052018 GOUDEN REGEL 10 WERKEN OP HOOGTE INHOUDSTABEL

05/2018 GOUDEN REGEL 10 WERKEN OP HOOGTE

INHOUDSTABEL 03 Werken op hoogte, een risicovolle activiteit 04 Overzicht van potentieel ernstige ongevallen 05 Voornaamste risico’s van werken op hoogte 06 Werken op hoogte VOORLICHTINGSFICHES 17 Steigers 22 Hoogwerkers 26 Mobiele platformen / Ladders 07 Gouden Regel 10 31 Werken met lijnen 08 Voorlichtingsfiches 35 Daken (gebouwen en opslagtanks) 10 11 Besluit 39 Vloeren van installaties En wat met onze activiteiten? 43 Daken van tankauto's en tankwagons 12 Een stap verder 47 Werkomgeving 13 En erna? 52 Vallende voorwerpen BACK-UP 65 68 Beschrijving van incidenten met hoog potentieel in 2016 Overzicht per branche #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 57 Valbeveiliging 62 Kantoren 2

WERKEN OP HOOGTE, EEN RISICOVOLLE ACTIVITEIT 23% van de dodelijke ongevallen op de werkplek* over de laatste vijf jaar zijn verbonden met werken op hoogte. hetzij 1 overlijden op 4 op de werkplaats! Dit is niet aanvaardbaar, We moeten reageren Doelstellingen van deze sensibiliseringscampagne over werken op hoogte: • Het bewustzijn vergroten betreffende de risico’s verbonden aan werken op hoogte • Herinneren van de regels en het belang van ze in acht te nemen van de potentieel ernstige ongevallen verbonden met werken op hoogte in 2016 • Goede praktijken meedelen hetzij 1 potentieel ernstig ongeval om de 1 tot 2 weken! • Feedback delen >30 *Binnen de Groep, m. u. v. transportincidenten. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 3

2016: meer dan 30 potentieel ernstige ongevallen door het werken op hoogte FRANKRIJK NEDERLAND 1 1 VS 3 RUSLAND BELGIË 1 5 CHINA DUITSLAND 2 1 2 ARGENTINIË ZUIDKOREA 3 TUNESIË 1 5 OEGANDA URUGUAY EP 1 > Bekijk beschrijvingen van incidenten FILIPIJNEN 1 NIGERIA 1 KONGO M&D 1 RC ANGOLA BRUNEI 2 GHE 1 ZUIDAFRIKA 1 Geen enkele entiteit van de Groep is gevrijwaard tegen ongevallen gerelateerd aan werken op hoogte. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 4

VOORNAAMSTE RISICO’S VAN WERKEN OP HOOGTE Vallen van personen Vallende voorwerpen Elektrocutie Beknelling GEVOLGEN? POTENTIEEL ONOMKEERBARE OF DODELIJKE VERWONDINGEN #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 5

WERKEN OP HOOGTE • Werken op hoogte verwijst naar werksituaties: • hetzij waarbij specifieke uitrusting (steigers, lijnen. . . ) wordt gebruikt, • hetzij waar de werkplek zich op een verhoogde locatie bevindt (dak, rand van een put…) • en waarbij er een risico bestaat op vallen van hoogte. GEBRUIK VAN SPECIFIEKE UITRUSTING, BIJVOORBEELD: Steigers Hoogwerkers #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 Lijnen Als het valrisico niet kan worden : • geëlimineerd aan de bron, • of beheerst door het nemen van organisatorische maatregelen, • of beperkt door technische middelen voor collectieve bescherming, dan is het dragen van specifieke persoonlijke beschermingsmiddelen verplicht voor elk werk met een mogelijke valhoogte van 2 meter of meer (behoudens meer beperkende lokale regels). ACTIVITEITEN OP EEN VERHOOGDE LOCATIE, BIJVOORBEELD: Daken van gebouwen of opslagtanks Dak van een vrachtwagen of wagon Vloeren van installaties 6

GOUDEN REGEL 10 WERKEN OP HOOGTE HET IS VERBODEN Onder of in de buurt van elektrische leidingen te werken zonder een veiligheidsafstand in acht te nemen. Op een dak te werken (gebouwen, opslagtanks enz. ) zonder de stevigheid ervan te controleren en zonder de gepaste beschermingen aan te brengen. Een hoogwerker in uitgeschoven toestand te verplaatsen behoudens specifieke vergunning. HET IS VERPLICHT Op hoogte (>2 m) met opgeborgen gereedschappen te werken. Een veiligheidsharnas veilig vast te haken om buiten de vaste relingen of in een hoogwerker te werken. Een gecontroleerde en aangepaste steiger te gebruiken. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 7

VOORLICHTINGSFICHES Fiches opgemaakt op basis van de verplichtingen en verboden van Gouden Regel 10 (aangeduid door het pictogram ) en van de eisen van Veiligheidsrichtlijn DIR-GR-SEC-013 « Preventie van vallen van hoogte » #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 8

VOORLICHTINGSFICHES 17 Steigers 22 Hoogwerkers 26 Mobiele platformen / Ladders 31 Werken met lijnen 35 Daken (gebouwen en opslagtanks) Klik op het nummer van de slide voor de bijhorende fiche. 39 Vloeren van installaties 43 Daken van tankauto's en tankwagons 47 Werkomgeving 52 Vallende voorwerpen 57 Valbeveiliging 62 Kantoren #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 9

BESLUIT Werken op hoogte is een risicovolle activiteit die bijzondere waakzaamheid en aangepaste maatregelen vereist. Recente ongevallenstudies van de Groep tonen aan dat alle branches betrokken zijn. Het is de verantwoordelijkheid om een voorbeeldig gedrag te tonen tijdens werken op hoogte en om waakzaam te blijven ten aanzien van collega’s die werken op hoogte. De risico’s gaan verder dan de val van een persoon. We moeten alle risico’s goed analyseren vooraleer het werk aan te vangen, daarna is het dikwijls te laat. Een strikte naleving van de regels, procedures en werkvergunningen is van wezenlijk belang. We moeten eventuele moeilijkheden bij toepassing ervan doornemen en oplossen. De regels en procedures houden rekening met de REX van ernstige gebeurtenissen, binnen de Groep en in onze industrie. We moeten leren van vroegere fouten. Bij twijfel, begin een gesprek en aarzel niet om uw Stop Card te gebruiken. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 10

