1 BLM Genel Tekrar Sorular 1 Gnmzde bilginin

1. BÖLÜM Genel Tekrar Soruları 1

Günümüzde bilginin hızla yayılması ve gelişmesi eğitim sisteminde görev yapan bazı öğretmenlerin yetersiz kalmasına neden olabilmektedir. Bu nedenle Milli Eğitim Bakanlığı kurslar düzenleyerek öğretmenlerin kendilerini sürekli yenilemelerini ve geliştirmelerini sağlamaktadır. Verilen bilgide sözü edilen kurslar aşağıdaki eğitim türlerinden hangisinin kapsamında yer alır? A) Örgün B) Hizmet İçi C) Hizmet Öncesi D) Halk E) İnformal 2

Doğan ailesi, iki yaşındaki kızları Zeynep'in dil gelişiminin sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için birtakım önlemler almıştır. Aile içerisinde ve çevreyle etkileşimlerinde ana dilin öğretilmesinin. . . kültürleme süreci içerisinde sağlıklı olmayacağını; bu sürecin belli bir plan dahilinde bilinçli bir şekilde. . . kültürleme ile ele alınması gerektiğini düşünmektedir. Bu açıklamada boş bırakılan yerlere getirilmesi gereken kavramlar aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla doğru olarak verilmiştir? A) zoraki-kasıtlı B) kasıtlı-kasıtlı C) Gelişi güzel-kasıtlı D) Gelişi güzel-zoraki E) kasıtlı-zoraki 3

Eğitim bilimlerine katkı sağlayan bazı bilim adamları program geliştirme çalışmalarında bireysel ihtiyaçları daha fazla önemsemiştir. Buna göre aşağıdaki görüşlerden hangisi verilen açıklamayı destekler niteliktedir? A) Ziya Gökalp'e göre eğitim, toplumun, bireyler üzerinde gerçekleştirdiği bir sosyalleştirme sürecidir. B) Rousseau'ya göre eğitimin insanların sahip olduğu özü korumak ve geliştirmek amacıyla düzenlenmesi gerekir. C) Durkheim'a göre çağdaş toplumlardaki bireyler, eğitim eliyle uzmanlaşarak, toplumsal rolünü oynar. D) Kant'a göre eğitim konularının içeriğini ahlak örnekleri oluşturur ve bunlar öğretilir. E) Weber'e göre eğitimi, politik ve ekonomik güç odakları yönlendirir. 4

I. Hale'nin ortaöğretimde öğrenim görmesi II. Eğitimi yarım kalan Lale'nin yükseköğretime devam etmesi ııı. Jale'nin drama kursuna kayıt yaptırması Bu ifadelerden hangisi ya da hangileri örgün öğretim kapsamında yer alır? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III 5

Sınıf dışı öğretim tekniklerinin öğrenmelerin pekiştirilmesindeki önemini çok iyi kavrayan bir öğretmen, öğrencilerine araştırma görevleri vermiş ve onların farklı kaynaklardan yararlanarak ellerindeki rubriklere uygun araştırma ödevleri yapmalarını sağlamıştır. Buna göre öğrencilerin ödevlerini araştırarak bilgiye ulaşması aşağıdaki eğitim türlerinden hangisinin kapsamında yer alır? A) Yaygın B) İnformal C) Uzaktan D) Örgün E) Hizmet içi 6

Aşağıdaki eğitim kurumlarından hangisi “Örgün Eğitim Kurumu” dur? a. İlkokul b. Ortaokul c. Lise ve dengi okullar d. Hepsi 7

I. Cemali, eğitimi yaratıcıya ulaşmak için yapılan etkinlikler olarak tanımlamaktadır. II. Feyzullah, eğitimi bireyin topluma uyumunu sağlama ve yenik kuşaklara kültürel mirasın aktarılması süreci olarak tanımlamaktadır. III. Fatih, eğitimi bireyin kendini gerçekleştirmesine yardım etme süreci olarak tanımlamaktadır. Eğitim tanımları dikkate alındığında Cemali, Feyzullah ve Fatih'in benimsedikleri felsefi akımlar hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir? (Cemali/Feyzullah/Fatih) A) İdealizm/Realizm/Marksizm B) Pragmatizm/İdealizm/Varoluşçuluk C) Realizm/Pragmatizm/Realizm D) Marksizm/Pragmatizm/Realizm E) İdealizm/Realizm/Varoluşçulu 8

I. İkram'ın çevresini gözlemleyerek toplumsal kuralları öğrenmesi II. Emrullah'ın kursa giderek saz çalmayı öğrenmesi III. Ramazan'ın okulda problem çözmeyi öğrenmesi IV. Levent'in bilgisayarlı programlama alanına hakim olmak için kursa gitmesi V. Sertaç'ın arkadaş çevresinden argo kelimeler öğrenmesi Bu sıralananlar arasında aşağıdaki seçeneklerin hangisinde informal öğrenme kapsamına giren ifadelerin tümü bir arada verilmiştir? A) I ve II B) II ve III C) III ve IV D) I, IV ve V E) II, III ve IV 9

I. Eğitim, kasıtlı ve gelişigüzel kültürleme süreçlerini içerisinde barındıran genel bir kavramdır. II. Eğitim tanımında yer alan kasıtlı ve istendik kavramları, formal eğitim tanımlamasıdır. III. İstendik kavramı olumlu öğrenmeleri ifade ettiğinden eğitim sürecinde birey olumsuz öğrenmeler gerçekleştiremez. IV. Eğitim yaşam boyu devam etmesi gereken bir süreçtir. Yukarıda eğitime ilişkin verilen yargılardan hangileri kesinlikle doğrudur? A) Yalnız I B) Yalnız IV C) I ve IV D) I, II ve III E) I, II ve IV 10

Örgün eğitim içerisinde yer alan, okul öncesi dönemde öğrenim gören çocuklardan aşağıdakilerden hangisi beklenmez? A) Bedensel, zihinsel ve duygsal yönden gelişme B) Saygı, iş birliği ve sorumluluk gibi davranışları kazanma C) Türkçeyi doğru ve güzel konuşma D) Hayal gücünü kullanarak yaratıcı düşünme E) Bilginin işe yararlılığını sezme ve ayırma 11

Küçük yaşlardan itibaren gitar çalmak isteyen Mehmet, bu isteğini bir türlü yerine getirememesine karşın üniversitede konservatuvar bölümünü kazanmış ve orada da çelloya merak salmıştır. Yıllar sonra gitar tutkusu yeniden ortaya çıkan Mehmet'in bu konuda kendini geliştirmek amacıyla amatör bir şekilde gitar çalabilmesi için aşağıdaki eğitim türlerinden hangisine katılması daha etkili olur? A) Halk B) Hizmet içi C) Hizmet öncesi D) Örgün E) İnformal 12

2. BÖLÜM EĞİTİMİN AMAÇLARI VE HUKUKSAL TEMELLERİ Öğrenci bu bölümü öğrendiğinde; 1. Eğitimde amaçları öğrenir, 2. Okulun amaç ve işlevlerini kavrar, 3. Eğitimin işlevlerini hukuksal kuramlara göre açıklar, 4. Daha etkili eğitim için gereklilikleri analiz etmeyi kavrar. 13

