nog plaats is 34

Structuur van het secundair onderwijs 7 6 5 ASO TSO KSO BSO 4 3 ASO TSO KSO BSO 2 2 de leerjaar (A) basisopties BVL 1 1 ste leerjaar (A) keuzegedeelte 1 B 35

Het tweede leerjaar (A) § Programma § § Gemeenschappelijke vorming Basisoptie Complementair gedeelte : 24 u : 7/5 u : 1/3 u Basisopties § § Voorbereidend op ASO: GL, Lat, MW Voorbereidend op theoretisch TSO: Ha, IW, TW, … Voorbereidend op praktisch TSO: ME, HV, … Voorbereidend op KSO: Artistieke vorming, Ballet 36

Beroepsvoorbereidend leerjaar § Gemeenschappelijke vorming § Beroepenvelden § Metaal-elektriciteit § Kantoor-verkoop–verzorging-voeding § …. § Sterk praktijkgericht: ± 10 u praktijk § Meer specifieke keuze in het 3 de jaar 37

Attesten op het einde van 1 A § A-attest: geslaagd § § B-attest: geslaagd maar § § Toegelaten in alle basisopties 2 de jaar Geen Grieks-Latijn, Moderne wet. Geen 2 de leerjaar A C-attest (niet geslaagd) § Overstappen naar BVL kan toch 38

Attesten op het einde van 1 B § A-attest § § B-attest § § Geslaagd Eventueel getuigschrift basisonderwijs Leerling mag naar BVL of 1 A (niet naar 2 A) Bestaat niet in 1 B C-attest § § Niet geslaagd Leerling kan toch naar BVL 39

Enkele cijfers (Vlaanderen) 6 5 4 3 ASO: 40% KSO: 2% ASO: 44% 2 1 Klassieke talen: 1 ste j: ? KSO: 2% TSO: 34% TSO: 30% 2 A: 82% 2 de gr: 13% Leuvense situatie: meer Klassieke talen 1 e graad BSO 25% BVL: 18% 1 A: 87% 2 de j: 18% BSO: 24% 1 B: 13% 3 de gr: 10% 40

www. destapgent. be/stapper 41

42

43

44

d u t. s e b. er z e i k ie w w w 45

Inhoud 1. Structuur van het secundair onderwijs 2. Kiezen van een richting 3. Kiezen van een school 4. Keuzebegeleiding door school en CLB 5. Vragen 46

Kiezen voor 1 A of 1 B? § Voor wie is 1 B een goede keuze? § ± 13% start in 1 B § Overgang vanuit buitengewoon onderwijs § Moeilijkheden met basisleerstof § Lage resultaten of geen getuigschrift § Resultaten ondermijnen zelfvertrouwen § Best leerkracht en CLB contacteren § Bij twijfel: 1 A proberen? 47

Keuze van een richting in 1 A § Combinatie: § § § Troeven van de richtingen Kenmerken van uw kind Motivatie voor LEREN: § § § Interesse Uitdaging Goede plaats in groep 48

Kiezen voor Latijn? Troeven § Vormende waarde § § Geheugen, analytisch denken, andere talen, cultuur Vraagt behoorlijke studie-inzet § Stimulans om te leren werken § Alle mogelijkheden blijven open § Doorgaans gemotiveerde groepen § positieve invloed 49

Kiezen voor Latijn? Beperkingen § Vorming kan ook via andere vakken § Latijn is geen “must” voor hoger onderwijs § Kan nadelig zijn voor sommige leerlingen § Waterval: kans op negatieve schoolbeleving, mislukking 50

Kiezen voor Algemene vakken? § Heterogene groep § Stevige basis Nederlands, Frans, wiskunde § Kennismaking met wetenschappen, economie § Extra uren PO - MO § Maken het pakket boeiend en evenwichtiger 51

Kiezen voor Technische vakken, kunstvakken of sport? § Voor leerlingen met specifieke interesse § Leerlingen die graag praktisch bezig zijn § § een concreet resultaat of werkstuk Handige, cratieve, sportieve leerlingen kunnen hun talenten tonen en ontwikkelen § Gunstiger situering in de klasgroep 52

Een vakkenpakket kiezen is belangrijk § Maar toch: § is maar één aspect van schoollopen § en kan elk jaar bijgestuurd worden 53

Kenmerken van uw kind § Belangstelling § Mogelijkheden § Inzet en zelfvertrouwen § De mening van je dochter / zoon 54

Belangstelling § Hoe inschatten? § Weten wat specifieke vakken inhouden § Mini-lesje Latijn (www. digiclb. be/slb/latijn) § Huidige voorkeur voor vakken § Vrije tijd § In welke mate rekening mee houden? § Als je iets (niet) graag doet, . . . § Op 12 jaar …. ? § “Hiërarchische” overwegingen verdringen vaak belang van belangstelling 55

56

Mogelijkheden § Belang? § § Instroom en moeilijkheidsgraad van opties Verschillen maar ook overlap Haalbare uitdagingen Hoe inschatten? § Resultaten 6 de leerjaar: n § § positie - verschillen per vak - hoe behaald? Ervaren leerkracht weet wat resultaten betekenen Testonderzoek door CLB? (A- of B-klas) 57