EN WAT MET ONZE ACTIVITEITEN? RESPECTEREN WIJ ALTIJD DE VEILIGHEIDSREGELS VOOR WERKEN OP HOOGTE? #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 KOMEN WIJ MOEILIJKHEDEN TEGEN BIJ DE TOEPASSING ERVAN? HEBBEN WIJ GOEDE PRAKTIJKEN OM TE DELEN? 11

EEN STAP VERDER Boekje Technische vragen en antwoorden (Q&A) « Gouden Regel 10 – Werken op hoogte » http: //www. toolbox-hse. total. com/fr/campagne-regle-dor-10 -travaux-en-hauteur E-Learning Groep: WAT pagina « werken op hoogte » « Werken op hoogte » , beschikbaar op het TLS-platform http: //wat. corp. local/sites/s 215/fr-FR/Pages/securite-operationnelle/travaux-arisques/Travaux-en-hauteur. aspx https: //clickandlearn. total. com/dashboard/ CONTACTEN Groep expert « werken op hoogte » : David DOYONNAS – david. doyonnas@total. com Gouden Regels project: Anne SABLÉ – anne. sable@total. com / Nicolas FOREST – nicolas. forest@total. com #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 12

EN ERNA? VOLGEND THEMA OM TE DELEN: TOOLBOX HSE #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 13

DANK U VOOR UW AANDACHT Vervaardigd door TOTAL - Directie HSE | Design: BIP INFO Frankrijk Foto’s: © Marco Dufour, Laurent Zylberman, Thierry Gonzalez, Damien Malfère, Michel Labelle, Laurent Pascal - TOTAL – Pierre-Olivier-Capa-TOTAL #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 ©TOTAL – 05/2018 14

VOORLICHTINGSFICHES #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 16

STEIGERS #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 17

› INHOUDSTABEL STEIGERS REGELS GOEDE PRAKTIJKEN HET IS VERBODEN Een steiger te monteren, te demonteren of aan te passen zonder gepaste opleiding en bevoegdheid. Materiaal op de steigers te bewaren, tenzij voorzien in de risicoanalyse. Gereedschap of materiaal van boven laten te vallen of te gooien. EEN STAP VERDER REX HET IS VERPLICHT Een gecontroleerde en aangepaste steiger te gebruiken. Een veiligheidsharnas met dubbele veiligheidslijn te dragen als ik steigers monteer/demonteer. Breng een gepaste en zichtbare etikettering (scafftag) aan die de staat van de steiger signaleert (groen etiket na goedkeuring, anders rood etiket (scafftag). ) Regelmatig de algemene staat van de steigers te laten nakijken door daartoe opgeleid personeel. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 18

› INHOUDSTABEL STEIGERS REGELS EEN STAP VERDER GOEDE Een steiger niet beklimmen als dit niet noodzakelijk is om een activiteit uit te voeren. Niet op de boordplanken of leuningen klimmen om te werken. REX PRAKTIJKEN Een veiligheidszone verzekeren rond de steigers tijdens montage/demontage. De daarvoor bedoelde opgangen gebruiken om een steiger te betreden. Een rolsteiger stabiliseren vóór gebruik (remmen op de 4 wielen, stabilisatoren opgesteld. . . ). Een rolsteiger nooit verplaatsen met personen of materiaal erop. BELANGRIJK Indien noodzakelijk bij een tijdelijke wijziging van een steiger (zonder nazicht van haar integriteit, bijvoorbeeld het verwijderen van een leuning of vloerdeel): • De toestand van de steiger markeren met een bord dat niet rood of groen is. • Een veiligheidsharnas dragen. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 19

› INHOUDSTABEL STEIGERS REGELS GOEDE PRAKTIJKEN EEN STAP VERDER REX 7 Nakijken van de algemene staat van een steiger: 6 1. Aanwezigheid van etikettering (groen als steiger gekeurd is). 2. Stabilisatie van de staanders (drukverdelers raken de grond). 3. Aanwezigheid van diagonalen 4. Bevestiging van de veiligheidsgordel aan de grondslag. 5. Vloeren volledig en onbelemmerd. 5 8 6. Hekjes of luikopeningen gesloten. 3 1 7. Aanwezigheid van volledige leuningen (met knieleuning, heupleuning en kantplank) bij alle vloeren. 2 8. Bevestiging van de ladders. 4 #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 20

› INHOUDSTABEL STEIGERS REGELS - RISICO’S GOEDE PRAKTIJKEN EEN STAP VERDER REX 06/2006 Verdrinking tijdens de afbraak van een steiger Omstandigheden – Feiten: • Een ploeg steigerbouwers waren een steiger aan het afbreken onder de brug van een boorput platform, boven het water. • De medewerkers droegen een veiligheidsharnas, maar een van hen had het harnas vastgemaakt aan een onstabiel deel van de steiger die, wanneer deze van de structuur is losgekomen, de medewerker mee het water heeft ingesleurd. • Val in het water (diepte van 6 meter). Te leren lessen (t. o. v. werken op hoogte): • Een steiger monteren, demonteren of aanpassen moet gebeuren door personeel met een gepaste opleiding en bevoegdheid. • Op plaatsen waar geen collectieve beschermingsmiddelen beschikbaar zijn is het dragen van een veilig vastgemaakt veiligheidsharnas verplicht voor alle activiteiten op hoogte. Gevolg: • Overlijden van de medewerker. Oorzaken: • Een gebrekkige werkvergunningsprocedure (slechte risicobeoordeling en onvolledige definitie van preventiemaatregelen). • Opleidingsniveau van monteurs niet nagekeken. • Gebrek aan toezicht van de werkploeg. • Gebrek aan duidelijkheid omtrent veiligheidsverantwoordelijkheden in het projectteam. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 21

HOOGWERKERS #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 22

› INHOUDSTABEL HOOGWERKERS REGELS - RISICO’S GOEDE PRAKTIJKEN REX HET IS VERBODEN Een hoogwerker in uitgeschoven toestand te verplaatsen behoudens specifieke vergunning. Hoogwerkers gebruiken: welke risico’s Een hoogwerker in uitgeschoven toestand te verlaten (behoudens specifieke vergunning). HET IS VERPLICHT Een veiligheidsharnas veilig vast te haken om te werken […] in een hoogwerker. Opgeleid en bevoegd te zijn door de werkgever om een hoogwerker te gebruiken. Een tweede persoon op de grond te hebben, die bevoegd is om te besturen. Beknellen Snijden Elektrocutie Kantelen Vallen Zich ervan te verzekeren dat de hoogwerker over een door een erkende organisatie afgegeven certificaat beschikt voor het veilig gebruik. De hoogwerker na te kijken vóór elk gebruik om de goede staat ervan te verzekeren. De gebruiksvoorwaarden na te leven voor elke specifieke hoogwerker. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 23