İçindekiler Giriş Millî Eğitimin Amaçlarının Açıklaması Millet, Devlet, Anayasa Eğitimin uzak amaçları Eğitimin Genel Amacı Eğitimin Amaçları Eğitimin Bireye Yönelik Amaçları Eğitimin Topluma Yönelik Amaçları Eğitimin Çevreye Yönelik Amaçları 14

İçindekiler Eğitimin İnsanlığa Yönelik Amaçları Türk Millî Eğitim Sistemi Türk Millî Eğitiminin Temel İlkeleri Türk Millî Eğitim Sisteminin Genel Yapısı Özel Eğitim Yükseköğretim Yaygın Eğitim 15

Giriş Eğitim, kazanılmış alışkanlıklarla faaliyet yönelişlerinin düzenlenmesidir. İnsan bilgiyi alır, yorumlar ve ona göre davranış geliştirir. İşte buna “eğitim” denir. İnsan iyi, güzel ve doğru davranışlar için eğitilebildiği gibi, kötü, çirkin ve yanlış davranışlar için de eğitilebilir. Eğitim iki tarafı keskin bir bıçak gibidir. İnsan nasıl eğitilirse o davranışta bulunur. 16

Giriş Eğitim eğiten ve eğitilenin karşılıklı etkileşimi ile oluşur. Eğitenin eğitilenden hem daha bilgili hem daha donanımlı olması gerekir. Yoksa eğitim gerçekleşemez. Bir de eğitimin amacı olması gerekir. Amacı olmayan eğitim verimli olmaz. Eğitimin amacını kimler belirleyecektir ve neye göre belirleyeceklerdir. Her millet kendi kültürüne göre bir amaç belirler ve bunu uygulamaya koyar. Her millerin karakteri ve kültürü farklıdır, bu nedenle eğitimlerinin amacı da farklıdır. 17

HAK KAVRAMI • Hukuken korunan menfaattir. • Bireyin, kendi yaşamına yön verme özgürlüğüdür • Adaletin, hukukun gerektirdiği veya birine ayırdığı şeydir.

HUKUK KAVRAMI • Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım gücünü belirleyen yasaların bütünü • Bu yasaları konu alan bilim • Devlet, hakların kullanımı için belli mekanizmalar oluşturur • Bu mekanizmaların tamamı hukuk düzenini oluşturur.

ADALET KAVRAMI • Kendi isteğine bağlı olmaksızın her insan bir toplum içerisinde doğar ve yaşar • Adalet, bir toplumun üyesi olarak nasıl yaşanılacağını düzenleyen rehberdir • İnsan eylemleri başkaları üzerinde etkilere sahiptir • Adalet çağdaş toplumların en önemli konusudur • ADALET MÜLKÜN (ÜLKE, DEVLET, DÜZEN) TEMELİDİR.

ADALET KAVRAMI • Bireyler ya da insan grupları belli haklara sahiptir. • Adaletin içeriği hakları vermekten ibarettir. • En açık haklar hizmetler, çıkarlar ya da paradır • Saygı, sadakat, itibar gibi sosyal içerikli olgular da bu haklar arasındadır.

HAK-HUKUK-ADALET • Hukuk ve adalet kavramları hakların dağıtımı ve kullandırılmasıyla ilgilidir. • Eğitim hakkı da en temel sosyal haktır. • Eğitim hakkının ekonomik boyutu da vardır.

DEMOKRASİ, EĞİTİM HAKKI VE SOSYAL ADALET • Demokrasilerde herkes bazı hak ve özgürlüklere sahiptir • Bunlar devlet tarafından garanti edilir • Eğitim görme hakkı en temel haktır • Devlet, mekanizmalarıyla bu hakkı kullandırır • Bu hak kullanılamıyorsa demokrasinin varlığı tartışılır

DEMOKRASİ, EĞİTİM HAKKI VE SOSYAL ADALET • Eğitim hakkı, eğitimin niteliğinden önce ele alınır • Eğitim hakkının kullanılmasında fırsat eşitliği sağlanır • Daha sonra imkan eşitliği gelir • Sosyal adalet, eğitim hakkının kullanılmasında herkese eşit ve adil olunmasını gerektirir

HUKUKUN YAZILI KAYNAKLARI VE EĞİTİM • MİLLETLERARASI ANLAŞMALAR – Usulüne göre yürürlüğe konulmuş milletlerarası antlaşmalar kanun hükmündedir. – Anayasaya aykırı durumlar, bunlara göre düzenlenir. – İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi, Çocuk Hakları Sözleşmesi vb.

HUKUKUN YAZILI KAYNAKLARI VE EĞİTİM • ANAYASA – Devletin temel kuruluşunu ve işleyişini belirleyen kurallar bütünüdür. – Normlar hiyerarşisinde en üsttedir. – Diğer kanunlardan daha zor bir usulle değiştirilir. – 1982 anayasasının 42. maddesi eğitimle ilgilidir (Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz……. . . ).

HUKUKUN YAZILI KAYNAKLARI VE EĞİTİM • YASA (KANUN) – Yetkili bir makam tarafından yapılan ve usulüne uygun olarak ilan edilen, uyulması zorunlu kurallara kanun denir. – Anayasada belirtilen unsurlar kanunlarla açıklanırlar. – 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu

HUKUKUN YAZILI KAYNAKLARI VE EĞİTİM • KANUN HÜKMÜNDE KARARNAME – Hükümetin çıkardığı, maddi anlamda kanun gücüne sahip, parlamentonun tasdiki ile şekli ve organik anlamda kanun gücünü kazanacak olan kararnamelerdir. – KHK için yetki TBMM tarafından verilir. – Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname

HUKUKUN YAZILI KAYNAKLARI VE EĞİTİM • TÜZÜK – Bir kanunun uygulanmasını göstermek ve emrettiği işleri belirtmek üzere, Bakanlar kurulu tarafından çıkarılan yazılı hukuk kurallarıdır. – Danıştay denetimine tabidir.

HUKUKUN YAZILI KAYNAKLARI VE EĞİTİM • YÖNETMELİK – Yasa ve tüzüklerin uygulanmasında görevlilere yol göstermek için bakanlıklar veya belediyelerce çıkarılıp resmi gazetede yayımlanan nesnel kuralların tümüdür. – Başbakanlık, bakanlıklar ve kamu tüzel kişilikleri yönetmelik çıkarabilir. – Mesleki ve Teknik Eğitim Yönetmeliği

HUKUKUN YAZILI KAYNAKLARI VE EĞİTİM KARARNAME Bakanlar Kurulu başta olmak üzere müsteşar ve genel müdürlerden oluşan üst düzeydeki kurullar tarafından bazı konularla ilgili olarak hazırlanan metinlere kararname denir. Üst düzeydeki bazı memurların atama metinlerine de kararname denir. Milli eğitimle ilgili çeşitli konuları düzenleyen birçok kararname vardır. Okul yönetici ve öğretmenlerinin atama yazılarına aynı ad verilir.