Inzet en zelfvertrouwen § Bij goede inzet nu § § Bij geringe inzet nu § § Je kan meegaan in een “ambitieuze” keuze Stimuleer maar wees realistisch Bij minder zelfvertrouwen § Gevoeligheid voor goede resultaten en klaspositie § Een gunstige klaspositie heeft voordelen 58

De mening van je dochter / zoon § Stimuleer het formuleren van een eigen mening § Houd er rekening mee § Als de meningen verschillen … ? 59

Inhoud 1. Structuur van het secundair onderwijs 2. Kiezen van een richting 3. Kiezen van een school 4. Keuzebegeleiding door school en CLB 5. Vragen 60

61

Kiezen van een school § Mogelijke aandachtspunten § Hoe informeren over scholen? § Inschrijven in een school 62

Mogelijke aandachtspunten § Wat vindt u belangrijk? § Vragenlijst als inspiratiebron en hulpmiddel § Overlopen van de vragenlijst § Enkele aandachtpunten toelichten § Resultaten onderzoek vermelden 63

Aandachtspunten bij schoolkeuze § Algemene gegevens § Onderwijsnet (60%) § Praktische gegevens § Bereikbaarheid (50% < 5 km. ) § Open-dagen en inschrijvingsprocedure § Infomomenten § Inschrijvingsprocedure - inschrijvingsstop 64

Aandachtspunten bij schoolkeuze § Studie-aanbod: § § Schooltypes qua aanbod - Enkel ASO - Enkel BSO -TSO - Enkel KSO - Breed aanbod: ASO - BSO - TSO - (KSO) Een mogelijke loopbaan tot in het 6 de jaar? 65

Scholengids § Wat? § § § Contactgegevens Data infomomenten Overzicht van het studieaanbod § Regio’s in bundel § § Overijse-Tervuren-Zaventem Leuven § Andere regio’s § § Brussel en Vilvoorde: vanavond beschikbaar www. digiclb. be/scholengids 66

Aandachtspunten bij schoolkeuze § Aantal leerlingen en klassamenstelling § Grootte van de school § Aantal leerlingen in het 1 ste jaar - per klas § Evenwicht jongens - meisjes § Samenstelling klassen § Wensen i. v. m. samen zitten 67

Aandachtspunten bij schoolkeuze § Evaluatie § Hoe vaak is er een rapport? § Verhouding dagelijks werk - examens § Aantal A-, B- en C-attesten § Organisatie van activiteiten § School is er niet enkel om te leren § Speeltijden en middagpauze: sport, spel, . . . § Naschools: cultureel, sport, schoolreizen, … 68

Aandachtspunten bij schoolkeuze § Leerlingenbegeleiding Interne leerlingenbegeleiding Inhaallessen: welke vakken, welke jaren? Aanbod bijzondere noden: dyslexie, ADHD, . . . Leren leren, studiekeuzebegeleiding Preventie: sociale vaardigheden, pesten, verslaving Contact met ouders: oudercontact, . . . Samenwerking met CLB: welk, wie, wanneer § § § § Opvoedingsklimaat § § Welke waarden staan centraal? Discipline: wat kan wel en niet? 69

Aandachtspunten bij schoolkeuze § Doorstroming naar Hoger onderwijs of arbeidsmarkt § § Vele ouders vinden dit belangrijk (70%) Doorstroming en slaagcijfers in het Hoger onderwijs Niveauverschillen tussen scholen? Doorstroming naar arbeidsmarkt § Keuze van leerling of ouders? § § Invloed klasgenoten Als de meningen verschillen … ? 70

Hoe informeren over scholen? § Scholen zelf § § § Brochures en schoolreglement Website: kalender - projecten - foto’s -. . . Info-avonden en open-deurdagen § Meer onafhankelijke bronnen § § Andere ouders met kinderen in de school Leerkracht 6 de leerjaar CLB-medewerker van de secundaire school Doorlichtingsverslag (www. schooldoorlichtingen. be) 71

Inschrijven in een school (zie tekst) § Basisprincipe: recht op inschrijving § § § Aanmelding § § Intentie tot inschrijving kenbaar maken Niet in alle scholen mogelijk Vb. KS Leuven: telefonische aanmelding Gerealiseerde inschrijving § § Instemmen met pedagogisch project en schoolreglement Registratie in het inschrijvingsregister Leerling kan ook effectief starten in de school Weigering § § § Niet beantwoorden aan de toelatingsvoorwaarden Capaciteit is overschreden (volgorde!) School moet melden aan ouders 72

Inschrijven in een school § Voorrang voor bepaalde leerlingen? § § Broers en zussen § Kinderen van eenzelfde gezin (“leefeenheid”) § Scholen moeten voorrang geven Kansarme of niet-kansarme leerlingen § Scholen kunnen voorrang geven § Onder bepaalde voorwaarden § Gebeurt in de praktijk zelden 73