› INHOUDSTABEL HOOGWERKERS REGELS - RISICO’S GOEDE PRAKTIJKEN REX Nakijken van de hoogwerker vóór gebruik, de vereisten: • Aanwezigheid van het veiligheidscertificaat • Nakijken van de gebruiksvoorwaarden Aanwezigheid van een verankeringspunt voor veiligheidsharnas Geen belemmeringen in de kooi Goed functionerende: • bedieningen • hoofdschakelaar • noodstoppen NOOD STOP Afwezigheid van lekken van hydraulische systemen Voor hoogwerkers op banden: staat van de banden Correcte plaatsing van de stabilisatievoeten of banden Hoe uw harnas bevestigen? Afspraak op slide « Valbeveiliging » . #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 24

› INHOUDSTABEL HOOGWERKERS REGELS - RISICO’S GOEDE PRAKTIJKEN REX 04/2013 Verplettering op hoogte van een hoogwerker bestuurder Omstandigheden – Feiten: • Een ingehuurd bedrijf was bezig met asbestverwijderingswerken in een opslagruimte (verwijderen van asbestcementplaten aan de binnenzijde van het dak). • Vroeg in een ochtend gaat de voorman, die de hoogwerker voor deze werken alleen bestuurt, achteruitrijden met de kooi uitgeschoven op 5 meter hoogte, zonder een metalen balk achter zich op te merken. • Verplettering van de ribbenkast tussen de balk en het besturingspaneel in de kooi. Gevolg: • Overlijden van de medewerker. Oorzaken: • Niet naleven van de werkvergunningsprocedure door de voorman (gaat alleen naar de werf en bestuurt alleen de hoogwerker, zonder zich op de site aan te melden en de werkvergunning af te halen). • Persoonlijk risico genomen door de voorman (blijkbaar wou hij « goed doen » door bepaalde taken al op gang te krijgen voor de aankomst van zijn ploeg). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 Te leren lessen (t. o. v. werken op hoogte): • Een hoogwerker in uitgeschoven toestand niet verplaatsen, tenzij specifiek voorzien en toegelaten door een risicoanalyse. • Een hoogwerker niet alleen gebruiken, zonder de aanwezigheid van een tweede bevoegde bestuurder op de grond. 25

MOBIELE PLATFORMEN / LADDERS #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 26

› INHOUDSTABEL MOBIELE PLATFORMEN / LADDERS REGELS GOEDE PRAKTIJKEN Mobiele ladders dienen als toegangsweg. Zij mogen niet als werkplek worden gebruikt, uitgenomen gebruik voor eenvoudige werken, wanneer alle andere mogelijkheden niet toepasbaar zijn en volgens een risicoanalyse. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 EEN STAP VERDER REX HET IS VERPLICHT Een aantal basisregels na te leven bij gebruik van een mobiele ladder. Controlesystemen in te voeren om de goede staat van de mobiele ladders en het juiste gebruik ervan te verifiëren. 27

› INHOUDSTABEL MOBIELE PLATFORMEN / LADDERS REGELS GOEDE PRAKTIJKEN EEN STAP VERDER REX Alvorens een ladder te gebruiken als opgang: Controleer dat er geen ander veiliger alternatief bestaat (bijvoorbeeld: steiger met beveiligde ladder, trappentoren. . . ). Bij een geringe tot gemiddelde werkhoogte: de opstappen, trapladders en mobiele ladders vervangen door beveiligde werkplatformen. 1 meter ongeveer Licht mobiel rolplatform #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 2, 5 meter ongeveer Mobiel rolplatform 28

› INHOUDSTABEL MOBIELE PLATFORMEN / LADDERS REGELS GOEDE PRAKTIJKEN EEN STAP VERDER REX De basisregels voor het gebruik van mobiele ladders als toegangsweg: Kijk de staat van de ladder na vooraleer je hem gebruikt, voornamelijk: • de aanwezigheid en staat van de antislipinrichting, • de aanwezigheid en staat van de treden, • de staat van de staanders. De ladder plaatsen zodat hij ongeveer 1 meter boven de te bereiken vloer uitsteekt (beveilig de doorgang tussen ladder en vloer). De ladder correct bevestigen of stutten. Bij onmogelijkheid moet iemand hem stevig vasthouden aan de basis. Klim omboog en omlaag met het gezicht naar de ladder toe, nooit andersom. De handen vrijhouden en steeds drie steunpunten aanhouden (twee handen en een voet of twee voeten en een hand). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 De ladder onder de juiste helling plaatsten: ~75°, hetzij een verhouding van ongeveer 1 op 4. 29

› INHOUDSTABEL MOBIELE PLATFORMEN / LADDERS REGELS GOEDE PRAKTIJKEN EEN STAP VERDER REX 10/2007 Val van 3 m vanaf een ladder Omstandigheden – Feiten: • Een elektricien moest een automatische deur herstellen in een opslagloods. • Terwijl hij een ladder gebruikt als werkpost om boven de deur te werken, schuift deze naar achter en valt plat op de grond. • Val van ongeveer 3 meter hoogte tegen de grond. Gevolg: • Talrijke kneuzingen en verwondingen. • 28 dagen arbeidsongeschiktheid. Oorzaken: • Slechte risicobeoordeling in de werkvergunningsprocedure (wat leidde tot de ongeschikte keuze van een ladder als werkpost). • Niet-naleving van de gebruiksregels voor ladders (hoek te groot, geen antislipschoenen, ladder niet vastgemaakt bovenaan of vastgehouden onderaan). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 Te leren lessen (t. o. v. werken op hoogte): • Ladders dienen als toegangsweg tot een hoger- of lagergelegen werkvloer, en niet als werkpost. • De ladders moeten regelmatig geïnspecteerd worden door een bevoegde dienst, en hun algemene staat moet voor elk gebruik door de gebruikers nagekeken worden. • Een aantal basisregels moeten in acht genomen worden bij het plaatsen van een ladder (hoek, bevestiging, staat van de vloer, omgeving, uitsteken voorbij het aankomstpunt. . . ). 30