HUKUKUN YAZILI KAYNAKLARI VE EĞİTİM • YÖNERGE –Herhangi bir konuda tutulacak yol için üst makamlardan alt makamlara belli bir esasa dayanarak verilen buyruk, talimat, direktiflerdir. –Milli Eğitim Bakanlığı Toplam Kalite Yönetimi Uygulama Yönergesi

HUKUKUN YAZILI KAYNAKLARI VE EĞİTİM • GENELGE –Yasa ve yönetmeliklerin uygulanmasında yol göstermek, herhangi bir konuda aydınlatmak, dikkat çekmek üzere ilgililere gönderilen yazı, tamim, sirkülerdir. –Eğitim kurumlarına yönetici atama usullerini belirleyen “Yönetici Atama Genelgesi”

Hukuki Metinlerin Güçlülük Dercesine Göre Doğru Sıralanması • • Anayasa Yasa ( Kanun ) Kanun Hükmünde Kararname Tüzük Yönetmelik Kararname Yönerge Genelge

YASAL METİNLERDE EĞİTİM Uluslar arası düzeyde ülkemizin de üye olduğu ve altına imza attığı kuruluş ve bildirgeler vardır. Bunlar; • Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslar arası Sözleşmesi (1976) • İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi • Birleşmiş Milletler • Çocuk Hakları Bildirgesi • Çocuk Hakları Sözleşmesi • BM Eğitim, Bilim, Kültür Örgütü (UNESCO) • İnsan Hakları Helsinki Nihai Senedi • Paris Anlaşması • Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT)

YASAL METİNLERDE EĞİTİM Birleşmiş Milletler Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslar arası Sözleşmesi (1976) – Eğitim hakkının tanımı yapılmış – Eğitim hakkının kullanılmasında devletin görevleri sıralanmış – Bireylerin istediği eğitim kurumunu seçme özgürlüğü ortaya konulmuş – 2003 yılında Ahmet Necdet Sezer tarafından imzalandı ve Resmi Gazetede yayımlandı.

YASAL METİNLERDE EĞİTİM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi (1948) – 26. Maddesi eğitimle ilgilidir. –Eğitim hakkı vurgulanmış –Eğitimde ayrımcılık yasaklanmış –Eğitimde fırsat ve imkan eşitliği tanımlanmış –Türkiye 1949 yılında imzaladı

YASAL METİNLERDE EĞİTİM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde Eğitim 1 - “Bütün insanlar, hür, haysiyet ve haklar bakımından eşit olarak doğarlar. Akıl ve vicdana sahiptirler ve birbirlerine karşı kardeşlik anlayışıyla hareket etmelidirler” 2 - Herkes, ırk, renk, cins, dil, din, siyasal veya diğer bir inanç, ulusal ya da toplumsal köken, servet, doğuş ya da herhangi başka bir durumdan dolayı ayrıma uğramadan, bu bildiride ilan olunan hak ve özgürlüklerden yararlanma hakkına sahiptir.

YASAL METİNLERDE EĞİTİM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinde Eğitim 3 - Her insanın eğitim görme hakkı vardır. Eğitim parasızdır, hiç olmazsa ilk ve temel eğitim evresinde böyle olmalıdır. İlk öğretim zorunludur. Teknik ve mesleki eğitimden herkes yararlanabilmelidir. Yüksek öğrenim herkese, yeteneklerinin ve başarılarının elverdiği ölçüde tam bir eşitlikle açık olmalıdır. Eğitim, insan şahsiyetinin tam gelişmesini ve insan hakları ile temel özgürlüklere saygının güçlenmesini amaçlamalıdır. Bütün uluslar ırk ve dinler arasında anlayış, hoşgörü ve dostluğu özendirmeli ve Birleşmiş Milletlerin barışın korunması yolundaki çalışmalarını geliştirmelidir. Anne ve babalar, çocuklarına verilecek eğitimin türünü seçmek hakkına sahiptirler.

YASAL METİNLERDE EĞİTİM Çocuk Hakları Sözleşmesinde Eğitim 1. Taraf Devletler, çocuğun eğitim hakkını kabul ederler ve bu hakkın fırsat eşitliği temeli üzerinde tedricen gerçekleştirilmesi görüşüyle özellikle: a) İlk öğretimi herkes için zorunlu ve parasız hale getirirler; b) Orta öğretim sistemlerinin genel olduğu kadar mesleki nitelikte de olmak üzere çeşitli biçimlerde örgütlenmesini teşvik ederler ve bunların tüm çocuklara açık olmasını sağlarlar ve gerekli durumlarda mali yardım yapılması ve öğretimi parasız kılmak gibi uygun önlemleri alırlar; c) Uygun bütün araçları kullanarak, yüksek öğretimi yetenekleri doğrultusunda herkese açık hale getirirler;

YASAL METİNLERDE EĞİTİM Çocuk Hakları Sözleşmesinde Eğitim d) Eğitim ve meslek seçimine ilişkin bilgi ve rehberliği bütün çocuklar için elde edilir hale getirirler; e) Okullarda düzenli biçimde devamın sağlanması ve okulu terk etme oranlarının düşürülmesi için önlem alırlar.

Çocuk Hakları Sözleşmesinde Eğitim 2. Taraf Devletler, okul disiplininin çocuğun insan olarak taşıdığı saygınlıkla bağdaşır biçimde ve bu Sözleşmeye uygun olarak yürütülmesinin sağlanması amacıyla gerekli olan tüm önlemleri alırlar. 3. Taraf Devletler eğitim alanında, özellikle cehaletin ve okuma yazma bilmemenin dünyadan kaldırılmasına katkıda bulunmak ve çağdaş eğitim yöntemlerine ve bilimsel ve teknik bilgilere sahip olunmasını kolaylaştırmak amacıyla uluslararası işbirliğini güçlendirir ve teşvik ederler. Bu konuda, gelişmekte olan ülkelerin gereksinimleri özellikle gözönünde tutulur.

YASAL METİNLERDE EĞİTİM Türk Anayasalarında Eğitim Kanun-i Esasi (1876), Öğretim etkinliklerinin serbest olduğu, belli olan yasaya uymak kaydıyla her Osmanlı genel ve özel öğretim iznine sahip bulunduğu, bütün okulların devletin gözetimi altında olduğu, ilköğretimin bütün bireyler için zorunlu olduğu ilkesini getirmiştir. Teşkilat-ı Esasiye(1924), “İptidai tahsil (ilköğretim) bütün Türkler için zorunlu ve devlet okullarında parasızdır hükmü getirilmiştir.

YASAL METİNLERDE EĞİTİM Türk Anayasalarında Eğitim Tevhid-i Tedrisat Kanunu, 3 Mart 1924 günü Mecliste kabul edilen “Tevhid-i Tedrisat” Eğitimde birlik ilkesini içeren kanundur. Tevhidi Tedrisat Kanunu ile eğitim birliği bir sistem olarak benimsenmiş bulunmaktadır. Tevhid-i Tedrisat Kanunuyla, bütün okullar kurulan MEB'e bağlanmıştır. Tekke, medrese ve zaviyeler kapatılmıştır.

