1 BEYGJANLEG OR SMOR Vallasklaleiin 2008 Skerpa beygjanleg
1 ÓBEYGJANLEG ORÐ – SMÁORÐ Vallaskólaleiðin 2008 Skerpa
Óbeygjanleg orð – smáorð 2 flokkar óbeygjanlegra orða eru fimm gott er að muna flokkana með því að hafa í huga fyrsta staf hvers flokks – fasun forsetningar atviksorð samtengingar upphrópun nafnháttarmerki Vallaskólaleiðin 2008
Óbeygjanleg orð 3 forsetningar (fo. ) stýra falli atviksorð (ao. ) sýna hvar, hvenær og hvernig eitthvað á sér stað samtengingar (st. ) tengja saman orð og setningar upphrópanir (uhr. ) notaðar til að tjá hughrif nafnháttarmerki (nhm. ) stendur með sögn Vallaskólaleiðin 2008
Óbeygjanleg orð – smáorð 4 einkennast af því að þau beygjast ekki eiga aðeins eina mynd � nema atviksorð sem stigbreytast sum Vallaskólaleiðin 2008
Forsetningar 5 eru fallstjórnendur stýra oftast einu falli nokkrar stýra tveimur föllum Vallaskólaleiðin 2008
Forsetningar 6 með þolfalli � um, gegnum, kringum, umhverfis með þágufalli � af, að, frá, hjá, andspænis, gegnt, handa, með fram, móti, undan, úr, ásamt, gagnvart, gegn með eignarfalli � til, án, auk, meðal, milli, sökum, vegna, handan, innan, ofan Vallaskólaleiðin 2008
Forsetningar 7 með þolfalli og þágufalli � á, eftir, fyrir, í, með, undir, við, yfir Barnið skreið undir borð. Barnið situr undir borði. Vallaskólaleiðin 2008 (þf. ) (þgf. )
Forsetningar 8 standa oftast við hlið fallorðsins sem þær stýra standa stundum tvær saman Brynja settist á bekkinn. Þröstur kom á móti mér. Vallaskólaleiðin 2008
Atviksorð 9 skiptast í fimm undirflokka standa með sagnorðum, lýsingarorðum og atviksorðum lýsa orðunum sem með þeim standa, ákvæðisorð stigbreytast Vallaskólaleiðin 2008
Atviksorð 10 standa með sögnum, lýsingarorðum og öðrum atviksorðum og lýsa þeim með sögn með lýsingarorði með atviksorði Óli hleypur hratt. Óli er mjög lítill. Óli er ekki alltaf þægur. Vallaskólaleiðin 2008
Atviksorð 11 skiptast í flokka eftir merkingu � tíðaratviksorð, hvenær � staðaratviksorð, hvar � háttaratviksorð, hvernig � spurnaratviksorð, búa til spurningu � áhersluatviksorð, bæta við áherslu Vallaskólaleiðin 2008
Atviksorð 12 ef spurt er hvar, hvenær eða hvernig eitthvað gerist og svarað er með einu orði er orðið alltaf atviksorð � Hvar er bókin? hérna, � Hvenær þarna, uppi, niðri, frammi, úti. . . kemur þú? bráðum, � Hvernig vel, núna, aldrei, stundum, seinna. . . bragðast maturinn? illa, sæmilega, þokkalega. . . Vallaskólaleiðin 2008
Atviksorð 13 stigbreytast stundum � reglulega inn, innar, innst � óreglulega vel, betur, best Vallaskólaleiðin 2008
Atviksorð eða lýsingarorð? 14 atviksorð breytast ekki þótt skipt sé um tölu Fallega stúlkan syngur vel. Fallegu stúlkurnar syngja vel. lýsingarorð breytast þegar skipt er um tölu Fallega stúlkan syngur vel. Fallegu stúlkurnar syngja vel. fallbeygjast ekki fallbeygjast / sambeygjast fallega stúlkan fallegu stúlkuna fallegu stúlkunni fallegu stúlkunnar Vallaskólaleiðin 2008
Samtengingar 15 tengja saman orð og setningar skiptast í aðaltengingar og aukatengingar eru einyrtar eða fleiryrtar Vallaskólaleiðin 2008
Aðaltengingar og aukatengingar 16 aðaltengingar � og, en, heldur, enda, eða, ellegar � bæði – og, hvorki – né, annaðhvort – eða, ýmist – eða aukatengingar eru fjölmargar, þær helstu eru � sem, er, að, af því að, ef, svo að, nema, þó að, þótt, til þess að, eins og, heldur en, þegar, áður en, meðan, eftir að, þar sem Vallaskólaleiðin 2008
Samtengingar 17 einyrtar eru eitt orð � Ég á bók og bíl. fleiryrtar eru tvö eða fleiri orð � Þóra er dökkhærð eins og mamma hennar. fleygaðar – orði er skotið inn í tenginguna � Örnólfur er hvorki hár né grannur. Vallaskólaleiðin 2008
Upphrópun 18 tjáir hughrif stendur oft fremst í málsgrein mest notuð í talmáli oft sletta eða orðskrípi Vá, hvað þetta er flott! � Kræst, þetta er eldgamalt. � Vallaskólaleiðin 2008
Nafnháttarmerki 19 eitt orð, að stendur á undan sögn í nafnhætti Ég ætla að fara í bíó. Vallaskólaleiðin 2008
Orðið að 20 getur tilheyrt fjórum orðflokkum forsetning Gakktu að borðinu. atviksorð Er eitthvað að? samtenging Viltu að ég fari? nafnháttarmerki Ég ætla að fara. Vallaskólaleiðin 2008
- Slides: 20