WERKEN MET LIJNEN #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 31

› INHOUDSTABEL WERKEN MET LIJNEN REGELS - RISICO’S Men mag enkel werken met lijnen in omstandigheden waarbij, volgens de risicoanalyse, het desbetreffend werk veilig uitgevoerd kan worden en het gebruik van een ander en inherent veiliger arbeidsmiddel niet gerechtvaardigd is (technische onmogelijkheid of bijkomende extra risico's). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 BELANGRIJK REX HET IS VERPLICHT Werken met lijnen te laten uitvoeren door gespecialiseerde ondernemingen die over opgeleid personeel beschikken. Minimaal twee personen per interventieteam te hebben, waarvan één vertrouwd met toezicht. 32

› INHOUDSTABEL WERKEN MET LIJNEN REGELS - RISICO’S BELANGRIJK REX Algemene voorwaarden Materiaal • De werkomgeving in acht nemen in de zone waar er met lijnen wordt gewerkt (risico’s voor het personeel, lijnen, ankerpunten). • Gebruik een systeem met twee afzonderlijke ankerpunten. De eerste dient als stijg- en afdaalmiddel en steun (werklijn) en de andere als veiligheidsvoorziening (veiligheidslijn). • Let op de weersomstandigheden. • Waar mogelijk, de perimeter onder de zone waar er met lijnen wordt gewerkt afbakenen. • Voorzie noodhulp en evacuatie. • De werklijn voorzien van een veilig stijg- en afdaalmechanisme, uitgerust met een zelfblokkerend mechanisme waardoor de gebruiker, wanneer hij de controle over zijn bewegingen verliest, niet kan vallen. • De veiligheidslijn uitrusten met een beweegbaar valbeveiligingsmechanisme dat de werknemer in zijn bewegingen volgt. • Gebruik een harnas geschikt voor werken op lijnen, verbonden met de veiligheidslijn. • Beveilig het gereedschap en andere onderdelen. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 33

› INHOUDSTABEL WERKEN MET LIJNEN REGELS - RISICO’S BELANGRIJK REX 06/2011 Val van hoogte ten gevolge van doorgesneden lijnen (buiten TOTAL) Omstandigheden – Feiten: • Een ploeg technisch personeel dat de abseilmethode gebruikt was ingehuurd om onderhoudswerken uit te voeren onder de brug van een olieplatform in de Noordzee. • Als het werk gedaan is en de medewerker zich terug naar de brug begeeft wordt zowel zijn werklijn als zijn veiligheidslijn doorgesneden aan een scherpe rand. • Val van 20 meter in het water, met tussentijdse impact tegen een balk na 11 meter vallen. Gevolg: Te leren lessen (t. o. v. werken op hoogte): • Overlijden van de medewerker. Oorzaken: • Slechte risicoanalyse (niet voldoende beschermingsmiddelen voor de lijnen ten opzichte van de omgevingsrisico’s). • Niet-naleving van de regels van het vak (bediening van de medewerker van het remmechanisme van zijn veiligheidslijn eer hij zich op een veilige locatie bevond. Daarom, toen de 1 ste lijn doorgesneden werd door hevige zijdelingse bewegingen, heeft het veiligheidssysteem niet onmiddellijk zijn rol kunnen spelen. Pas na enkele meters heeft de medewerker het veiligheidssysteem weer in gang gezet, wat een hevige spanning veroorzaakte op de 2 de veiligheidslijn die meteen doorgesneden werd door de scherpe rand). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 • Nooit de lijnbeveiliging bedienen aanraken zolang de handeling niet volledig voltooid is en de persoon in veiligheid is. 34

DAKEN (GEBOUWEN EN OPSLAGTANKS) #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 35

› INHOUDSTABEL DAKEN (GEBOUWEN EN OPSLAGTANKS) REGELS - RISICO’S EEN STAP VERDER HET IS VERBODEN REX Activiteiten op daken van gebouwen of opslagtanks: welke risico’s? Op een dak te werken (gebouwen, opslagtanks enz. ) zonder de stevigheid ervan te controleren en zonder de gepaste beschermingen aan te brengen. De daken van gebouwen of opslagtanks te betreden buiten de beveiligde paden, behoudens specifieke vergunning, behoudens bijzondere lokale bepalingen. Val vanaf een dak of door een dak HET IS VERPLICHT De werkplek te laten inspecteren om, vóór de risicoanalyse, de stevigheid te controleren (nakijken van beide kanten indien mogelijk: binnen en buiten). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 36

› INHOUDSTABEL DAKEN (GEBOUWEN EN OPSLAGTANKS) REGELS - RISICO’S EEN STAP VERDER REX Interventie op het dak van een opslagtank of gebouw: Het gebruik van collectieve beschermingsmiddelen moet altijd verkozen worden boven het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen. • Gebruik altijd de beveiligde paden om u op een dak te verplaatsen. • Bij afwezigheid van beveiligde paden is het, afhankelijk van de werksituatie, noodzakelijk gebruik te maken van: - collectieve beschermingsmiddelen: Bijvoorbeeld: Tijdelijke leuningen. Vangnetten onder het werkoppervlak. Hoe uw harnas bevestigen? Afspraak op slide « Valbeveiliging » . - persoonlijke beschermingsmiddelen: Veiligheidsharnas met een geschikte inrichting vastgemaakt aan een gevalideerd verankeringspunt. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 37

› INHOUDSTABEL DAKEN (GEBOUWEN EN OPSLAGTANKS) REGELS - RISICO’S EEN STAP VERDER REX 12/2014 Val van 10 m door een dak Omstandigheden – Feiten: • 2 medewerkers van een ingehuurd bedrijf moesten de stalen dakplaten van een pakhuis inspecteren met het oog op herstelling. • Tijdens de tussenkomst valt een van de medewerkers door een doorzichtige plastic plaat die als lichtkoepel diende. • Val van ongeveer 10 meter hoogte tegen de vloer van het pakhuis. Gevolg: • Overlijden van de medewerker. Oorzaken: • Slechte risicobeoordeling in de werkvergunningsprocedure (wat o. a. leidde tot het niet vaststellen van preventiemaatregelen). • Gebrek aan toezicht van de werkploeg (de enige persoon opgeleid voor werken op hoogte was niet ter plaatse. • Gebrek aan toezicht over het ingehuurd bedrijf door de site. • Onvoldoende opleiding. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 Te leren lessen (t. o. v. werken op hoogte): • De werkplek inspecteren vooraleer en dak te beklimmen, met het oog op identificatie van mogelijke zwakke punten om zo de meest geschikte preventie- en beschermingsmiddelen te bepalen (collectieve en/of persoonlijke beschermingsmiddelen). 38