YASAL METİNLERDE EĞİTİM Türk Anayasalarında Eğitim 1961 Anayasası, -Din eğitim ve öğrenimi, ancak kişilerin kendi isteğini ve küçüklerin de kanuni temsilcilerinin isteğine bağlıdır. -Herkes, bilim ve sanatı serbestçe öğrenme, öğretme, açıklama, yayma ve bu alanlarda her türlü araştırma hakkına sahiptir. -Eğitim ve öğretim, Devletin gözetim ve denetimi altında serbesttir. -Özel okulların bağlı olduğu esaslar, Devlet okulları ile erişilmek istenen seviyeye uygun olarak kanunla düzenlenir. -Çağdaş bilim ve eğitim esaslarına aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz.

YASAL METİNLERDE EĞİTİM 1961 Anayasası, -Halkın öğrenim ve eğitim ihtiyaçlarını sağlama Devletin başta gelen ödevlerindendir. -İlköğretim, kız ve erkek bütün vatandaşlar için mecburidir ve Devlet okullarında parasızdır. -Devlet, maddî imkanlardan yoksun başarılı öğrencilerin, en yüksek öğrenim derecelerine kadar çıkmalarını sağlama amacıyla burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar. -Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları, topluma yararlı kılacak tedbirleri alır. -Devlet, tarih ve kültür değeri olan eser ve anıtların korunmasını sağlar.

YASAL METİNLERDE EĞİTİM 1982 Anayasası, • 1982 ANAYASASI – 24. ve 42. maddesi eğitimle ilgili MADDE 24. – Herkes, vicdan, dinî inanç ve kanaat hürriyetine sahiptir. 14 üncü madde hükümlerine aykırı olmamak şartıyla ibadet, dinî âyin ve törenler serbesttir. Kimse, ibadete, dinî âyin ve törenlere katılmaya, dinî inanç ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz; dinî inanç ve kanaatlerinden dolayı kınanamaz ve suçlanamaz. Din ve ahlâk eğitim ve öğretimi Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Din kültürü ve ahlâk öğretimi ilk ve orta-öğretim kurumlarında okutulan zorunlu dersler arasında yer alır. Bunun dışındaki din eğitim ve öğretimi ancak, kişilerin kendi isteğine, küçüklerin de kanunî temsilcisinin talebine bağlıdır.

Türk YASAL METİNLERDE EĞİTİM Anayasalarında Eğitim 1982 Anayasası, MADDE 42. Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir. Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve inkılâpları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, Devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz. Eğitim ve öğretim hürriyeti, Anayasaya sadakat borcunu ortadan kaldırmaz. İlköğretim, kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve Devlet okullarında parasızdır.

YASAL METİNLERDE EĞİTİM Türk Anayasalarında Eğitim 1982 Anayasası, MADDE 42. (devam) Özel ilk ve orta dereceli okulların bağlı olduğu esaslar, Devlet okulları ile erişilmek istenen seviyeye uygun olarak, kanunla düzenlenir. Devlet, maddî imkânlardan yoksun başarılı öğrencilerin, öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar. Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır. Eğitim ve öğretim kurumlarında sadece eğitim, öğretim, araştırma ve inceleme ilgili faaliyetler yürütülür. Bu faaliyetler her ne suretle olursa olsun engellenemez.

YASAL METİNLERDE EĞİTİM Millî Eğitimin Amaçlarının Açıklaması Bilinçli her eylem ve faaliyetin bir amacı vardır. Amaç, sonucun önceden belirlenmiş, ortaya çıkması istenilen niteliğin anlatımıdır. Eğitim, belirli amaçlar doğrultusunda görevini yerine getirerek öğrencileri belirlenen sonuca ulaştırma işidir. 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununda belirtilmiş olan eğitimin genel amaçları açıkça belirtilmiştir. 50

YASAL METİNLERDE EĞİTİM Milli Eğitim Temel Kanunu, 14/6/1973 tarih 1739 Sayılı yasadır. Bu kanun, Türk milli eğitiminin düzenlenmesinde esas olan amaç ve ilkeler, eğitim sisteminin genel yapısı, öğretmenlik mesleği, okul bina ve tesisleri, eğitim araç ve gereçleri ve Devletin eğitim ve öğretim alanındaki görev ve sorumluluğu ile ilgili temel hükümleri bir sistem bütünlüğü içinde kapsar.

YASAL METİNLERDE EĞİTİM • 1739 SAYILI MİLLİ EĞİTİM TEMEL KANUNU (1973) I-Türk milli eğitiminin genel amaçları (iyi insan, iyi vatandaş, iyi meslek insanı) II-Türk milli eğitiminin temel ilkeleri

YASAL METİNLERDE EĞİTİM Milli Eğitim Temel Kanunu, Türk Milli Eğitim Sistemini Düzenleyen Genel Esaslar Türk Milli Eğitiminin Amaçları I - Genel amaçlar: Madde 2 - Türk Milli Eğitiminin genel amacı, Türk Milletinin bütün fertlerini, 1. (Değişik: 16/6/1983 - 2842/1 md. ) Atatürk inkılap ve ilkelerine ve Anayasada ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine bağlı; Türk Milletinin milli, ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen, koruyan ve geliştiren; ailesini, vatanını, milletini seven ve daima yüceltmeye çalışan; insan haklarına ve Anayasanın başlangıcındaki temel ilkelere dayanan demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devleti olan Türkiye Cumhuriyetine karşı görev ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek;

YASAL METİNLERDE EĞİTİM I - Genel amaçlar: Madde 2 - Türk Milli Eğitiminin genel amacı, Türk Milletinin bütün fertlerini, 2. Beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek; 3. İlgi, istidat ve kabiliyetlerini geliştirerek gerekli bilgi, beceri, davranışlar ve birlikte iş görme alışkanlığı kazandırmak suretiyle hayata hazırlamak ve onların, kendilerini mutlu kılacak ve toplumun mutluluğuna katkıda bulunacak bir meslek sahibi olmalarını sağlamak; Böylece bir yandan Türk vatandaşlarının ve Türk toplumunun refah ve mutluluğunu artırmak; öte yandan milli birlik ve bütünlük içinde iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı desteklemek ve hızlandırmak ve nihayet Türk Milletini çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı, seçkin bir ortağı yapmaktır.

Millet, Devlet, Anayasa Birlikte yaşama arzusu olan bir toplum askeri gücünü kullanır dünya üzerinde kendisine bir yer açar, ülke sınırlarını belirler ve bağımsızlığını ilan eder. Diğer devletler tarafından da tanındığında bağımsız olur. Ülkenin bağımsızlığıyla birlikte ülkeye vatandaş olanlar da milleti meydana getirir. Ülkenin adı milletin adı olarak da kullanılır. Millet/Ulus ülke içinde yapılacak işlerin yürütülmesi için bir örgüt kurar. 55

Millet, Devlet, Anayasa Bu örgüt ülke içindeki örgütlerden çok farklı, yetkili ve güçlü bir örgüttür. Adına devlet denir. Devlet; belirli bir ülke üzerinde yaşayan, üstün bir iktidara bağlı olan, örgütlenmiş insan topluluğunun meydana getirdiği devamlı ve hukukun kendisine kişilik tanıdığı bir varlıktır. 56