Start inschrijvingen 1 e jaar § Ten vroegste op 1 september van voorgaand schooljaar § Voorrangsperiode (broers en zussen…) § Moet voorafgaan andere inschrijvingen en maximaal 6 weken § School verwittigt ouders Gegevens van de scholen: zie overzicht in scholengids § Scholengemeenschap Drieklank § Broers-zussen: 9 maart – 27 maart 2009 § Andere leerlingen: 21 april 2009 74

Start inschrijvingen 1 e jaar Katholieke Scholengemeenschap Leuven (www. ksleuven. be) Bekommernissen § Respecteren keuzeproces § Vermijden van dubbele inschrijvingen § Maatregelen § Aanmelding start na infodagen meeste scholen § Telefonisch aanmelden VANAF 14 mei 2009 § Start aanmeldingen via gratis inbelnummer (19 – 22 uur) n n n § Slechts in 1 school van de scholengemeenschap Opgeven van keuze 1 A/1 B Daarna op school inschrijven (op uitnodiging) Wie later inschrijft: gewoon op school inschrijvingsdocument invullen 75

Praktische aanbevelingen § § Schrijf tijdig in Vraag een schriftelijk bewijs van inschrijving of weigering § § met datum/volgnummer Bij vragen of problemen § § Directie school Coördinerende directie scholengemeenschap CLB Voorzitter Lokaal overlegplatform 76

Inhoud 1. Structuur van het secundair onderwijs 2. Kiezen van een richting 3. Kiezen van een school 4. Keuzebegeleiding door school en CLB 5. Vragen 77

Keuzebegeleiding door school en CLB § Keuzelessen § Keuzewerkboek “Op stap naar het s. o. ” § Infoavonden + brochure “Naar de eerste graad” § Overleg leerkracht - CLB: bespreking studiekeuze § Oudercontact met leerkracht - CLB-medewerker § Ba. SO-fiche door school + ouders § Begeleiding door CLB: § § Zeker via gesprek § Eventueel testonderzoek (vooral bij A/B-twijfel) Infomomenten: maak er gebruik van!

Je kind kennen: twee hulpmiddelen in de klas en thuis: “OP STAP NAAR HET SECUNDAIR ONDERWIJS” bij het gesprek met de basis- en secundaire school: “DE BASO-FICHE” 79

“OP STAP NAAR HET SECUNDAIR ONDERWIJS” § stap 1: Ik denk na over kiezen § stap 2: Ik leer mezelf kennen § stap 3: Ik verken de beroepenwereld § stap 4: Ik leer het secundair onderwijs kennen § stap 5: Ik maak een keuze 80

Opgave uit het keuzewerkboek Wat vind je zelf? Wat vinden je ouders? Ik ben handig ja soms neen Ik ben goed in sport ja soms neen Ik kan me vlot uitdrukken ja soms neen Ik leer gemakkelijk ja soms neen Ik maak vlug vrienden ja soms neen 81

In heel wat scholen: de Ba. SO-fiche § § § Ondersteuning van ouders bij de communicatie met de secundaire school 05 -06 voor de eerste keer toegepast in Katholiek onderwijs Leuven daarna verdergezet en uitbreiding naar andere regio’s 82

Ba. SO-fiche: mogelijke inhoud Bijzonderheden i. v. m. § Schoolloopbaan § Leer- en ontwikkelingsstoornissen, § Handicap, Geïntegreerd onderwijs (GON) § Sterke kanten § Aandachtspunten voor het gesprek met de secundaire school 83

Ba. SO-fiche: mogelijke inhoud Zorgpunten en geboden ondersteunende aanpak voor : § Leervorderingen (taal, wiskunde…) § Leer- en werkhouding § Socio-emotioneel functioneren § Gezondheid Keuzeplan Zuinigheidsprincipe: wat geen bijzondere aandacht verdient wordt niet vermeld 84

Ba. SO-fiche: voor een vlotte start in het secundair onderwijs § Wat er op staat over uw kind: § § § Eindredactie § § § Voorgesteld door het zorgteam Overlegd met de ouders (gesprek!) door leerkracht 6 e lj Overhandigd aan leerling en ouders Bestemming: § Ouders nemen het mee naar de secundaire school 85

Een geslaagd keuzeproces Weten § wat er te kiezen valt § wat je kind nodig heeft § welke stappen je kan zetten 86

Een geslaagd keuzeproces OUDERS LEERLING LEERKRACHT BASISSCHOOL SECUNDAIRE SCHOOL CLB-MEDEWERKER in samenspraak 87

Vragen? 1. Nu 2. Straks, na de infoavond 3. Bij de CLB-anker in uw school 88

Centrum voor Leerlingenbegeleiding voor Vrij en Gemeentelijk Onderwijs Heb je vragen over leren, studiekeuze, gezondheid, gevoelens, gedrag of relaties? CLB-medewerkers helpen leerlingen, ouders en leerkrachten. Zij zorgen ook voor medische onderzoeken en vaccinaties. Gratis, vertrouwelijk en in het vanaf 5 november 2007 nieuwe hoofdzetel Karel Van Lotharingenstraat 5 3000 Leuven 016 28 24 00 belang van de leerling. 89