VLOEREN VAN INSTALLATIES #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 39

› INHOUDSTABEL VLOEREN VAN INSTALLATIES REGELS GOEDE PRAKTIJKEN REX HET IS VERBODEN De collectieve beschermingsmiddelen van installaties (leuningen, vloeren. . . ) af te breken, behoudens specifieke vergunning. De collectieve beschermingsmiddelen te verlaten, behoudens specifieke vergunning. In het laatste geval moet men een veiligheidsharnas dragen. HET IS VERPLICHT Een periodiek inspectieprogramma in te voeren voor de vloeren en leuningen, uitgevoerd door bevoegde personen. Elke waarneming niet in overeenstemming met de vereisten te melden. Compenserende maatregelen te treffen voor het beveiligen van alle zones waar onderdelen van collectieve beschermingsmiddelen verwijderd zijn (leuningen, vloeren, enz. ). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 40

› INHOUDSTABEL VLOEREN VAN INSTALLATIES REGELS Vast afbakenen bij verwijdering van een collectief beschermingsmiddel (afzetlint is niet voldoende) en het gevaar melden. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 GOEDE PRAKTIJKEN Niet op de leuningen klimmen om een verhoogde werkplek te bereiken. REX Let erop om de loopvloeren van installaties niet te belemmeren 41

› INHOUDSTABEL VLOEREN VAN INSTALLATIES REGELS GOEDE PRAKTIJKEN REX 08/2006 Val door een roostervloer Omstandigheden – Feiten: Te leren lessen (t. o. v. werken op hoogte): • Een medewerker van een ingehuurd bedrijf was een steiger aan het opbouwen langs een distillatiekolom, af en toe gebruik makend van de vaste loopbruggen en platformen van de installatie. • Terwijl hij zich op een platform op hoogte bevindt, stapt de medewerker over steigerpijpen dienen als afbakening van een risicovolle zone (geroeste roostervloer) en zakt door de vloer. • Val beperkt tot 2 meter dankzij de aanwezigheid van toestellen eronder. Gevolg: • Kneuzingen aan een been. • Mogelijk overlijden van de medewerker. Oorzaken: • Slechte gevarensignalering (het slachtoffer heeft een vaste afbakening van een risicozone genomen voor een stelling die opgebouwd werd (het was niet de bedoeling om een beveiliging te negeren). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 (NB: waarschuwingsbord toegevoegd na de gebeurtenis) Bij verwijdering of gebrekkige integriteit van collectieve beschermingsmiddelen van platformen voor werk op hoogte (leuningen, roostervloeren. . . ), is het verplicht: • de toegang tot de gevarenzone te beperken door te kiezen voor een vaste afbakening (een simpel afzetlint is niet voldoende), • het gevaar achter de afbakening uitdrukkelijk te signaleren. 42

DAKEN VAN TANKAUTO'S EN TANKWAGONS #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 43

› INHOUDSTABEL DAKEN VAN TANKAUTO'S EN TANKWAGONS REGELS GOEDE PRAKTIJKEN REX Toegang tot tankauto daken moet tot een strikt minimum beperkt worden. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 44

› INHOUDSTABEL DAKEN VAN TANKAUTO'S EN TANKWAGONS REGELS Gebruik de beschikbare collectieve beschermingsmiddelen. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 GOEDE PRAKTIJKEN Bij afwezigheid van collectieve beschermingsmiddelen of indien vereist, gebruik een veiligheidsharnas verbonden met een veiligheidslijn of verankeringspunt. Tijdens verplaatsingen op het dak van een tankwagen, gebruik een veiligheidsharnas met dubbele veiligheidslijn. REX In sommige gevallen, denk aan hoogwerkers als een mogelijk alternatief om de toegang tot de daken van voertuigen te beveiligen. 45

› INHOUDSTABEL DAKEN VAN TANKAUTO'S EN TANKWAGONS REGELS GOEDE PRAKTIJKEN REX 08/2003 Val vanaf een dak van een tankvrachtwagen Omstandigheden – Feiten: • Een tankvrachtwagen werd gelost en het product overgebracht via de bodem van de tank. • Terwijl de vrachtwagenbestuurder de operatie volgens de procedure uitvoert, klimt een site operator op de tank om het niveau te bekijken en verliest zijn evenwicht. • Val van ongeveer 3 meter. Gevolg: • Verscheidene breuken (schedel, ribben, schouders). • Mogelijk overlijden van de medewerker. Te leren lessen (t. o. v. werken op hoogte): Oorzaken: • Niet-naleving van regels (verboden voor medewerkers van de site om op de tank van een vrachtwagen te klimmen). • Tekortkomende beveiliging op de tank. • Verkeerd beeld van het valrisico (onvoldoende opleiding). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 • Toegang tot daken van voertuigen moet tot een strikt minimum beperkt worden, en is uitdrukkelijk verboden voor onbevoegden. • De toegang tot daken van voertuigen moet bij voorkeur beveiligd worden met collectieve beschermingsmiddelen; anders is het verplicht een veilig vastgemaakt veiligheidsharnas te dragen. 46

WERKOMGEVING #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 47

› INHOUDSTABEL WERKOMGEVING REGELS - RISICO’S Bij werken op hoogte moet de risicoanalyse rekening houden met het geheel van gevaren aanwezig in de werkomgeving. GOEDE PRAKTIJKEN Werk boven of in de buurt van oppervlakte water Werk op hoogte in een besloten ruimte Houd rekening met de weersomstandigheden (felle wind, sneeuw, bliksem. . . ) bij alle werken op hoogte. Dit betreft voornamelijk gevallen van: Werk met co-activiteiten #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 REX Werk in de nabijheid van een elektrische leiding 48

› INHOUDSTABEL WERKOMGEVING REGELS - RISICO’S GOEDE PRAKTIJKEN REX Nader bekijken van werk op hoogte in de nabijheid van elektrische leidingen HET IS VERBODEN WELKE RISICO’S? Onder of in de buurt van elektrische leidingen te werken zonder een veiligheidsafstand in acht te nemen. Een metalen ladder en steiger zijn elektrisch geleidend. Het is mogelijk om overslag te veroorzaken zelfs zonder een leiding aan te raken. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 49