Millet, Devlet, Anayasa Devleti, millet kendisine hizmet etmesi için kurar, egemenlik kendisindedir ama aslında devlet karşısında çok güçsüzdür. Millet devlete ordu, polis gibi silahlı güçler bulundurma ve bunları kullanma yetkisi vermiştir. Devletin elinde para, kanun yapma ve vatandaşları hapse atma, kurallara uymayanları zorla uydurma gibi güç ve yetkiler tanımıştır. Millet ise sonuçta tek bireylerden oluşur. Millet verdiği yetkilerle çok güçlenen devlete, hem beklentilerini bildirmek hem de onun gücünü kontrol altında tutmak için karşılıklı bir sözleşme imzalar. 57

Millet, Devlet, Anayasa Bu sözleşme anayasadır. Millet devlete bu anayasa sınırlarını aşmamak kaydıyla yetki vermiştir ve egemen olan da millettir. “Hâkimiyet kayıtsız şartsız milletindir” sözüyle de bu anlatılır. Anayasayı yapan millet, yasaları yapmayı devlete bırakır. Hiçbir hukuki metin ve yönetim faaliyeti anayasaya yani milletin buyruklarına aykırı olmaz. 58

Millet, Devlet, Anayasa, bir devletin kuruluşunu, örgütlenişini, temel organlarının işleyişini ve birbirleriyle olan ilişkilerini, devlet iktidarının el değiştirmesini düzenleyen ve kişilerin devlet karşısında hak ve özgürlüklerini güvenceye alan kurallardır. Aynı şekilde devletin de bireylere (yurttaşlara) karşı görev ve sorumluluklarını belirler. Kısaca anayasa devletin gücünü sınırlayan, bireyin hak ve özgürlüklerinin çiğnenmemesi için önlemler alan, iktidar gücünün tek elde toplanmasını önleyen ve hukuka bağlılığı sağlayan bir sözleşmedir. 59

Millet, Devlet, Anayasa Millet, devlete nasıl bir devlet olması gerektiğini belirtir. “Demokratik, laik, sosyal, hukuk devleti” olmak gibi (aşağıda bu kavramlar açıklanmaktadır). Ayrıca hangi hizmetleri ne şekilde yapması gerektiğini de emreder. 60

Eğitim Anayasa ile millet devlete eğitimle ilgili görevler de vermiştir. Anayasanın eğitimle ilgili en önemli maddesi şudur: “Kimse, eğitim ve öğrenim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir ve düzenlenir. Eğitim ve öğretim, Atatürk ilkeleri ve İnkılâpları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre, devletin gözetim ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz. 61

Eğitim ve öğretim hürriyeti, Anayasaya sadakat borcunu ortadan kaldırmaz. İlköğretim kız ve erkek bütün vatandaşlar için zorunludur ve devlet okullarında parasızdır. Özel, ilk ve orta dereceli okulların bağlı olduğu esaslar, devlet okulları ile erişilmek istenen seviyeye uygun olarak, kanunla düzenlenir. 62

Eğitim Amaçların örgüt üyeleri (öğretmen ve eğitim yöneticileri gibi) tarafından yeterince ya da doğru bilinmemesi halinde resmi (formal) amaçlar değil, her eğitimcinin kendi amaçları yürürlükte olacak ve eğitim örgütü etkisizleşecektir. Bunun sonucunda eğitim birliği ortadan kalkıp, asgari müşterekleri olmayan, ortaklıkların farkında olmayan ama her türlü farklılığı öne çıkaran insan yığınları ortaya çıkacaktır. Ulusal birliğin, millî kültürün, çeşitli değer yargılarının ortadan kalkmasıyla millet olmaktan çıkılıp sıradan bir kalabalığa dönüşmek kaçınılmazdır. 63

Eğitimde amaçların işlevsel değerini şöyle sıralanmaktadır: 1 - Eğitimin amaçları okulun rolünü belirler. 2 - Eğitimin amaçları karar vermeye rehberlik eder. 3 - Eğitimin amaçları okulda öğrenim tecrübelerinin seçimine rehberlik eder. 4 - Öğrenci motiflerinin gelişmesinde rehberlik eder. Öğretmen, amaçlar doğrultusunda bilgi ve becerisini öğrenciyi motive etmek için kullanır. 5 - Programın değerlendirilmesinde amaçlar temel teşkil eder. 6 - Programın geliştirilmesine olanak teşkil eder. 64

Eğitim hedefleri beş başlık altında incelenmektedir: (1) Eğitimin uzak hedefleri, (2) Eğitimin genel hedefleri, (3) Eğitim kademelerinin hedefleri, (4) Derslerin hedefleri, (5) Konunun hedefleridir. Bu hedefler hiyerarşik olarak sıralanmıştır. 65

Eğitimin Uzak Amaçları Eğitimin uzak hedefi, bir eğitim sisteminin ürünü olarak yetişmesi istenen “ideal insan”ın nitelikleridir. Uzak hedefin kapsadığı nitelikler genellikle çok fazladır. Uzak amaçlar bir ülkenin toplumsal, siyasal ve ekonomik alanlarını kapsayan genel amaçlardır. O ülkenin siyasal felsefesini yansıtırlar. Eğitimin nihai amacı "milletimizi çağdaş uygarlığın yapıcı, yaratıcı ve seçkin bir ortağı yapmak" olarak belirlenmiştir. Atatürk de bu amacı “kültürümüzü çağdaş uygarlık düzeyinin üstüne çıkarmak” olarak ifade etmişti. 66

Eğitimin Genel Amacı Eğitimin genel amacı, uzak hedeflerin daha bir açıklanmasıyla elde edilir. Esas alınan yine “ideal insan”dır. Genel amaçlar ülkenin eğitim felsefesini yansıtır. Toplumun değer ve ideallerini gösterir. Bu anlamda amaçlar ülkenin yurttaşlarının hangi durumlarda nasıl davranacaklarını belirleyen, önceden saptanan ilkelerdir. Okullar bu amaçlara ulaşmak için vardır. Belirtilen amaçlara ulaşılmıyorsa eğitim sistemi başarısızdır. Eğitimimizin genel amacı 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununun 2. maddesinde açıklanmıştır: 67

Eğitimin Amaçları Davranış değiştirme konusunda her okul veya her öğretmen keyfi hareket edip kendi ideolojik, siyasal ve dinsel tercihleri doğrultusunda insanı biçimlendiremez. Eğitimin önceden saptanmış amaçları vardır. Amaçlar, her ülkenin kendine göre belirlediği, yetiştirdiği insanda eğitim yoluyla ne gibi istenilen davranış değişikleri kazandırabileceğini gösteren belirli ilkeler, özelliklerdir. Bu amaçlar ile çizilmiş olan ideal insan tipi model alınır ve değiştirme ve biçimlendirme işi bu model doğrultusunda yapılır. 71

1. Eğitimin Bireye Yönelik Amaçları Eğitim, bireye yönelik amaçları ile bireyi bedensel, zihinsel ve duygusal yönden geliştirmeye çalışır. İnsan temelde biyolojik bir varlıktır ve geliştirilmesi gereken bir bedene sahiptir. O nedenle eğitim insanı bedensel yönden geliştirmeyi amaç edinmiştir. Ona teorik ve pratik bilgiler kazandırarak onun sağlıklı, güçlü, dayanaklı bir bedene sahip olmasını sağlar. Ona, bir iş yaparken, bir mal veya hizmet üretirken, bir araç kullanırken bedenini, organlarını, ellerini, parmaklarını nasıl kullanacağını öğretir. 72

