1 BOALTIM SSTEM FEN BLMLER RETMEN EMNE KURTEL
1 BOŞALTIM SİSTEMİ FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ : EMİNE KURTEL 20120905043
BO ŞALTIM • Canlılığın devam etmesi için dışarıdan alınan besinler sindirime uğrarlar. • Çeşitli görevler için kullanılırlar. 2 • Bazı besinler enerji vermek, bazı besinler ise vücuttaki olayları düzenlemek için kullanılır.
1. BÖBREKLER • Hücrelerde oluşan artık maddeler kana geçerler. • Kirlenmiş olan bu kan eğer temizlenmezse zamanla gerçek görevini yapamaz hale gelir. 3
4 1. BÖBREKLER • Canlılığın devam etmesi için kandaki artık maddelerin temizlenmesi gerekmektedir. • Böbreklerin görevi kirlenmiş olan kanı süzerek temizlemektir. • Süzülme işleminden sonra oluşan atıklar çeşitli işlemlerden sonra idrar olarak dışarı atılır.
5 1. 1. BÖBREĞİN KISIMLARI 1. 1. 1. Böbrek Atardamarı • Böbreğe kirli kanı getirir. • Oksijeni ve artık maddesi fazla olan kanı taşır. 1. 1. 2. Böbrek Toplardamarı: • Süzülen kanı vücuda dağıtır. .
6 BÖBREĞİN KISIMLARI 1. 1. 3. Üreter ( idrar Borusu) • • Böbrekle idrar kesesi arasında bulunur. İnce uzun bir kanal şeklindedir. Böbreklerde oluşan idrarı idrar kesesine taşır. Üreter düz kaslardan oluşmuştur.
7 BÖBREĞİN KISIMLARI 1. 1. 4. İdrar Kesesi • İdrarın depolandığı kesedir. • Yaşın artması ile birlikte idrar kesesinin büyüklüğü de artar. • İdrar kesesindeki idrar belli bir seviyeye ulaşınca idrarı dışarı atma isteği oluşur ve idrar dışarı atılır.
8 BÖBREĞİN KISIMLARI 1. 1. 5. Üretra • idrarın vücuttan dışarı atılmasını sağlayan kısımdır. • Başlangıcında kaslı bir yapı vardır. Bundan dolayı istemli olarak dışarı atılır. 1. 1. 6. Nefron • Kanı süzmekle görevli olan böbrek bölümüdür. • Her böbrekte yaklaşık 1 milyon tanedir. • Böbrekte kanın süzülmesi şu aşamalardan geçerek gerçekleşir.
9 2. DERİ • Terleme yapılmasını sağlayan duyu organımızdır. • Terleme sırasında su ve bazı tuzların dışarı atılması sağlanır. • Hastalandığımızda veya hareket edip vücudumuz ısındığında çabucak terleriz.
10 3. AKCİĞERLE R • Akciğerler biri sağda diğer solda olmak üzere iki tanedirler ve göğüs kafesi içinde bulunurlar. • Akciğerlerin boşaltım sistemindeki görevi kanda bulunan karbondioksit ve suyu solunumla dışarı vermektir.
11 4. KARACİĞE R • Vücudun sağ tarafında, diyafram kasının altında bulunan karaciğerin ağırlığı yaklaşık 2 Kg’dır. • Karaciğerin boşaltım sistemindeki görevi Amonyak gibi zehirli maddeleri Üreye çevirerek vücudun zarar görmesini engeller.
12 İDRAR OLUŞUMU NASIL GERÇEKLEŞİR? • Kan, böbrek atardamarları yoluyla böbreklere gelir. • Kandaki zararlı maddelerle birlikte yararlı maddelerde nefronlar da süzülür. • Süzülerek temizlenen bu kan, böbrek toplardamarı ile böbreklerden çıkar.
13 İDRAR OLUŞUMU NASIL GERÇEKLEŞİR • Süzülmeden sonra kalan tuzun ve suyun fazlası ile üre, idrarı oluşturur. • Oluşan idrar, üreter ile idrar kesesine taşınır ve burada toplanır. • İdrar, üretra ile vücuttan dışarı atılır.
14 BOŞALTIM SİSTEMİNİN SAĞLIĞI • Boşaltım sisteminin sağlığını korumak için; • İdrar yollarını soğuktan korumalıyız. • Vücut temizliğine dikkat etmeliyiz. • Beslenmeyle günlük iki litre su içmeliyiz. • Bilinçsiz olarak ilaç kullanmamalıyız.
15 BÖBREKLERİN HASTALANMASI SONUCU • Böbrek iltihabı, böbrek taşı, böbrek yetmezliği hastalığı oluşabilir. • Şeker hastalığına ve yüksek tansiyona bağlı böbrek rahatsızlığı da oluşabilir. • Böbrek tahribi gibi durumlarda kan diyaliz makinesinden geçilerek süzülür
16 DİYALİZ VEYA BÖBREK NAKLİ • Böbrek yetmezliği olan hastaların vücutlarında, süzülmesi gereken idrarın bir kısmı kana karışır. • Böbrekleri çalışmayan ya da yetersiz çalışan bu hastalar için diyaliz veya böbrek nakli tedavisi uygulanır. • Bu hastalar, yeterli sayıda organ nakli yapılamadığından böbreklerin görevini yerine getiren diyaliz cihazlarına bağlanır.
17 BOŞALTIM SİSTEMİ ANİMASYONU
18 SORULAR 1 - Aşağıdakilerden hangisi boşaltım sistemi organı değildir? A) Böbrek B) Üreter C)Üretra D) İnce Bağırsak 2 - Hangisi boşaltım sistemi sağlığı için zararlı değildir? A) alkol kullanmak B) bol sıvı almak C)aşırı tuz tüketmek D) ilaç tedavisin yarıda bırakmak
19 3 -Canlılardaki atık maddelerin vücuttan uzaklaştırılmasına boşaltım denir. Boşaltım ile canlı vücudundaki iç denge korunur. Aşağıdaki olaylardan hangisi iç dengeyi korumaya yönelik değildir? A)Akciğerlerden CO 2 ‘in atılması B)Deri yoluyla ter atılması C)Böbreklerde kanın süzülmesi D)Böcek yiyen bitkilerin sıvı salgılaması
20 4 - I. Böbreğin en küçük yapı ve görev birimidir. II. Boşaltım maddelerini kandan süzer. III. İdrar oluşumunu sağlar. Yukarıdaki özellik ve görevlerden hangisi nefronlara aittir? A)I-II B)I-III C)II-III D)I-II-III 5 - Aşağıda verilen ikililerden hangisi boşaltım ile görevli değildir? A)akciğer –deri B)deri –böbrek C)akciğer –karaciğer D)karaciğer- pankreas
21 KAYNAKÇA • www. fenokulu. net/ • www. hayatimizfen. com/? pnum=20&pt=Boşaltım+sistemi • vucudumuzutaniyalim. konuralpcpl. net/bosaltim • www. youtube. com/watch? v=Ydr. MXDuk 8 PU
- Slides: 21