› INHOUDSTABEL WERKOMGEVING REGELS - RISICO’S GOEDE PRAKTIJKEN REX Elektrische leidingen: Behoud een minimumafstand van 5 meter van elektrische leidingen (alle kleinere afstanden moeten goedgekeurd worden door een bevoegde persoon). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 50

› INHOUDSTABEL WERKOMGEVING REGELS - RISICO’S GOEDE PRAKTIJKEN REX 11/2014 Elektrocutie tijdens het verplaatsen van een rolsteiger Omstandigheden – Feiten: • 2 medewerkers van een ingehuurd bedrijf gebruikten een rolsteiger om schilderwerken uit te voeren. • Bij het verplaatsen van de steiger dichtbij elektrische lijnen van 66 k. V, vond een elektrische overslag plaats op de metalen structuur van de steiger. • Elektrocutie van de 2 medewerkers. Overkapping voor vrachtwagens Locatie van het ongeval Elektrische lijnen Te leren lessen (t. o. v. werken op hoogte): Traject van de steiger Winkel Voornaamste overkapping Gevolg: • Overlijden van de 1 ste medewerker. • Onomkeerbare verwonding van de 2 de medewerker (amputatie van een onderarm). Oorzaken: • Slechte risicobeoordeling in de werkvergunningsprocedure. • Verkeerd beeld van het risico op overslag (onvoldoende opleiding). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 Elektrische lijnen • Rekening houden met het gevaar van elektrische leidingen tijdens werken op hoogte. • Behoud een minimumafstand van 5 meter van elektrische leidingen (alle kleinere afstanden moeten goedgekeurd worden door een bevoegde persoon). 51

VALLENDE VOORWERPEN #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 52

› INHOUDSTABEL VALLENDE VOORWERPEN REGELS - RISICO’S GOEDE PRAKTIJKEN PREVENTIEMAATREGELEN REX WELKE RISICO’S? HET IS VERPLICHT Op hoogte (> 2 m) met vastgemaakte of opgeborgen gereedschappen te werken. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 Risico’s voor personen en voor de installaties 53

› INHOUDSTABEL VALLENDE VOORWERPEN REGELS - RISICO’S GOEDE PRAKTIJKEN PREVENTIEMAATREGELEN REX Houd rekening in de risicoanalyse met het risico op vallende voorwerpen. De werkomgeving regelmatig opruimen, en hoe dan ook op het einde van de dag of bouw. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 54

› INHOUDSTABEL VALLENDE VOORWERPEN REGELS - RISICO’S GOEDE PRAKTIJKEN Gevarenzones markeren/afbakenen (let op voor terugkaatsingen). Transporteer gereedschappen en kleine materialen op een veilige manier. Gereedschappen vastmaken wanneer mogelijk. Berg gereedschappen en kleine materialen op in dozen, emmers, enz. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 PREVENTIEMAATREGELEN REX Dekzeil plaatsen op roostervloeren bij risico op vallen van kleine voorwerpen. Waar nodig, beveiliging aanbrengen tegen de leuningen. Respecteer de ingebouwde beveiliging zoals de boordplanken van de vloeren. 55

› INHOUDSTABEL VALLENDE VOORWERPEN REGELS - RISICO’S GOEDE PRAKTIJKEN PREVENTIEMAATREGELEN REX 06/2014 Vallen van gereedschap in de nabijheid van een medewerker Omstandigheden – Feiten: • Bouwwerken werden uitgevoerd in een productie-eenheid. • Een flens van een leiding van 1, 5 kg, aanwezig in de zone en niet nodig voor de lopende werkzaamheden, viel van de plaats waar hij was « opgeborgen » , 45 meter naar beneden door een stoot of evenwichtsverlies. • Het vallend voorwerp heeft onderweg, op 1 meter na, een onderaannemer gemist die 25 meter eronder werkte. Gevolg: • Mogelijk overlijden van de medewerker. Oorzaken: • Ingehuurde bedrijven van eerdere werken hebben onvoldoende opgeruimd. • De medewerkers van de site hebben onvoldoende opgeruimd terwijl ze zich heen en weer begaven in de eenheid. • Verkeerd beeld van het risico op vallende voorwerpen (onvoldoende opleiding). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 Te leren lessen (t. o. v. werken op hoogte): • Tijdens werk op hoogte moeten gereedschap en materiaal correct opgeborgen worden om te voorkomen dat ze vallen. • Na werken op hoogte moet de betrokken zone in zijn geheel zorgvuldig opgeruimd worden. • Op elk ogenblik moet een rondslingerend voorwerp opgeraapt worden (gereedschap, pijpen, koppelingen, bouten, slangen. . . ). 56

VALBEVEILIGING #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 57

› INHOUDSTABEL VALBEVEILIGING REGELS GOEDE PRAKTIJKEN EEN STAP VERDER REX HET IS VERPLICHT Een veiligheidsharnas veilig vast te haken om buiten de vaste relingen of in een hoogwerker te werken. De staat na te kijken van de persoonlijke beschermingsmiddelen eigen aan werken op hoogte via officiële inspectieprogramma’s. Een opleiding te voorzien betreffende het gebruik en bijkomende risico’s voor het personeel dat een veiligheidsharnas moet dragen. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 58

› INHOUDSTABEL VALBEVEILIGING REGELS GOEDE PRAKTIJKEN Gewoonlijk moet het veiligheidsharnas boven het hoofd worden bevestigd om de valhoogte en dus de impact op het lichaam te beperken. EEN STAP VERDER REX Bijzonder geval van hoogwerkers: Aanhaken aan een laag punt met een korte sleutelkoord om in de beveiligde kooi tegengehouden te worden. Teneinde harnas suspension trauma na een val te vermijden, gebruik zelfevacuatiesystemen (gecontroleerd stijgen en dalen). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 59

› INHOUDSTABEL VALBEVEILIGING REGELS GOEDE PRAKTIJKEN EEN STAP VERDER REX Complete valbeveiliging = veiligheidsharnas + verbindingsstuk + ankerpunt 1. Veiligheidsharnas • Kies het meest geschikte harnas voor de uit te voeren taak (bevestigingspunten aan buik, rug of schouders) en voor de lichaamsbouw van de gebruiker. • De staat nakijken voor en na elk gebruik (staat van de naden, beginnende scheuren. . . ). • Bij afwijkingen moet harnas onbruikbaar worden gemaakt en worden vernietigd. 3. Verankeringsinrichting De Verankeringsinrichting kan tijdelijk (driepoot, doodgewicht-anker, …) of permanent zijn (constructieverankering, levenslijn, zekeringsrail, …). 2. Verbindingsstuk Er zijn verschillende modellen die afhangen van de gezochte beveiliging, met name: • Korte sleutelkoord: om blootstelling aan gevaar te vermijden. • Dubbele vanglijn: Te gebruiken in gevallen met toenemende hoogte en discontinuïteit van het ankerpunt. • Automatisch valbeveiligingssysteem: Blootstelling aan gevaar wordt niet vermeden maar de val van de persoon zal zo snel mogelijk gestopt worden. • Vanglijn met geïntegreerde schokdempers: Blootstelling aan gevaar wordt niet vermeden maar zal de gevolgen van het vallen verminderen. Deze voorzieningen moeten gekeurd worden door een bevoegde persoon of een erkend keuringsorganisme. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 60