2. Eğitimin Topluma Yönelik Amaçları Eğitim, topluma yönelik amaçları ile toplumun değerlerini, normlarını, geleneklerini, göreneklerini, hayat tarzını bireylere kazandırarak onları toplumsallaştırır. Bireyin, yalnızca biyolojik bir varlık olmaktan çıkıp belli bir topluma ve belli kümelere bütünleştirilmesi sürecine toplumsallaştırma denir. Eğitim toplumun kültürel birikimini toplumsallaşmış bireyler aracılığıyla kuşaktan kuşağa aktarır. Kültürel birikimin korunması ve zenginleştirilmesi toplum için önemlidir. Çünkü kültürel değerler ve normlar bireylerin toplum içinde birbirlerine benzer davranışta bulunmalarını sağlayarak toplumun 73 bütünlüğünün korunmasına yardımcı olur.

3. Eğitimin Çevreye Yönelik Amaçları Günümüzde insan kaynaklı bir çevre sorunu vardır. Toprak, hava, su kirletilmiştir. Doğadaki kirlenme pek çok canlının hayatını tehdit eder duruma gelmiştir. Bazı bitki ve hayvanların nesli tükenme tehlikesi ile karşıyadır. Küresel ısınma ve buna bağlı olarak da iklimler değişmeye başlamıştır. Bunun durdurulması gerekmektedir. Eğitim, çevreye yönelik amaçları ile insana çevre bilincini, doğa sevgisini, hayvan sevgisini kazandırarak bunu durdurmaya çalışır. 74

4. Eğitimin İnsanlığa Yönelik Amaçları Eğitim, insanlığa yönelik amaçları ile insanı temele alan, insana değer veren, insan haklarına saygılı, cinsel, dinsel, etnik, ideolojik, kültürel ayrımcılık yapmayan; herkese ve her kesime eşit davranan insanlar yetiştirmeye çalışır. Ürettiği bilgi ve teknolojiyi ayrım yapmaksızın tüm insanlığın hizmetine sunar. 75

II. Türk Millî Eğitiminin Temel İlkeleri 1. Genellik ve Eşitlik 2. Ferdin ve Toplumun İhtiyaçları 3. Yöneltme 4. Eğitim Hakkı 5. Fırsat ve İmkân Eşitliği 6. Süreklilik 76

II. Türk Millî Eğitiminin Temel İlkeleri 7. Atatürk İnkılâp ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği 8. Demokrasi Eğitimi 9. Lâiklik 10. Bilimsellik 11. Plânlılık 12. Karma Eğitim 13. Okul ile Ailenin İş Birliği 14. Her Yerde Eğitim 77

Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri I - Genellik ve eşitlik: Madde 4 - Eğitim kurumları dil, ırk, cinsiyet ve din ayırımı gözetilmeksizin herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz. II - Ferdin ve toplumun ihtiyaçları: Madde 5 - Milli eğitim hizmeti, Türk vatandaşlarının istek ve kabiliyetleri ile Türk toplumunun ihtiyaçlarına göre düzenlenir.

Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri III - Yöneltme: Madde 6 - Fertler, eğitimleri süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara veya okullara yöneltilerek yetiştirilirler. (Değişik: 16/8/1997 -4306/3 md. ) Milli eğitim sistemi, her bakımdan, bu yöneltmeyi gerçekleştirecek biçimde düzenlenir. Bu amaçla, ortaöğretim kurumlarına, eğitim programlarının hedeflerine uygun düşecek şekilde hazırlık sınıfları konulabilir. Yöneltmede ve başarının ölçülmesinde rehberlik hizmetlerinden ve objektif ölçme ve değerlendirme metotlarından yararlanılır.

Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri IV - Eğitim hakkı: Madde 7 - İlköğretim görmek her Türk vatandaşının hakkıdır. İlköğretim kurumlarından sonraki eğitim kurumlarından vatandaşlar ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde yararlanırlar. V - Fırsat ve imkan eşitliği: Madde 8 - Eğitimde kadın, erkek herkese fırsat ve imkan eşitliği sağlanır. Maddi imkanlardan yoksun başarılı öğrencilerin en yüksek eğitim kademelerine kadar öğrenim görmelerini sağlamak amacıyla parasız yatılılık, burs, kredi ve başka yollarla gerekli yardımlar yapılır. Özel eğitime ve korunmaya muhtaç çocukları yetiştirmek için özel tedbirler alınır.

Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri VI - Süreklilik: Madde 9 - Fertlerin genel ve mesleki eğitimlerinin hayat boyunca devam etmesi esastır. Gençlerin eğitimi yanında, hayata ve iş alanlarına olumlu bir şekilde uymalarına yardımcı olmak üzere, yetişkinlerin sürekli eğitimini sağlamak için gerekli tedbirleri almak da bir eğitim görevidir.

Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri VII - Atatürk İnkılap ve İlkeleri ve Atatürk Milliyetçiliği: Eğitim sistemimizin her derece ve türü ile ilgili ders programlarının hazırlanıp uygulanmasında ve her türlü eğitim faaliyetlerinde Atatürk inkılap ve ilkeleri ve Anayasada ifadesini bulmuş olan Atatürk milliyetçiliği temel olarak alınır. Milli ahlak ve milli kültürün bozulup yozlaşmadan kendimize has şekli ile evrensel kültür içinde korunup geliştirilmesine ve öğretilmesine önem verilir. Milli birlik ve bütünlüğün temel unsurlarından biri olarak Türk dilinin, eğitimin her kademesinde, özellikleri bozulmadan ve aşırılığa kaçılmadan öğretilmesine önem verilir; çağdaş eğitim ve bilim dili halinde zenginleşmesine çalışılır ve bu maksatla Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu ile işbirliği yapılarak Mili Eğitim Bakanlığınca gereken tedbirler alınır.

Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri VIII - Demokrasi eğitimi: Güçlü ve istikrarlı, hür ve demokratik bir toplum düzeninin gerçekleşmesi ve devamı için yurttaşların sahip olmaları gereken demokrasi bilincinin, yurt yönetimine ait bilgi, anlayış ve davranışlarla sorumluluk duygusunun ve manevi değerlere saygının, her türlü eğitim çalışmalarında öğrencilere kazandırılıp geliştirilmesine çalışılır; ancak, eğitim kurumlarında Anayasada ifadesini bulan Atatürk milliyetçiliğine aykırı siyasi ve ideolojik telkinler yapılmasına ve bu nitelikteki günlük siyasi olay ve tartışmalara karışılmasına hiçbir şekilde meydan verilmez.

Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri IX - Laiklik: Türk milli eğitiminde laiklik esastır. Din kültürü ve ahlak öğretimi ilköğretim okulları ile lise ve dengi okullarda okutulan zorunlu dersler arasında yer alır.

Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri X - Bilimsellik: Madde 13 - Her derece ve türdeki ders programları ve eğitim metotlarıyla ders araç ve gereçleri, bilimsel ve teknolojik esaslara ve yeniliklere, çevre ve ülke ihtiyaçlarına göre sürekli olarak geliştirilir. Eğitimde verimliliğin artırılması ve sürekli olarak gelişme ve yenileşmenin sağlanması bilimsel araştırma ve değerlendirmelere dayalı olarak yapılır. Bilgi ve teknoloji üretmek ve kültürümüzü geliştirmekle görevli eğitim kurumları gereğince donatılıp güçlendirilir; bu yöndeki çalışmalar maddi ve manevi bakımından teşvik edilir ve desteklenir.

XI - Planlılık: Madde 14 - Milli eğitimin gelişmesi iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınma hedeflerine uygun olarak eğitim - insangücü - istihdam ilişkileri dikkate alınmak suretiyle, sanayileşme ve tarımda modernleşmede gerekli teknolojik gelişmeyi sağlayacak mesleki ve teknik eğitime ağırlık verecek biçimde planlanır ve gerçekleştirilir. Mesleklerin kademeleri ve her kademenin unvan, yetki ve sorumlulukları kanunla tespit edilir ve her derece ve türdeki örgün ve yaygın mesleki eğitim kurumlarının kuruluş ve programları bu kademelere uygun olarak düzenlenir. Eğitim kurumlarının yer, personel, bina, tesis ve ekleri, donatım, araç, gereç ve kapasiteleri ile ilgili standartlar önceden tespit edilir ve kurumların bu standartlara göre optimal büyüklükte kurulması ve verimli olarak işletilmesi sağlanır.

Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri XII - Karma eğitim: Madde 15 - Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır. Ancak eğitimin türüne, imkan ve zorunluluklara göre bazı okullar yalnızca kız veya yalnızca erkek öğrencilere ayrılabilir. XIII - Okul ile ailenin işbirliği: Eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için okul ile arasında işbirliği sağlanır. Bu maksatla okullarda okul - aile birlikleri kurulur. Okul - aile birliklerinin kuruluş ve işleyişleri Milli Eğitim Bakanlığınca çıkarılacak bir yönetmelikle düzenlenir.

Türk Milli Eğitiminin Temel İlkeleri XIV - Her yerde eğitim: Madde 17 - Milli eğitimin amaçları yalnız resmi ve özel eğitim kurumlarında değil, aynı zamanda evde, çevrede, işyerlerinde, her yerde ve her fırsatta gerçekleştirilmeye çalışılır. Resmi, özel ve gönüllü her kuruluşun eğitimle ilgili faaliyetleri, Milli Eğitim amaçlarına uygunluğu bakımından Milli Eğitim Bakanlığının denetimine tabiidir.

3797 Sayılı Milli Eğitim Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Bu Kanunun amacı, milli eğitim hizmetlerini yürütmek üzere, Milli Eğitim Bakanlığı’nın kurulması, teşkilat ve görevlerine ilişkin esasları düzenlemektir. Kanunda Milli Eğitim Bakanlığı’nın görevleri sayılmış, Bakanlığın merkez, taşra ve yurtdışı teşkilatı ile bağlı kuruluşlar birer incelenmiştir.

222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanunu Bu yasaya göre: ilköğretim, kadın erkek bütün vatandaşların milli amaçlara uygun bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve yetişmelerine hizmet eden temel eğitim ve öğretimdir. 30/3/2012 tarihinde bu kanun çerçevesinde yapılan değişikliğe göre, İlkokul, ortaokul ve lise eğitimi ( 4+4+4 ) zorunlu ve devlet okullarında parasızdır. Mecburi ilköğretim çağı 6 -13 yaş grubundaki çocukları kapsar. Bu çağ çocuğun 5 yaşını bitirdiği yılın eylül ayı sonunda başlar, 13 yaşını bitirip 14 yaşına girdiği yılın öğretim yılı sonunda biter. ”

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu Öğretmenlerin de tabii olduğu bu kanun başlıca dokuz kısımdan meydana gelmiştir. Birinci kısım genel hükümlerden oluşur. Kapsam, amaç, temel ilkeler, istihdam şekilleri, ödev ve sorumluluklar, genel haklar ve yasaklar açıklanır. İkinci kısım, sınıflandırma ile ilgilidir. Üçüncü kısım, devlet memurluğuna alınmayı açıklar ve usul, şartlar ve adaylık konuları düzenlenir. Dördüncü kısım, hizmet şartları ve şekilleri, atama, ilerleme ve yükseltme, yer değiştirme, memurluğun sona ermesi, çalışma saatleri, izinler, disiplin, görevden uzaklaştırma bölümlerini içerir. Beşinci kısım da mali hükümler bulunur. Altıncı kısım, sosyal haklar ve yardımları, Yedinci kısım devlet memurlarının yetiştirilmesini düzenler.

1739 Sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu 1973’te hazırlanmış olan bu kanun, mevcut Türkiye milli eğitim sisteminin düzenlenmesinde esas olan amaçlar, ilkeler, eğitim sisteminin genel yapısı, öğretmenlik mesleği, okul bina ve tesisleri, eğitim araç ve gereçleri, devletin eğitim ve öğretim alanındaki görev ve sorumluluğu ile ilgili temel hükümleri bir sistem bütünlüğü içinde kapsamaktadır. Bu kanunla birlikte Milli Eğitimin Amaç ve Görevleri belirlenmiştir. Öğretmenlik Mesleğiyle ilgili düzenleme 43. Maddede yer alır.

YÜKSEK ÖĞRETİMLE İLGİLİ YASALAR Anayasa ve Milli Eğitim Temel Kanunu ışığında Türkiye’de yükseköğretimi düzenleyen ayrı yasalar ve yönetmelikler vardır. -Türkiye’de yükseköğretimle ilgili temel yasalardan biri 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’dur. Bu kanun, amaçlar, kapsam, tanımlar, genel, hükümler, üst kuruluşlar, yükseköğretim kurumları, öğretim elemanları, çalışma ve denetim, öğretim ve öğrenciler, memurlar ve diğer görevliler, disiplin ve ceza işleri, mali hükümler başlıklı bölümlerden oluşur. -Bir diğer kanun ise 2914 sayılı Yükseköğretim Personel Kanunu’dur.