› INHOUDSTABEL VALBEVEILIGING REGELS GOEDE PRAKTIJKEN EEN STAP VERDER REX 04/2007 Val van 22 m tijdens de afbraak van een steiger Omstandigheden – Feiten: • Een medewerker van een ingehuurd bedrijf was een steiger aan het opbouwen, uitgerust met een veiligheidsharnas, maar niet vastgemaakt. • Terwijl hij zich verplaatst op de onstabiele en deels afgebroken steiger verliest hij zijn evenwicht en valt. • Val van 22 meter. Gevolg: • Overlijden van de medewerker. Oorzaken: • Niet-naleving van de basisveiligheidsregels voor werken op hoogte. • Verkeerd beeld van het valrisico (onvoldoende opleiding). #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 Te leren lessen (t. o. v. werken op hoogte): • Zoveel mogelijk binnen de collectieve beschermingsmiddelen blijven bij werken op hoogte. • Bij gebrek aan doeltreffende collectieve beschermingsmiddelen, is het dragen van een veilig vastgemaakt veiligheidsharnas verplicht voor alle activiteiten op hoogte. • Tijdens de opbouw/afbraak van steigers, gebruik een systeem met dubbele vanglijn om het harnas veilig vast te haken, wat een permanente bescherming biedt zelfs wanneer er losgehaakt moet worden om vooruit te gaan in de zone van werken op hoogte. 61

KANTOREN #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 62

› INHOUDSTABEL KANTOREN GOEDE PRAKTIJKEN Om vallen van hoogte in gebouwen te vermijden: Vallen van personen: Vallende voorwerpen: Nooit het kantoormeubilair (tafel, stoel. . . ) gebruiken als klimmateriaal of om te werken op hoogte. Gebruik een aangepast middel, type mobiel rolplatform. Geen voorwerpen bewaren op hoogte bijvoorbeeld bovenop de kasten. Risico op vallende voorwerpen Goede praktijken hoogwerkers Bekijk slide « Mobiele rolplatformen/ Ladders » #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 63

Einde van de voorlichtingsfiches › BESLUIT › #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 INHOUDSTABEL 64

BACK-UP BESCHRIJVINGEN VAN INCIDENTEN MET HOOG POTENTIEEL IN 2016 #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 65

› Terug naar kaart 2016: meer dan 30 potentieel ernstige ongevallen door het werken op hoogte BRUNEI ZUID-AFRIKA • Roodeplaat 11/2016 Val van een persoon door een dak bij het breken van een dakelement. 1 gewonde. DUITSLAND • Anklam 01/2016 Val van een persoon vanaf een dak van een vrachtwagen. • Leuna 08/2016 Val van een steigeronderdeel (6 m) op een persoon. 1 gewonde. ANGOLA • Opleidingscentrum Pazflor 07/2016 Val van een persoon van bovenaf een ladder. 1 gewonde. • Block 17 12/2016 Val van 10 m van een per ongeluk losgelaten voorwerp tijdens het opruimen op een steiger. EP M&D RC GHE ARGENTINIË • Neuquén 03/2016 Val van 2, 5 m van een persoon, door een ontbrekende rooster van een loopbrug. 1 gewonde. 04/2016 Val van 2 m van een persoon in een afsluiterput. 05/2016 Val van een persoon bij het breken van een elektriciteitspaal waarop hij een interventie uitvoerde. 1 gewonde. BELGIË • Antwerpen 02/2016 Val van een flens van een platform tijdens het verplaatsen. 06/2016 Val van 12 m van op een ladder geplaatst gereedschap. 06/2016 Val van 6, 5 m van een steigeronderdeel tijdens het verplaatsen door een persoon op de steiger. 09/2016 Buizen op de grond gevallen vanaf een steiger. 09/2016 Val van 30 m van een steigeronderdeel dichtbij een persoon, tijdens steigerwerkzaamheden. • Lumut 01/2016 Val van 24 m van 2 steiger vloerdelen (10 kg) tijdens montage. CHINA • Tianjin 05/2016 Beknelling van 2 personen tegen een dak tijdens het werken in een hoogwerker; ten gevolge van het onverwachts starten. KONGO • Pointe-Noire Grands Fonds 07/2016 Val van 2 m van een persoon vanaf een constructie bij het geleiden van een hefoperatie. 1 gewonde. ZUID-KOREA • Daesan 06/2016 Val van 4, 5 m van een persoon vanaf een steiger. 10/2016 Val van 9, 6 m van een persoon door een opening in de vloer van een steiger. 1 gewonde. Het is iedereen zijn verantwoordelijkheid om een voorbeeldig gedrag te vertonen tijdens werken op hoogte en om waakzaam te blijven ten aanzien van collega’s die werken op hoogte. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 66