Milli eğitimin genel amaçları, hangi tür veya kademede olursa olsun değişmez. Aşağıda verilen ifadelerden hangisi bu amaçlar içerisinde yer alır? A) Türkçeyi etkili bir biçimde kullanarak evrensel ve ulusal düzeyde değerli eğitim, bilim ve sanat ürünlerinden yararlanabilen bireyler yetiştirmek. B) iyi bir vatandaş olmak için gerekli temel bilgi, beceri, davranış ve alışkanlıkları kazanmış bireyler yetiştirmek. C) İlgi ve yetenekleri yönünde yurt kalkınmasına ve ihtiyaçlarına cevap verecek, aynı zamanda kendi geçim ve mutluluğunu sağlayacak bir mesleğini bilgi, beceri, davranış ve genel kültürüne sahip bireyler yetiştirmek D) Temel eğitimden yararlanabilecek nitelik ve düzeyde bireyler yetiştirmek E) İnsan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren bireyler yetiştirmek 94

I. Eğitim kurumları din, dil, ırk, cinsiyet ayrımı gözetmeksizin herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınamaz II. Eğitim görmek her Türk vatandaşının hakkıdır. İlköğretimden sonraki kurumlardan vatandaşlar ilgi, istek ve kabiliyetleri ölçüsünde yararlanır. III. Maddi imkandan yoksun başarılı öğrencilerin en yüksek eğitim kademelerine kadar öğrenim görmelerini sağlamak amacıyla parasız yatılık, burs, kredi ve başka yollarla gerekli yardımlar yapılır. Yukarıda açıklanan Milli Eğitim Temel İlkeleri hangi seçenekte sırasıyla verimiştir? (I/II/III) A) Genellik ve eşitlik / Fırsat ve imkan eşitliği / Eğitim hakkı B) Genellik ve eşitlik / Eğitim hakkı / Fırsat ve imkan eşitliği C) Eğitim hakkı / Fırsat ve imkan eşitliği / Genellik ve eşitlik D) Eğitim hakkı / Genellik ve eşitlik / Fırsat ve imkan eşitliği E) Fırsat ve imkan eşitliği / Eğitim hakkı / Fırsat ve imkan eşitliği 95

Eğitimi, toplumsal değer ve anlayışlarını bireye kazandırması olarak değerlendiren bir eğitim anlayışı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Ahlak eğitimi önemli bir yere sahiptir. B) Bireylerin ortak çıkarlarını temele alan bir eğitim hakimdir. C) İhtiyaçların belirlenmesi sırasında daha çok bireyin ilgi ve beklentileri dikkate alınır. D) Açık bir sistem olarak bireyin çevreyle alışveriş içerisinde olması amaçlanır. E) Bireylerin, yaşadığı çevreye uyumunu sağlamak önemli bir işlevidir. 96

Anasayamızın 42. maddesine göre; eğitim ve öğretim Atatürk ilke ve inkilapları doğrultusunda, çağdaş bilim ve eğitim esaslarına göre devletin gözetimi ve denetimi altında yapılır. Bu esaslara aykırı eğitim ve öğretim yerleri açılamaz. İlköğretim kadın ve erkek tüm vatandaşlar için zorunludur. Devlet okullarında parasızdır. Devlet maddi imkanlardan yoksun başarılı öğrencilerin öğrenimlerini sürdürebilmeleri amacı ile burslar ve başka yollarla gerekli yardımları yapar. Devlet, durumları sebebiyle özel eğitime ihtiyacı olanları topluma yararlı kılacak tedbirleri alır. Buna göre anayasamızın sözü edilen maddesinde aşağıda verilen milli eğitimin ilkelerinden özellikle hangileri açıklanmıştır? A) Eğitim hakkı - Genellik ve eşitlik B) Fırsat ve imkan eşitliği - Bilimsellik C) Genellik ve eşitlik - Planlılık D) Eğitim hakkı - Fırsat ve imkan eşitliği E) Eğitim hakkı - Yöneltme 97

-Eğitim sistemimizde kullanılacak plan ve programları, ders araç gereçlerini araştırmak ve uygulama kararı alınması için gerekli makamlara sunmak -İlköğretim ve ortaöğretimde yurtdışından alınan diplomaların denkliklerini tespit etmek -Yabancı ülkelere gönderdiğimiz öğrencilerin plan ve programlarını incelemek Bu görevleri yapmakla yükümlü kurum aşağıdakilerden hangisidir? A) İlköğretim Genel Müdürlüğü B) Milli Eğitim Bakanlığı C) Talim ve Terbiye Kurulu D) Başbakanlık E) YÖK 98

Türk Milli Eğitim Sistemi’ni düzenleyen kanun aşağıdakilerden hangisidir? a. 625 sayılı kanun b. 222 sayılı kanun c. 3739 sayılı kanun d. 1739 sayılı kanun 99

“Türk Milletinin bütün fertlerini, beden, zihin, ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli ve sağlıklı bir şekilde gelişmiş bir kişiliğe ve karaktere, hür ve bilimsel düşünme gücüne, geniş bir dünya görüşüne sahip, insan haklarına saygılı, kişilik ve teşebbüse değer veren, topluma karşı sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak yetiştirmek” Yukarıdaki paragrafın anlattığı amaç aşağıdakilerden hangisidir? a. Türk Milli Eğitiminin özel amacıdır. b. Türk Milli Eğitiminin genel amacıdır. c. Türk Milli Eğitiminin temel ilkesidir. d. Türk Milli Eğitiminin temel ilkelerinden “planlılık” ilkesidir. 100

“Eğitim kurumları dilleri, cinsiyet ve din ayırımı gözetmeksizin herkese açıktır. Eğitimde hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınmaz” ilkesi Türk Milli Eğitimi’nin temel ilkelerinde hangisidir? a. Karma eğitim ilkesi b. Genellik ve eşitlik ilkesi c. Bilimsellik ilkesi d. Laiklik ilkesi 101

“Fertleri eğitimleri süresince, ilgi, istidat ve kabiliyetleri ölçüsünde ve doğrultusunda çeşitli programlara ve okullara yöneltilere yetiştirilirler” ilkesi Türk Milli Eğitimi’nin temel ilkelerinden hangisidir? a. Genellik ve eşitlik ilkesi b. Laiklik ilkesi c. Yöneltme ilkesi d. Süreklilik ilkesi 102

“Okullarda kız ve erkek karma eğitim yapılması esastır. Ancak eğitimin türüne, imkan ve zorunluluklarına göre bazı okullar yalnızca kız ve ya da yalnızca erkek öğrencilere ayrılabilir” ilkesi Türk Milli Eğitimi’nin temel ilkelerinden hangisidir? a. Karma eğitim ilkesi b. Her yerde eğitim ilkesi c. Okul-aile işbirliği ilkesi d. Planlılık ilkesi 103

. “Kimse eğitim ve öğretim hakkından yoksun bırakılamaz. Öğrenim hakkının kapsamı kanunla tespit edilir. ” Hükmü aşağıdakilerden hangisinde yer alır? a. Anayasamızda b. Milli Eğitim Temel Kanununda c. Devlet Memurları Kanununda d. Türk Ceza Kanununda 104

Mecburi “ilköğretim” çağının 6 -13 yaş grupları arasındaki çocuklardan İlkokul, ortaokul ve lise eğitimi ( 4+4+4 ) zorunlu ve devlet okullarında parasız olması ile ilgili değişiklik hangi yılda yapılmıştır? a. 1923 b. 1943 c. 1973 d. 1983 e. 2012 105

İlköğretim genel yapısını, kız ve erkek bütün Türk vatandaşlarının devletin ilköğretim kurumlarına parasız ve mecburi olduğunu amaçlayan kanun hangisidir? a. 1702 s. K. b. 4357 s. K. c. 222 s. K. d. 657 s. K. 106

Türkiye dahilindeki bütün ilmiye müesseselerini birleştiren kanun hangisidir? a. 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu b. 430 sayılı Tevhid-i Tedrisat Kanunu c. 222 sayılı İlköğretim Kanunu d. 1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu 107

İyi günler, iyi çalışmalar ve teşekkürler. . . 108