› Terug naar kaart 2016: meer dan 30 potentieel ernstige ongevallen door het werken op hoogte FRANKRIJK TUNESIË FILIPIJNEN • Normandië 10/2016 Val van een steigerleuning op de grond in de nabijheid van een persoon tijdens een behandeling. NIGERIA • Project OML 58 04/2016 Val van 12 m van een steigeronderdeel tijdens de montage. OEGANDA • Oeganda 10/2016 Val van een chauffeur die op het dak van een vrachtwagen klom na het breken van een sport op de ladder. • Manilla (FAB 4) 02/2016 Val van een persoon door een vals plafond tijdens de installatie van sproeiers. 1 gewonde. 02/2016 Mogelijke val van een persoon door een vals plafond tijdens een inspectie. 04/2016 Val van een persoon vanaf een vals plafond bij het breken van een multiplex plaat. 04/2016 Val van een persoon vanaf een vals plafond. 05/2016 Val van een schacht per ongeluk losgelaten en gevallen dichtbij een andere persoon. RUSLAND NEDERLAND • Zeeland 10/2016 Val van een steigeronderdeel op een persoon. 1 gewonde. EP M&D RC GHE • Kharyaga 02/2016 Val van 6 m van een metalen plaat, eraf gestoten door een persoon die een kooiladder beklom om werken uit te voeren, dichtbij een ander persoon. • Jedaida 03/2016. Val van 4, 5 m van een persoon vanaf een steiger bij het breken van een vloerdeel. 1 gewonde. URUGUAY • Block 14 03/2016 Mogelijke val van 2 personen vanwege de helling van de kooi van een hoogwerker. VS • Port-Arthur 04/2016 Val van 2, 7 m van een persoon vanaf een steiger. 1 gewonde. • Carville 08/2016 Mogelijke verwonding van een persoon toen een lijn van zijn harnas in contact kwam met een werkende aandrijfas van een aangedreven roerstaaf. • Richmond (site van een cliënt) 10/2016 Val van een persoon vanaf een dak. 1 gewonde. Het is iedereen zijn verantwoordelijkheid om een voorbeeldig gedrag te vertonen tijdens werken op hoogte en om waakzaam te blijven ten aanzien van collega’s die werken op hoogte. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 67

BACK-UP OVERZICHT PER BRANCHE #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 68

EXPLORATIE - PRODUCTIE 2016: meer dan 30 potentieel ernstige ongevallen door het werken op hoogte RUSLAND 1 ARGENTINIË 3 NIGERIA URUGUAY 1 BRUNEI 1 KONGO 1 ANGOLA 2 1 ANGOLA Opleidingscentrum Pazflor 07/2016 Val van een persoon van bovenaf een ladder. 1 gewonde. Block 17 12/2016 Val van 10 m van een per ongeluk losgelaten voorwerp tijdens het opruimen op een steiger. ARGENTINIË Neuquén 03/2016 Val van 2, 5 m van een persoon, door een ontbrekende rooster van een loopbrug. 1 gewonde. 04/2016 Val van 2 m van een persoon in een afsluiterput. 05/2016 Val van een persoon bij het breken van een elektriciteitspaal waarop hij een interventie uitvoerde. 1 gewonde. BRUNEI Lumut 01/2016 Val van 24 m van 2 steiger vloerdelen (10 kg) tijdens montage. Pointe-Noire Grands Fonds 07/2016 Val van 2 m van een persoon vanaf een constructie bij het geleiden van een hefoperatie. 1 gewonde. NIGERIA Project OML 58 04/2016 Val van 12 m van een steigeronderdeel tijdens de montage. RUSLAND Kharyaga 02/2016 Val van 6 m van een metalen plaat, eraf gestoten door een persoon die een kooiladder beklom om werken uit te voeren, dichtbij een ander persoon. URUGUAY Block 14 03/2016 Mogelijke val van 2 personen vanwege de helling van de kooi van een hoogwerker. KONGO #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 69

MARKETING & SERVICES 2016: meer dan 30 potentieel ernstige ongevallen door het werken op hoogte ZUID-AFRIKA Roodeplaat 11/2016 Val van een persoon door een dak bij het breken van een dakelement. 1 gewonde. DUITSLAND 1 CHINA 1 TUNESIË 1 OEGANDA 1 ZUIDAFRIKA 1 #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 DUITSLAND Anklam 01/2016 Val van een persoon vanaf een dak van een vrachtwagen. 1 gewonde. CHINA Tianjin 05/2016 Beknelling van 2 personen tegen een dak tijdens het werken in een hoogwerker; ten gevolge van het onverwachts starten. OEGANDA Oeganda 10/2016 Val van een chauffeur die op het dak van een vrachtwagen klom na het breken van een sport op de ladder. TUNESIË Jedaida 03/2016. Val van 4, 5 m van een persoon vanaf een steiger bij het breken van een vloerdeel. 1 gewonde. 70

RAFFINAGE-CHEMIE DUITSLAND Leuna 08/2016 Val van een steigeronderdeel (6 m) op een persoon. 1 gewonde. 2016: meer dan 30 potentieel ernstige ongevallen door het werken op hoogte BELGIË NEDERLAND 5 1 FRANKRIJK VS 2 1 DUITSLAND 1 ZUIDKOREA 2 BELGIË Antwerpen 02/2016 Val van een flens van een installatieplatform tijdens het verplaatsen. 06/2016 Val van 12 m van op een ladder geplaatst gereedschap. 06/2016 Val van 6, 5 m van een steigeronderdeel tijdens het verplaatsen door een persoon op de steiger. 09/2016 Buizen op de grond gevallen vanaf een steiger. 09/2016 Val van 30 m van een steigeronderdeel dichtbij een persoon, tijdens steigerwerkzaamheden. FRANKRIJK Normandië 10/2016 Val van een steigerleuning op de grond in de nabijheid van een persoon tijdens een behandeling. NEDERLAND Zeeland 10/2016 Val van een steigeronderdeel op een persoon. 1 gewonde. VS Port-Arthur 04/2016 Val van 2, 7 m van een persoon vanaf een steiger. 1 gewonde. Carville 08/2016 Mogelijke verwonding van een persoon toen een lijn van zijn harnas in contact kwam met een werkende aandrijfas van een aangedreven roerstaaf. ZUID-KOREA Daesan 06/2016 Val van 4, 5 m van een persoon vanaf een steiger door evenwichtsverlies. 10/2016 Val van 9, 6 m van een persoon door een opening in de vloer van een steiger. 1 gewonde. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 71

GAS, HERNIEUWBARE ENERGIE & ELEKTRICITEIT 2016: meer dan 30 potentieel ernstige ongevallen door het werken op hoogte VS 1 FILIPIJNEN 5 FILIPIJNEN Manilla (FAB 4) 02/2016 Val van een persoon door een vals plafond tijdens de installatie van sproeiers. 1 gewonde. 02/2016 Mogelijke val van een persoon door een vals plafond tijdens een inspectie. 04/2016 Val van een persoon vanaf een vals plafond bij het breken van een multiplex plaat. 04/2016 Val van een persoon vanaf een vals plafond. 05/2016 Val van een schacht per ongeluk losgelaten en gevallen dichtbij een andere persoon. VS Richmond (site van een cliënt) 10/2016 Val van een persoon vanaf een dak. 1 gewonde. #Goudenregels – 10 – werken op hoogte – 05/2018 72